Το 2024 ήταν η χρονιά που οι ανησυχίες για τον υπερτουρισμό άγγιξαν μεγάλη μερίδα των κατοίκων σε δημοφιλείς προορισμούς, προκαλώντας διαμαρτυρίες από το Άμστερνταμ μέχρι τα Κανάρια Νησιά και φέρνοντας νέους κανονισμούς από την Ισλανδία μέχρι την Ινδονησία. Ήταν όμως και η χρονιά, κατά την οποία άρχισε να γίνεται σαφές πόσο περίπλοκη διαδικασία είναι η μείωση των τουριστικών ροών.
Φέτος, περισσότεροι προορισμοί διεθνώς θα εφαρμόσουν μέτρα περιορισμού των τουριστών, τα οποία όμως είναι αμφίβολο αν θα έχουν αποτέλεσμα. Ορισμένοι θεωρούν ότι η κατάσταση δεν μπορεί να αναστραφεί πια. Άλλωστε, τα οικονομικά συμφέροντα εμποδίζουν τις προσπάθειες εναντίον του υπερτουρισμού.
Τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα μέτρων που θα δοκιμαστούν φέτος είναι οι ρυθμίσεις στη βραχυχρόνια μίσθωση σε Γαλλία, Τσεχία και Ελλάδα, όπως και το έκτακτο τέλος ανά επιβάτη κρουαζιέρας που αποβιβάζεται σε Σαντορίνη και Μύκονο. Επίσης, λιμάνια στην Ίμπιζα και το Τζούνο της Αλάσκας θα περιορίσουν τον αριθμό των πλοίων, ενώ στην περίπτωση του Τζούνο και τον αριθμό των επιβατών. Στη Μπρυζ έχει σταματήσει η κατασκευή νέων ξενοδοχείων, ενώ αντίστοιχα μέτρα έχει επιβάλλει και το Άμστερνταμ. Στην Πομπηία θα επιτρέπονται έως 20.000 τουρίστες την ημέρα, στη Νέα Ζηλανδία ο τουριστικό φόρος θα ανέβει περίπου στα 57 δολάρια, στην Ιαπωνία δημοφιλείς προορισμοί θα έχουν όριο στον αριθμό των τουριστών και σε ιστορική γειτονιά της Σεούλ επιβάλλεται ώρα απαγόρευσης κυκλοφορίας.
«Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι για πολλά, πολλά χρόνια, αξιοποιούσαμε ένα μοντέλο τουρισμού που λέει “νούμερα με κάθε κόστος”…Τώρα είμαστε σε μία κατάσταση, στην οποία εφαρμόζονται όλα αυτά τα πράγματα, όπως περιορισμοί στους αριθμούς και τουριστικοί φόροι, σαν αντιδραστικές στρατηγικές», είπε στους NYT η Marina Novelli, διευθύντρια του κέντρου έρευνας βιώσιμων ταξιδιών και τουρισμού στο πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ.
Άγνωστο το αποτέλεσμα των μέτρων
Το αν αυτές οι στρατηγικές θα αποδώσουν καρπούς είναι αβέβαιο. Πάντως, τα στοιχεία δείχνουν ότι χρειάζεται αρκετός καιρός για να φανούν αποτελέσματα. Ενδεικτικά, η Βαρκελώνη έβαλε τον πρώτο τουριστικό φόρο το 2012, άρχισε να περιορίζει τη βραχυχρόνια μίσθωση το 2015 και περιόρισε την κατασκευή νέων ξενοδοχείων το 2017. Κι όμως, οι τουρίστες συνέχισαν να καταφθάνουν σε αριθμούς-ρεκόρ μέχρι και το πρώτο τρίμηνο πέρυσι. Μόνο στο τέλος του 2024 καταγράφηκε μία ήπια πτώση, της τάξης του 0,7%, στον ετήσιο ρυθμό αφίξεων.
Σημειώνεται ότι η μείωση των αριθμών δεν είναι πάντοτε ο πρωταρχικός στόχος των μέτρων. Οι περιορισμοί στη βραχυχρόνια μίσθωση προωθούνται συχνά σαν απάντηση στις ελλείψεις κατοικίας, ενώ οι φόροι στους τουρίστες μπορεί να στοχεύουν στην αντιστάθμιση της πίεσης που ασκεί ο υπερτουρισμός στους πεπερασμένους πόρους.
Πάντως, το μεγαλύτερο εμπόδιο στην αντιμετώπιση του υπερτουρισμού ίσως είναι τα οικονομικά συμφέροντα. Ως πηγή εσόδων και θέσεων εργασίας, τα ταξίδια είναι μοχλός οικονομικής ανάπτυξης. Ενδεικτικά, το 2024, ο τουρισμός παρήγαγε έσοδα-ρεκόρ ύψους 1,6 τρισ. δολαρίων. Συνεπώς, υψώνονται εμπόδια στις περισσότερες προσπάθειες για περιορισμό του τουρισμού.
Η Rachel Dodds, καθηγήτρια τουριστικού μάνατζμεντ στο Toronto Metropolitan University σχολίασε πως μέρος της λύσης θα πρέπει να είναι και η επαναξιολόγηση των δεικτών που αποτυπώνουν την επιτυχία στον κλάδο. «O Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού εξακολουθεί να μετρά την επιτυχία με τον αριθμό των αφίξεων, που ουσιαστικά διαιωνίζει τα προβλήματα του υπερτουρισμού», είπε.
Πρέπει να σημειωθεί ότι σε κάποια σημεία διαφαίνεται αλλαγή στην προσέγγιση του τουρισμού. Η Μπρυζ και η Νορβηγία δεν έβγαλαν πέρυσι τουριστικές καμπάνιες και ορισμένες τουριστικές υπηρεσίες και εταιρείες κρουαζιέρας έβγαλαν τη Σαντορίνη και τη Μύκονο από τα προγράμματά τους.
Ωστόσο, δεδομένου ότι οι διεθνείς αφίξεις αναμένεται να αυξηθούν 12,4% φέτος έναντι των επιπέδων του 2019, ο υπερτουρισμός είναι πιθανό να επεκταθεί. «Δεν είμαι σίγουρη ότι υπάρχει κάποια λύση. Εκτός αν ο κόσμος αναλάβει την ευθύνη λέγοντας “ξέρεις κάτι; Δεν χρειάζεται να δω τη Βενετία. Δεν θα πάω”», είπε η Novelli.
Πηγή: moneyreview.gr με πληροφορίες από New York Times
