Με επιτυχία στέφθηκε το Εργαστήρι που διοργάνωσε το ΕΤΕΚ την Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου 2025, στη Λευκωσία, με θέμα: «Προγραμματισμός, Σχεδιασμός και Υλοποίηση των Έργων του Δημοσίου» στην παρουσία του Υπουργού Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, του Γενικού Λογιστή, του ΓΔ του Υπουργείου Οικονομικών και άλλων τεχνοκρατών του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Κατά τη διάρκεια του ολοήμερου Εργαστηρίου έγινε μια συνολική συζήτηση όλων των πτυχών του συστήματος παραγωγής δημόσιων κατασκευαστικών έργων, ώστε να υπηρετείται αρμονικά το τρίπτυχο Ποιότητα - Χρόνος - Κόστος.
Μετά από τις παρουσιάσεις και τοποθετήσεις όλων των εμπλεκομένων αλλά και της ανοικτής συζήτησης που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του Εργαστηρίου, εξάγονται τα πιο κάτω συμπεράσματα:
Όλοι οι συντελεστές συμφωνούν ότι υπάρχουν στρεβλώσεις και προβλήματα στην αλυσίδα προγραμματισμού, σχεδιασμού και υλοποίησης των έργων και πώς πρέπει να γίνουν τομές και βελτιώσεις.
Υπήρξε παραδοχή ότι λόγω των προβλήματων που παρατηρούνται δημιουργείται κλίμα καχυποψίας μεταξύ των συντελεστών υλοποίησης έργων, του κράτους, των μελετητών και των εργοληπτών.
Αυτό οδηγεί σε αδιέξοδα, οδηγώντας σε περιχαράκωση έκαστου στις θέσεις του, και λειτουργώντας αρνητικά ως προς την καλλιέργεια της αναγκαίας εμπιστοσύνης. Συνεπώς είναι κρίσιμη η ανάγκη αναζήτησης προσεγγίσεων για κουλτούρα συνεργασίας και ανάπτυξη εμπιστοσύνης.
Ο σωστός και μακροπρόθεσμος προγραμματισμός για την υλοποίηση έργων του δημοσίου, ο οποίος θα πρέπει να διαπνέεται από διαφάνεια και συμμετοχικότητα- να αφουγκράζεται δηλαδή και την κοινωνία- είναι εξαιρετικά σημαντικός στην όλη προσπάθεια.
Στο πλαίσιο αυτό, συζητήθηκε και καταρχήν προκρίθηκε ως ενδιαφέρουσα η ιδέα να δημιουργηθεί Εθνική Επιτροπή Δημόσιων Έργων/ Επενδύσεων.
Η συστηματική και δομημένη επαφή θεσμοθετημένων εταίρων θα βοηθήσει παράλληλα στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, η οποία έχει πληγεί.
Το ΕΤΕΚ θεωρεί ότι δεν ακούστηκε κάποιος πειστικός λόγος για τη μη άμεση εισαγωγή διαδικασιών Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφορών και κυρίως της Κριτικής Διαδικασίας (adjudication) στα κατασκευαστικά συμβόλαια, όπως είναι και η διεθνής πρακτική.
Αντίθετα, η καθυστέρηση στη λήψη αποφάσεων μετατοπίζει την ευθύνη και επιβραβεύει τη μη ανάληψή της από τους διαχειριστές της σύμβασης, γεγονός που αναγνωρίστηκε ως η «αχίλλειος πτέρνα» του συστήματος. Επίσης, μπορεί να οδηγήσει σε καταχρηστική συμπεριφορά τόσο του κράτους, όσο και των εργολάβων.
Υπήρξε επίσης συναντίληψη πως η περαιτέρω γραφειοκρατία και δημιουργία και άλλων ελεγκτικών ή εποπτικών θεσμών δεν είναι η λύση. Η λύση βρίσκεται στην ισορροπία ευελιξίας, ταχύτητας, αξιοποίησης υφιστάμενων μηχανισμών ελέγχου, διασφάλισης δημοσίου συμφέροντος, εντός ενός κράτους δικαίου.
Τέλος συζητήθηκαν επιμέρους θέματα και αναδείχθηκε η αναγκαιότητα της ενδυνάμωσης της ΑΑΔΣ, της θεσμοθέτησης του θεσμού του λειτουργού αγορών, της μείωσης των αναθετουσών αρχών, της εξειδίκευσης και της εκπαίδευσης όλων των συντελεστών, της εισαγωγής δεικτών απόδοσης και της τακτικής αξιολόγησης διαδικασιών και αποτελεσμάτων στο πλαίσιο της συνεχούς βελτίωσης.
Σχετικά με τα συμπεράσματα που προκύπτουν από το Εργαστήρι, ο Πρόεδρος του ΕΤΕΚ κ. Κωνσταντίνος Κωνσταντή ανέφερε: «Για να ξεκινήσει μια προσπάθεια εκσυγχρονισμού και τομών στην αλυσίδα προγραμματισμού, σχεδιασμού και υλοποίησης των έργων του δημοσίου θα πρέπει πρώτα να υπάρξει η παραδοχή ότι υπάρχουν σημαντικά περιθώρια βελτίωσης της αλυσίδας.
Παρόλο που η συζήτηση ανέδειξε τις διαφορετικές προσεγγίσεις που υφίστανται, διαφάνηκαν σημεία συναίνεσης και περιθώρια περαιτέρω συγκλίσεων, αν συνεχιστεί η προσπάθεια. Σε κάθε περίπτωση, το Εργαστήρι ήταν η αρχή.
Το ΕΤΕΚ θα συνεχίσει την προσπάθεια με την ΑΑΔΣ, την Ελεγκτική Υπηρεσία, το Τμήμα Δημόσιων Έργων και με όλους όσοι συστρατευτούν μαζί του. Απαιτούνται γενναίες αποφάσεις και τομές.
Το αποτέλεσμα όμως μπορεί να βελτιώσει ουσιαστικά τον κατασκευαστικό κλάδο και ειδικότερα την υλοποίηση των έργων του δημοσίου. Οφείλουμε να αφήσουμε κάτι καλύτερο απ’ αυτό που έχουμε τώρα στην επόμενη γενιά και στον τόπο μας».
