Τα ευρωπαϊκά μέλη του NATO συζητούν για αύξηση του στόχου της συμμαχίας για αμυντικές δαπάνες στο 3% του ΑΕΠ στην ετήσια σύνοδο κορυφής τον προσεχή Ιούνιο και ενόψει και της επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.

Τέσσερα άτομα που συμμετείχαν στις προκαταρκτικές συνομιλίες είπαν στους Financial Times ότι συζητούσαν την απότομη άνοδο από το 2% του ΑΕΠ, μια κίνηση που θα ασκούσε έντονη πίεση στους ήδη περιορισμένους εθνικούς προϋπολογισμούς και που έχει δημιουργήσει αμφιβολίες σε πολλές πρωτεύουσες.

Από τα 32 μέλη του NATO, τα 23 -έναντι 6 το 2018- θα επιτύχουν τον ισχύοντα στόχο του 2% φέτος, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της συμμαχίας.  Ωστόσο, αυτό σημαίνει επίσης ότι 7 ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας και της Ισπανίας, εξακολουθούν να μην πετυχαίνουν κάτι που συμφωνήθηκε πριν από μια δεκαετία.

Ωστόσο, η απαίτηση του Τραμπ να πληρώσει η Ευρώπη περισσότερα για την άμυνά της και η συνειδητοποίηση ότι τα τρέχοντα επίπεδα δαπανών δεν επαρκούν για να στηρίξουν την Ουκρανία και να αποτρέψουν τη Ρωσία, ανάγκασε τις πρωτεύουσες να λάβουν υπόψη το νέο επίπεδο.

Από 2% του ΑΕΠ στο 3%

Οι εμπιστευτικές συνομιλίες, οι οποίες ξεκίνησαν την περασμένη εβδομάδα, προβλέπουν μια βραχυπρόθεσμη δέσμευση να φθάσει το 2,5% και, έως το 2030, έναν στόχο 3%, είπαν οι πηγές των FT. Οι νέες δεσμεύσεις θα συμφωνηθούν επίσημα στην ετήσια σύνοδο κορυφής στην Ολλανδία.

Ο γ.γ. Μαρκ Ρούτε, αρνήθηκε να σχολιάσει όταν ρωτήθηκε για τον καθορισμό ενός νέου στόχου, αλλά είπε ότι θα πιέσει ώστε να είναι «πολύ περισσότερο» από το ισχύον ποσοστό.

Ο Ρούτε είπε ότι θα ήταν «καλό» να συμφωνηθεί ένας νέος στόχος στη σύνοδο κορυφής του NATO στην Χάγη, παρά τις δημοσιονομικές πιέσεις στην Ευρώπη που προκάλεσαν πτώση κυβερνήσεων σε Γαλλία και Γερμανία.

«Πολιτική σημαίνει επιλογές κατά την διάρκεια ελλείψεων και υπάρχει πάντα έλλειψη χρημάτων και πάντα πάρα πολλές προτεραιότητες», είπε, προσθέτοντας ότι η διατήρηση μιας χώρας «ασφαλούς» πρέπει να είναι κρίσιμη προτεραιότητα για τους ηγέτες.

Κατά τη διάρκεια της πρώτης προεδρίας του, ο Τραμπ χρησιμοποίησε τη σύνοδο κορυφής του NATO το 2018 για να απαιτήσει περισσότερες δαπάνες υπό την απειλή εξόδου των ΗΠΑ από τη συμμαχία. Οι ηγέτες δεσμεύτηκαν να επιταχύνουν τις αυξήσεις των δαπανών για να καλύψουν το 2%.

Ωστόσο, η αύξηση των δαπανών υλοποιήθηκε μόνο ως απάντηση στον πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας. Πέραν των ΗΠΑ, τα μέλη της συμμαχίας έχουν συλλογικά αυξήσει τις δαπάνες κατά περίπου 100 δισεκατομμύρια δολάρια τα τελευταία δύο χρόνια.

«Με όλες τις ευθύνες που αντιμετωπίζουμε, όσον αφορά την άμυνα της Ουκρανίας και τις ελάχιστες απαιτήσεις ικανότητας του ΝΑΤΟ, αυτή η συζήτηση θα έρθει, ό,τι κι αν συμβεί», δήλωσε ένας Γερμανός αξιωματούχος. «Και η επόμενη σύνοδος κορυφής του NATO θα ήταν η ιδανική στιγμή για αυτό». 

Μήνυμα προς τον Τραμπ

Μια δέσμευση για 3% θα ήταν επίσης ένα «καλό μήνυμα προς τις ΗΠΑ και τον Τραμπ», είπε ο αξιωματούχος. Η Γερμανία πέτυχε φέτος τον στόχο του 2% για πρώτη φορά.

Ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους υποστηρίζει εδώ και καιρό υψηλότερες αμυντικές δαπάνες, προειδοποιώντας ότι η Ρωσία θα είναι σε θέση να επιτεθεί σε μια χώρα του ΝΑΤΟ μέχρι το 2029.

Περαιτέρω αύξηση των δαπανών θα είναι μεγάλη πρόκληση για πολλές ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένων οικονομιών όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και η Ισπανία.

Το Ηνωμένο Βασίλειο πρόκειται να δαπανήσει περίπου 60 δισεκατομμύρια λίρες ή 2,3% του ΑΕΠ για την άμυνα φέτος και η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να το αυξήσει στο 2,5%, αλλά ο πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ δεν διευκρίνισε πότε.

Αξιωματούχοι άμυνας και αναλυτές παραδέχονται ανοιχτά ότι ακόμη και η δαπάνη 2,5% δεν θα ήταν αρκετή για να εκσυγχρονιστεί ο στρατός του Ηνωμένου Βασιλείου, συμπεριλαμβανομένου του πυρηνικού αποτρεπτικού συστήματος. 

Το NATO πιέζει

«Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν μπορεί να ανταποκριθεί στο τρέχον 2%», δήλωσε στους FT ένας ανώτερος Βρετανός στρατιωτικός αξιωματούχος.

Η Ιταλία, δαπανά το 1,49%, και υπόκειται ήδη στη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος της ΕΕ. Η κυβέρνηση Μελόνι έχει δεσμευτεί να επιτύχει τον τρέχοντα στόχο του ΝΑΤΟ για 2% του ΑΕΠ έως το 2028.

Ο Ιταλός υπουργός Άμυνας Γκουίντο Κροσέτο προειδοποίησε αυτή την εβδομάδα ότι η επιστροφή του Τραμπ θα οδηγούσε σε μεγαλύτερη πίεση στη Ρώμη να υπερβεί τον υπάρχοντα στόχο.

Η Ισπανία, στην τελευταία θέση δαπανών του ΝΑΤΟ με 1,28% του ΑΕΠ για άμυνα, προσπάθησε να μειώσει την εστίαση στο όριο του 2%.

Ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεζ υπενθύμισε αυτή την εβδομάδα ότι η Ισπανία υπερβαίνει τον δεύτερο στόχο να αφιερώσει το 20% των αμυντικών δαπανών για έρευνα και ανάπτυξη και συνεισφέρει μεγάλο αριθμό στρατευμάτων στις αποστολές του ΝΑΤΟ.

Οι ΗΠΑ ξοδεύουν περίπου το 3,4% του ΑΕΠ για την άμυνα.