Με τον ιό AAV2 φαίνεται να σχετίζονται τα κρούσματα οξείας ηπατίτιδας αγνώστου αιτιολογίας σε παιδιά σύμφωνα με δύο νέες βρετανικές μελέτες, οι οποίες αποκλείουν οποιαδήποτε σχέση με τη λοίμωξη από τον κορωνοϊό SARS-CoV-2.
Οι δύο νέες μελέτες που έχουν αναρτηθεί στον ιστότοπο MedRxiv, καταλήγουν στο συμπεράσμα ότι ο ιός AAV2 (adeno-associated virus 2) ανιχνεύθηκε σε υψηλά επίπεδα σε ασθενείς με αγνώστου αιτιολογίας ηπατίτιδα.
Ο ιός, ο οποίος δεν προκαλεί υπό φυσιολογικές συνθήκες ασθένεια και συχνά είναι παρών σε λοιμώξεις από αδενοϊούς, για πρώτη φορά σχετίζεται με την ανάπτυξη οξείας ηπατίτιδας σε μικρό αριθμό μικρών παιδιών.
Ο AAV2 δεν είναι αδενοϊός αλλά μέλος της οικογένειας των παρβοϊών. Οι ερευνητές βρήκαν τον ιό σε πολύ υψηλά επίπεδα στο αίμα και στο ήπαρ των ασθενών που εξέτασαν, ενώ βρέθηκε επίσης ότι αναπαράγεται στο ήπαρ. Αντίθετα, ο AAV2 απουσίαζε ή υπήρχε μόνο σε πολύ χαμηλά επίπεδα στο αίμα και στο ήπαρ των παιδιών της ομάδας ελέγχου που δεν είχαν οξεία ηπατίτιδα.
Οι δύο κλινικές μελέτες έγιναν ανεξάρτητα η μια από την άλλη αλλά παράλληλα: στη μια εξετάστηκαν περιπτώσεις στην Σκωτία από ειδικούς το Πανεπιστημιακού Ερευνητικού Κέντρου Ιολογίας και του Βασιλικού Νοσοκομείου Παίδων της Γλασκώβης σε συνεργασία με το σύστημα Δημόσιας Υγείας της Σκωτίας και τη Διεθνή Κοινοπραξία Σοβαρών Οξέων Αναπνευστικών και Αναδυόμενων Λοιμώξεων (ISARIC) και η δεύτερη εστίασε σε περιστατικά από όλο το Ηνωμένο Βασίλειο και έγινε από το Νοσοκομείο του Great Ormond Street και του Ινστιτούτου Υγείας Παίδων Great Ormond Street σε συνεργασία τον Οργανισμό Ασφάλειας της Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου.
Από τον περασμένο Απρίλιο παγκοσμίως έχουν αναφερθεί τουλάχιστον 1.010 πιθανά κρούσματα σε 35 χώρες, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ). Στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί 12 συνολικά περιστατικά, με ένα εξ αυτών, ένα βρέφος 13 μηνών να χάνει τη ζωή του στις 6 Ιουλίου. Τα υπόλοιπα 11 δεν χρειάστηκε να λάβουν ειδική θεραπεία και δεν παρουσίασαν καμία επιπλοκή. Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, πρόκειται για παιδιά ηλικίας 14 μηνών, 18 μηνών, 10 ετών, 5 ετών, 2 ετών, 4,5 ετών, 12 ετών, 6 ετών και 5,5 ετών, με τη σειρά που αναγράφονται στις επιδημιολογικές ενημερώσεις του ΕΟΔΥ. Για τα τελευταία δύο περιστατικά οξείας ηπατίτιδας δεν γίνεται αναφορά στην ηλικία των παιδιών που νόσησαν. Τουλάχιστον 6 παιδιά χρειάστηκε να νοσηλευτούν.
Στην Αγγλία 11 παιδιά – και στη Σκωτία ένα – χρειάστηκε να υποβληθούν σε μεταμόσχευση ήπατος. Γενικά στο Ηνωμένο Βασίλειο η πλειοψηφία των 268 περιπτώσεων που έχουν καταγραφεί αφορούσαν παιδιά κάτω των 5 ετών, με το 40% αυτών που εισήχθησαν στο νοσοκομείο να χρειάζονται εισαγωγή και σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι από τα πρώτα κιόλας περιστατικά οξείας ηπατίτιδας στα παιδιά οι αδενοϊοί είχαν μπει στο στόχαστρο των επιστημόνων καθώς είχε παρατηρηθεί μια απότομη αύξηση σε λοιμώξεις από αδενοϊούς την περασμένη Άνοιξη. Οι δύο όμως νέες μελέτες αναδεικνύουν τον ρόλο ενός άλλου ιού που φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο.
Οι ερευνητές και των δύο ομάδων παρατήρησαν ότι ο AAV2 – ο οποίος δεν μπορεί να αναπαραχθεί χωρίς έναν «βοηθητικό» ιό, όπως έναν αδενοϊό ή ερπητοϊό – ήταν παρών στο 96% των περιπτώσεων αγνώστου αιτιολογίας ηπατίτιδας που εξετάστηκαν και στις δύο μελέτες.
Ως εκ τούτου, οι ερευνητές πιστεύουν ότι η ταυτόχρονη μόλυνση με δύο ιούς – τον AAV2 και έναν αδενοϊό, ή λιγότερο συχνά τον ιό του έρπητα HHV6, που έχει επίσης βρεθεί σε δείγματα από ορισμένους ασθενείς – μπορεί να προσφέρει την καλύτερη εξήγηση για την εμφάνιση σοβαρής οξείας ηπατίτιδας σε παιδιά.
Στην σκωτσέζικη μελέτη αναλύθηκαν εννέα περιστατικά και συγκρίθηκαν με 58 παιδιά (ομάδα ελέγχου). Χρησιμοποιώντας αλληλούχιση επόμενης γενιάς και PCR σε πραγματικό χρόνο, η ερευνητική ομάδα συνέκρινε τα δείγματα και ήταν σε θέση να επιβεβαιώσει την παρουσία του AAV2 στο πλάσμα και στο ήπαρ και των εννέα ασθενών. Δεν υπήρχε AAV2 σε κανένα από τα παιδιά στην ομάδα ελέγχου, τα οποία ήταν φορείς μεν αδενοϊού αλλά με φυσιολογική ηπατική λειτουργία και παιδιά που εισήχθησαν στο νοσοκομείο με γνωστά αίτια ηπατίτιδας.
Η σκωτσέζικη μελέτη εξέτασε επίσης το γονιδίωμα των ασθενών με αγνώστου αιτιολογίας ηπατίτιδα, παράλληλα με τη γονιδιωματική του παθογόνου, για να ανακαλύψει εάν κάποιο από τα παιδιά μπορεί να είναι πιο ευαίσθητο σε αυτόν τον τύπο οξείας ηπατίτιδας. Κάνοντας λεπτομερείς γονιδιωματικές αναλύσεις, οι ερευνητές μπόρεσαν να εντοπίσουν διαφορές στο γονίδιο του Ανθρώπινου Λευκοκυτταρικού Αντιγόνου, που δεν βρέθηκαν συνήθως στην ομάδα ελέγχου των υγιών παιδιών ή στα γονίδια των παιδιών με άλλες μορφές ηπατίτιδας.
Στην αγγλική μελέτη, οι επιστήμονες εστίασαν σε 28 περιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένων δειγμάτων ήπατος από πέντε παιδιά που χρειάστηκαν μεταμόσχευση και δείγματα αίματος από τα υπόλοιπα παιδιά που δεν χρειάστηκαν μεταμόσχευση. Η αλληλουχία RNA δειγμάτων ήπατος επιβεβαίωσε την παρουσία του AAV2 στο ήπαρ των παιδιών με αγνώστου αιτιολογίας ηπατίτιδα. Τα δείγματα των ασθενών συγκρίθηκαν με 140 δείγματα ανοσοκατεσταλμένων και ανοσοεπαρκών ασθενών. Η μελέτη έδειξε ότι ο AAV2 ήταν παρών μόνο πολύ σπάνια στα παιδιά που δεν είχαν ηπατίτιδα (6 στα 106) και σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα, ακόμη και σε ανοσοκατεσταλμένα παιδιά (17 στα 43).
Τέλος και οι δύο μελέτες μπόρεσαν να αποκλείσουν την πιθανότητα πρόσφατης ή προηγούμενης μόλυνσης από τον SARS-CoV-2 ως άμεση αιτία για την οξεία ηπατίτιδα. Οι ερευνητές δεν βρήκαν SARS-CoV-2 στο ήπαρ των ασθενών, ενώ οι εξετάσεις που έκανε η ομάδα στη Γλασκώβη για να διαπιστωθεί εάν τα παιδιά είχαν προηγουμένως COVID-19 έδειξαν ότι μόνο τα δύο τρίτα των ασθενών είχαν αντισώματα στη λοίμωξη, ποσοστό παρόμοιο με τον επιπολασμό του κορωνοϊού σε παιδιά στην Σκωτία εκείνη την εποχή. Επιπλέον, η κορύφωση των κρουσμάτων σημειώθηκε πολύ μετά την κορύφωση των κρουσμάτων COVID-19 στη Σκωτία, αλλά λίγο μετά την έξαρση των λοιμώξεων από αδενοϊό.
Η Δρ. Σοφία Μορφοπούλου, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Υγείας Παίδων Great Ormond Street εξηγεί ότι «η εύρεση του AAV2 σε όλα τα δείγματα των ασθενών με αγνώστου αιτιολογίας ηπατίτιδα δημιουργεί πολλά νέα ερωτήματα. Χρειάζονται διεθνείς συνεργασίες για την περαιτέρω διερεύνηση και αποσαφήνιση του ρόλου του AAV2 και των ιών που μολύνουν ταυτόχρονα τους παιδιατρικούς ασθενείς με ανεξήγητη οξεία ηπατίτιδα».
Με τη σειρά της η Δρ Αντόνια Χο, ειδική σε Μολυσματικές Ασθένειες στο Πανεπιστημιακό Ερευνητικό Κέντρο Ιολογίας της Γλασκώβης υπογραμμίζει πως «είναι σημαντικό να ερμηνεύσουμε τα ευρήματά μας σε σχέση με το χρονικό πλαίσιο της κλινικής παρουσίασης των ασθενών. Τα περισσότερα από τα παιδιά στη Σκωτία είχαν ιστορικό νόσου με διάρροια, έμετο και κοιλιακό άλγος (συχνά σχετίζεται με μόλυνση από αδενοϊό) μεταξύ 1 έως 11 εβδομάδων πριν εμφανιστούν στο νοσοκομείο με οξεία ηπατική φλεγμονή, η οποία μπορεί να εξηγήσει γιατί ο αδενοϊός δεν έχει εντοπιστεί σε όλα τα προσβεβλημένα παιδιά. Η χρονική συσχέτιση μεταξύ λοιμώξεων από αδενοϊό/HHV6 και AAV2 απαιτεί περαιτέρω μελέτη».
Με πληροφορίες από Politico
