Το πρόγραμμα μοιάζει μονόδρομος, καθώς η χώρα μας βρίσκεται στο μικροσκόπιο της Κομισιόν και πλέον επιβάλλεται η εφαρμογή ενός τολμηρού συστήματος που θα περιλαμβάνει μια πιο δίκαιη και αποδοτική μέθοδο χρέωσης, θα ενθαρρύνει τη μείωση των απορριμμάτων και την ανακύκλωση.
Η έλλειψη των απαραίτητων υποδομών αναμφίβολα προκαλεί ανησυχία για την ομαλή υλοποίηση και την αποτελεσματικότητα του προγράμματος. Επιπλέον, δικαιολογημένα οι πολίτες αντιδρούν αρνητικά από τη στιγμή που δεν κατανοούν τα οφέλη του προγράμματος και το θεωρούν ως επιπλέον κόστος στο νοικοκυριό τους. Το κράτος καλείται να λύσει τον γόρδιο δεσμό, να πείσει για την αναγκαιότητα της εφαρμογής του και να εγγυηθεί την επιτυχία του, παρέχοντας οικονομικά κίνητρα και διευκολύνσεις για την ομαλή μετάβαση στο νέο σύστημα.
Με την κατάλληλη στρατηγική, η εφαρμογή του προγράμματος μπορεί να αποφέρει μακροπρόθεσμα οφέλη για το περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία. Οι πολίτες γνωρίζοντας ότι θα πληρώνουν λιγότερο με την μειωμένη απόρριψη υπολειμματικών αποβλήτων, θα έχουν επιπλέον κίνητρο να κάνουν σωστά τον διαχωρισμό των ανακυκλώσιμων υλικών, των οργανικών και των υπόλοιπων απορριμμάτων. Επιπλέον, η μείωση των απορριμμάτων θα επιτρέψει στους δήμους να εξοικονομήσουν πόρους, θα αυξηθούν σημαντικά τα ποσοστά ανακύκλωσης, ενώ θα δημιουργηθούν και νέες θέσεις εργασίας στη βιομηχανία διαχείρισης αποβλήτων.
Καθοριστικό ρόλο για την αλλαγή νοοτροπίας των πολιτών διαδραματίζει και ο ιδιωτικός τομέας, (και ειδικά τα Συστήματα Ευθύνης Παραγωγού), ο οποίος οφείλει να αποτελεί παράδειγμα προς τους πολίτες και να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις του. Μία από αυτές τις υποχρεώσεις που προκύπτει μέσα από τον Περί Συσκευασιών και Αποβλήτων Συσκευασιών Νόμο, είναι και η εγγραφή στο Συλλογικό Σύστημα Ανακύκλωσης της Green Dot όσων επιχειρήσεων εισάγουν ή τοποθετούν συσκευασίες στην κυπριακή αγορά. Η Green Dot από την έναρξη λειτουργίας της το 2006, έχει αναλάβει να συλλέγει μία φορά την εβδομάδα τα ρεύματα PMD και Χαρτί από οικίες και υποστατικά, καθώς και το γυαλί από τους ειδικούς κάδους που βρίσκονται σε πολυσύχναστες και στοχευμένες τοποθεσίες.
Οι επιχειρήσεις που παρακάμπτουν τη νομοθεσία δημιουργούν αθέμιτο ανταγωνισμό εις βάρος των νόμιμων εταιρειών, ενώ στερούνται σημαντικά έσοδα από το Σύστημα, της Green Dot, η οποία χρηματοδοτείται από τα μέλη της. Πέραν από την συμμόρφωση που απαιτείται με βάση τη νομοθεσία, η συμμετοχή σε ένα αξιόπιστο σύστημα ανακύκλωσης όπως της Green Dot ενισχύει τη φήμη της επιχείρησης, ενώ την απαλλάσσει από την ανάγκη να εντοπίσει εσωτερικές λύσεις με αυξημένο κόστος για την περιβαλλοντική διαχείριση των συσκευασιών της. Επιπλέον, η συμμετοχή αποτρέπει την επιβολή προστίμων από το κράτος για μη συμμόρφωση με τη νομοθεσία, ενώ μόνο οι εγγεγραμμένες επιχειρήσεις μπορούν να υποβάλουν προσφορές προς το κράτος, σχετικές με τις υπηρεσίες τους.
Η πρόσφατη επιτυχία που καταγράφηκε από την Eurostat για το έτος 2022, όπου κατατάσσει την Κύπρο στις πρώτες επτά χώρες στην ανακύκλωση συσκευασιών (pmd,χαρτί, γυαλί), αποτελεί παράσημο για το Συλλογικό Σύστημα της Green Dot. Παράλληλα, αποδεικνύει πως η σωστή συνεργασία του ιδιωτικού τομέα με το κράτος, τις τοπικές αρχές και τη συμμόρφωση όλων των εμπλεκόμενων μερών, μπορεί να επιτευχθεί ένα βιώσιμο και αποτελεσματικό σύστημα διαχείρισης αποβλήτων, το οποίο θα προστατεύει το περιβάλλον και θα υποστηρίζει την οικονομική ανάπτυξη.
Εξάλλου, όπως είπε και ο σπουδαίος Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ, «Πίστη είναι να ξεκινάς ανεβαίνοντας το πρώτο σκαλοπάτι, χωρίς να βλέπεις ολόκληρη τη σκάλα». Έτσι και η Κύπρος οφείλει να κάνει το πρώτο βήμα, με την πεποίθηση ότι η ορθή εφαρμογή του «Πληρώνω Όσο Πετώ» μπορεί να μεταμορφώσει τη διαχείριση των αποβλήτων στη χώρα μας.
Δημήτρης Χατζηιωσήφ
Marketing & Public Relation Officer - Green Dot Cyprus
