Μπορεί συνολικά οι μέχρι στιγμής εκτιμήσεις για τον ελληνικό τουρισμό για τη φετινή θερινή σεζόν να έχουν θετικό πρόσημο, ωστόσο οι εξελίξεις στη Σαντορίνη επιβεβαιώνουν αυτό που δεν παύουν να επαναλαμβάνουν τα τελευταία χρόνια οι τουριστικοί φορείς, ότι δηλαδή ο κλάδος παραμένει ευάλωτος σε εξωγενείς παράγοντες και αιφνίδια γεγονότα.

To ελληνικό καλοκαίρι του 2025 φαίνεται, μέχρι στιγμής, ότι κινείται θετικά από πλευράς ζήτησης, με βάση τις προκρατήσεις και τις πρώτες, πρώιμες προβλέψεις από πλευράς των μεγάλων Ευρωπαίων παικτών του κλάδου, είτε πρόκειται για τις αεροπορικές με την προσθήκη περισσότερων ελληνικών προορισμών στα θερινά τους προγράμματα, είτε για τους μεγάλους tour operators. Ωστόσο, ο παράγοντας «Σαντορίνη» και η αβεβαιότητα που προκαλεί η σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή εύλογα φέρνουν ανησυχία και προβληματισμό για τη συνέχεια, σε έναν εμβληματικό προορισμό-ναυαρχίδα για τον ελληνικό τουρισμό, έστω κι αν ακριβώς αυτός ο χαρακτήρας του νησιού και το γεγονός ότι πρόκειται για έναν από τους πιο ώριμους τουριστικούς προορισμούς της χώρας αποτελεί πλεονέκτημα σε αυτή τη συγκυρία σε επίπεδο ψυχραιμίας και επαγγελματισμού.

Ενα ακόμη πλεονέκτημα, το οποίο προτάσσουν οι θεσμικοί παράγοντες του κλάδου, είναι τα καλά δείγματα γραφής που έχει επιδείξει συνολικά η Ελλάδα στη διαχείριση κρίσεων σε ό,τι έχει να κάνει με τον τουρισμό. Απτό παράδειγμα, η πρόσφατη εμπειρία της δύσκολης περιόδου της πανδημίας, με τη χώρα να κεφαλαιοποιεί τη θετική φήμη σε αφίξεις και εισπράξεις τη μεταπανδημική περίοδο, ανακάμπτοντας ταχύτερα σε σύγκριση με άλλες αγορές της Μεσογείου. Αντίστοιχα συνέβη και στην περίπτωση των πυρκαγιών της Ρόδου, ενός ακόμη κορυφαίου προορισμού στο Αιγαίο, στην καρδιά του καλοκαιριού του 2023, όπου το νησί πέτυχε τελικά στο κλείσιμο εκείνης της σεζόν όχι απλώς να περιορίσει τις απώλειες, αλλά και να καταγράψει αύξηση 3%.

Η Σαντορίνη

Σε αυτή τη φάση και πέραν του πρώτιστου, της ασφάλειας στο νησί, σε ό,τι έχει να κάνει ειδικά με τον τουρισμό και την επερχόμενη καλοκαιρινή περίοδο, το μόνο βέβαιο ως προς τον αντίκτυπο της σεισμικής δραστηριότητας σε όλη την περιοχή γύρω από τη Σαντορίνη είναι η όξυνση της… αβεβαιότητας, όπως τονίζει στην τελευταία της ανάλυση και η Εθνική Τράπεζα. Για τον λόγο αυτό οι φορείς του νησιού «είναι σε συνεχή επικοινωνία με τους ειδικούς, απαντώντας παράλληλα και στα όποια ερωτήματα μπορεί να δεχόμαστε από το εξωτερικό», όπως δηλώνει ο πρόεδρος της τοπικής Ενωσης Ξενοδόχων Αντώνης Παγώνης. Παράλληλα, οι επιχειρηματίες είναι σε ανοιχτή γραμμή όλες αυτές τις ημέρες και με τους εμπλεκόμενους φορείς του τουρισμού κάτω από την ομπρέλα του υπουργείου Τουρισμού, σε συντονισμό και με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, δεδομένου ότι σε αυτή τη φάση και πέραν της όποιας (μελλοντικής) επικοινωνιακής διαχείρισης προέχει «η πραγματική διαχείριση για την προστασία και ασφάλεια στο νησί», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Αυτή τη στιγμή, πρώτο δεδομένο για το ελληνικό «νησί του Instagram» είναι ότι ουσιαστικές ακυρώσεις δεν καταγράφονται επί του παρόντος για το καλοκαίρι, κάτι ωστόσο που είναι λογικό, αφού η πολιτική ακύρωσης στα καταλύματα μπορεί να είναι δωρεάν έως, π.χ., 20 ημέρες πριν από την άφιξη. Από την άλλη πλευρά, όμως, όσο δεν επέρχεται η κανονικότητα τόσο επηρεάζεται η ροή των νέων κρατήσεων στα συστήματα των ξενοδοχείων, ενώ έχουν ξεκινήσει και  ακυρώσεις για τον Απρίλιο, κατά την πασχαλινή περίοδο, τόσο από το εγχώριο όσο και το ξένο κοινό (φέτος, καθολικό και ορθόδοξο Πάσχα συμπίπτουν). Οι επαγγελματίες του νησιού εκτιμούν ότι καλύτερη εικόνα για την πορεία των κρατήσεων θα υπάρχει προς το τέλος Φεβρουαρίου.

Κι αν η θερινή σεζόν για τη Σαντορίνη είναι ακόμη μακριά για τις αφίξεις των επισκεπτών, ταυτόχρονα είναι και πολύ κοντά για την προετοιμασία των καταλυμάτων και τις εργασίες που γίνονται αυτή την περίοδο. Κι εδώ έρχεται ένα δεύτερο, πολύ σημαντικό δεδομένο για το νησί, αφού δεν μπορούν να γίνουν επισκευές και συντηρήσεις στα καταλύματα αυτή την περίοδο και μέχρι τις 3 Μαρτίου λόγω της κήρυξης σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Το ερώτημα που τίθεται εδώ είναι πότε και αν θα υπάρξει χρόνος για τη συνέχεια ώστε να προλάβουν οι επαγγελματίες να προχωρήσουν στις απαραίτητες εργασίες μέχρι την έναρξη της σεζόν, στα μέσα Απριλίου, για να είναι έτοιμοι για την πασχαλινή περίοδο. «Υπό αυτές τις συνθήκες κάποιοι ξενοδόχοι προσανατολίζονται να μεταθέσουν το άνοιγμα για αργότερα, από τις αρχές Μαΐου και μετά», επισημαίνει στο «business stories» ο κ. Αντώνης Ηλιόπουλος, μέλος του Δ.Σ. της Ενωσης Ξενοδόχων της Σαντορίνης και πρόεδρος του Empiria Group με σημαντικό αποτύπωμα στον τουρισμό του νησιού.

Επιπλέον, εκτός από τους χειμερινούς εργαζομένους που πραγματοποιούν εργασίες στο νησί, υπάρχει προβληματισμός και για τους εποχικούς, ιδιαίτερα αφού τα τελευταία χρόνια καταγράφονται γενικότερα μόνιμες ελλείψεις προσωπικού στον τουρισμό. Αυτή είναι η τρίτη σημαντική παράμετρος που θα πρέπει να προσμετρηθεί: ήδη οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ξενοδόχοι από άλλους κορυφαίους προορισμούς σε Αιγαίο και Ιόνιο (Κρήτη, Ρόδος, Κέρκυρα κ.ά.) δέχονται βιογραφικά από εργαζομένους οι οποίοι επρόκειτο να απασχοληθούν σε τουρισμό και εστίαση στη Σαντορίνη και τώρα φαίνεται ότι αναζητούν άλλα νησιά, λόγω όχι τόσο της σεισμικής δραστηριότητας όσο της επαγγελματικής ανασφάλειας.

Πάνω από 6.000 επιβάτες και 28 έκτακτες πτήσεις

Ενα τέταρτο δεδομένο έρχεται από τις αεροπορικές και το αεροδρόμιο του νησιού. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι από την πλευρά τους οι αεροπορικές εταιρείες δεν έχουν προχωρήσει επί του παρόντος σε μετάθεση της έναρξης των αεροπορικών τους προγραμμάτων για το καλοκαίρι στο νησί, διατηρώντας τον αρχικό τους προγραμματισμό. Επιπλέον, σε σχέση με την κίνηση -και συγκεκριμένα για τις αναχωρήσεις- μέχρι στιγμής κάτοικοι και (λίγοι) επισκέπτες έχουν αναχωρήσει συντονισμένα ανάλογα με το μέσο και τον προορισμό, χωρίς πανικό, παρά τον μεγάλο όγκο των επιβατών που είχαν να διαχειριστούν όλο το προηγούμενο διάστημα οι φορείς.

Είναι ενδεικτικά τα νούμερα από το αεροδρόμιο της Σαντορίνης, το οποίο είναι μεταξύ των 14 περιφερειακών αεροδρομίων που διαχειρίζεται η Fraport Greece και διακινεί τις τελευταίες ημέρες ένα πολύ μεγάλο μέρος των ανθρώπων που φεύγουν από το νησί: από τη Δευτέρα 3 του μήνα έως και την Παρασκευή 14 Φεβρουαρίου, το προσωπικό και οι συνεργαζόμενες εταιρείες, αεροπορικές κ.λπ. είχαν διαχειριστεί πάνω από 6.000 επιβάτες, κάτω από πρωτόγνωρες συνθήκες, εργαζόμενοι σκληρά, με ομαδικότητα και ψυχραιμία, έχοντας μοναδικό στόχο την ασφαλή μετακίνηση των επιβατών.

Αντίστοιχα, για το ίδιο διάστημα που εντάσσεται στην πολύ χαμηλή σεζόν του αεροδρομίου έχουν πραγματοποιηθεί 28 έκτακτες πτήσεις. Πολύ ουσιαστικές είναι και οι πρωτοβουλίες στο πλαίσιο της πρόληψης όσον αφορά την ασφάλεια των υποδομών, πέραν φυσικά και του υψηλού επιπέδου της επιφυλακής που τηρεί όλο το προσωπικό του αεροδρομίου.

Το αεροδρόμιο της Σαντορίνης βρίσκεται περίπου 40 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας και τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικές βελτιώσεις μετά και την υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης τον Απρίλιο του 2017, στο πλαίσιο του επενδυτικού προγράμματος της Fraport Greece στα 14 περιφερειακά αεροδρόμια. Για τη Σαντορίνη και στο πλαίσιο των έργων αναδιαμόρφωσης και αναβάθμισης, το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2021 και περιελάμβανε, μεταξύ άλλων, την κατασκευή ενός νέου κτιρίου επιβατικού σταθμού (terminal), το οποίο κατασκευάστηκε σύμφωνα με τους τελευταίους αντισεισμικούς κανονισμούς, την αύξηση του υφιστάμενου αριθμού των πυλών και των σημείων ελέγχου, καθώς και τα επιμέρους έργα με στόχο τον εκσυγχρονισμό των υποδομών του αεροδρομίου.

Στο πλαίσιο των συνεχών ελέγχων, όπως προβλέπεται προληπτικά από ανεξάρτητη αρχή, μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει βλάβη ή ζημιά στις υποδομές του αεροδρομίου από τη σεισμική δραστηριότητα που καταγράφεται το τελευταίο διάστημα.

Τόσο η ίδια η διοίκηση της Fraport Greece όσο και εκείνη του αεροδρομίου βρίσκονται σε συνεχή και ευθεία συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς, την Πολιτική Προστασία, την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, τον Δήμο Θήρας κ.λπ. προκειμένου να υπάρχει πλήρης συνεργασία και -εφόσον χρειαστεί- να συντονιστούν τυχόν ενέργειες που πρέπει να ολοκληρωθούν σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.

Aντίστοιχα, πολύ στενή και καλή συνεργασία υφίσταται και με την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας και τους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας, οι οποίοι από την πλευρά τους, ως κύριο κομμάτι της εύρυθμης λειτουργίας του οικοσυστήματος του αεροδρομίου, μεταξύ άλλων, πραγματοποιούν ασκήσεις μεταστάθμευσης και απομακρυσμένων πύργων ελέγχου προκειμένου να εξασφαλιστεί η αδιάλειπτη λειτουργία του.

Σημειωτέον ότι τα σχέδια έκτακτης ανάγκης υφίστανται σε όλα τα αεροδρόμια προκειμένου να ενεργοποιούνται στο ενδεχόμενο διαχείρισης κρίσεων. Η Fraport Greece, ούτως ή άλλως, ακολουθεί, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, έναν ολοκληρωμένο στρατηγικό σχεδιασμό που περιλαμβάνει διάφορα σενάρια αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών και εφαρμόζεται διαρκώς και στα 14 περιφερειακά αεροδρόμια που διαχειρίζεται και λειτουργεί. Στόχος είναι η διατήρηση και η περαιτέρω ενίσχυση του ήδη υψηλού επιπέδου ασφάλειας σε όλα τα περιφερειακά αεροδρόμια, ιδίως σε περιπτώσεις όπως αυτή που βιώνει τώρα η Σαντορίνη.

Οι εκτιμήσεις για
τον ελληνικό τουρισμό

Την ίδια στιγμή, oι πρώτες εκτιμήσεις και προβλέψεις συνολικά για την πορεία του ελληνικού τουρισμού φέτος παραπέμπουν σε περαιτέρω άνοδο, εφόσον όμως δεν υπάρξουν απρόβλεπτοι παράγοντες. «Η εξελισσόμενη σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή του Νοτίου Αιγαίου θα μπορούσε να εξελιχθεί σε σημαντική δυσμενή εξωγενή παράμετρο αβεβαιότητας, βραχυπρόθεσμα, αποδυναμώνοντας την ανοδική τάση των τουριστικών εσόδων το 2025», δηλώνει στην τελευταία της ανάλυση η Εθνική Τράπεζα αποτυπώνοντας ακριβώς το κλίμα.

Πάντως σε επίπεδο ζήτησης, αυτή τη στιγμή η TUI, o μεγαλύτερος ταξιδιωτικός οργανισμός της Ευρώπης, τοποθετεί ξανά ψηλά και για το φετινό καλοκαίρι τους ελληνικούς προορισμούς. Η Ελλάδα βρίσκεται, με βάση τις μέχρι στιγμής κρατήσεις, στο Νο 2 των πιο δημοφιλών τουριστικών προορισμών, με την Ισπανία στην πρώτη θέση και την Τουρκία στην τρίτη θέση. Οι επιτελείς της TUI μάλιστα προσθέτουν ότι τα ταξίδια παραμένουν ψηλά στις προτεραιότητες των Ευρωπαίων, παρά το δύσκολο οικονομικό περιβάλλον και τις πιέσεις στα εισοδήματά τους.

Πρόκειται για μια διαπίστωση που επιβεβαιώνεται και από την τελευταία έρευνα του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ) που εκτιμά -εκτός απροόπτου επίσης- ότι θα συνεχιστεί και φέτος η θετική τροχιά του κλάδου, έχοντας κλείσει το 2024 με τουριστικές εισπράξεις 21,75 εκατ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένης και της κρουαζιέρας.

Το ΙΝΣΕΤΕ αναφέρει επίσης ότι η ζήτηση για τουριστικές υπηρεσίες στην Ελλάδα εκτιμάται ότι θα παραμείνει ανοδική με βάση το μακροοικονομικό περιβάλλον και τα δεδομένα από πέντε βασικές αγορές εισερχόμενου τουρισμού της (Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ιταλία, ΗΠΑ). Για το 2025 ακόμη αναμένεται νέα αύξηση των αφίξεων και των εισπράξεων από τον εξωτερικό τουρισμό, υπό την επίδραση της συνεχώς αυξανόμενης προσφοράς (σε ποσότητα και σε ποιότητα) τουριστικών υπηρεσιών από τη χώρα μας και ιδιαίτερα αν οι προβλέψεις για ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας και αποτροπή της ύφεσης στην παγκόσμια οικονομία επιβεβαιωθούν.

Πηγή: newmoney.gr