Στην ανάπτυξη εθνικών μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης επενδύουν όλο και περισσότερο οι τεχνολογικοί κολοσσοί, καθώς επιδιώκουν να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα εστιάζοντας περισσότερο στις τοπικές υποδομές.

Η στροφή στην λεγόμενη «εθνική τεχνητή νοημοσύνη» (sovereign artificial intelligence) έγκειται στην ιδέα ότι τα προσωπικά δεδομένα θα πρέπει να αποθηκεύονται σε υποδομές εντός της χώρας ή της ηπείρου στην οποία διαμένουν.

Επί του παρόντος, πολλά από τα μεγαλύτερα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα, όπως το ChatGPT της OpenAI και το Claude της Anthropic, χρησιμοποιούν data centers στις ΗΠΑ για την αποθήκευση δεδομένων και την επεξεργασία αιτημάτων μέσω του cloud.

Το γεγονός αυτό έχει προκαλέσει ανησυχία στις ρυθμιστικές αρχές στην Ευρώπη, οι οποίες θεωρούν ότι η εξάρτηση από την αμερικανική τεχνολογία είναι επιζήμια για την ανταγωνιστικότητα της ηπείρου και, το πιο ανησυχητικό, για την τεχνολογική ανθεκτικότητα, την ικανότητα δηλαδή να μπορεί να διατηρεί απρόσκοπτα τις βασικές λειτουργίες παρά τις τυχόν απειλές που μπορεί να προκύψουν.

Από πού προήλθε η
«εθνική τεχνητή νοημοσύνη»;

Η έννοια της εθνικής κυριαρχίας στα δεδομένα και την τεχνολογία είναι κάτι που έχει απασχολήσει και στο παρελθόν την Ευρώπη. Προέκυψε, εν μέρει, ως αποτέλεσμα της αντίδρασης των επιχειρήσεων σε νέους κανονισμούς. Ο Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για παράδειγμα, απαιτεί από τις εταιρείες να χειρίζονται τα δεδομένα των χρηστών με έναν ασφαλή και συμβατό τρόπο, σεβόμενες το δικαίωμά τους στην ιδιωτική ζωή.

Πολύκροτες υποθέσεις στην ΕΕ έχουν επίσης εγείρει αμφιβολίες σχετικά με το κατά πόσον τα δεδομένα των Ευρωπαίων πολιτών μπορούν να μεταφέρονται με ασφάλεια διασυνοριακά.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ακύρωσε το 2020 ένα πλαίσιο ανταλλαγής δεδομένων ΕΕ-ΗΠΑ, με την αιτιολογία ότι το σύμφωνο δεν παρείχε το ίδιο επίπεδο προστασίας που εγγυάται εντός της ΕΕ ο Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων (GDPI). Πέρυσι διαμορφώθηκε το πλαίσιο προστασίας δεδομένων ΕΕ-ΗΠΑ για να διασφαλιστεί ότι τα δεδομένα μπορούν να διακινούνται με ασφάλεια μεταξύ τους.

Οι πολιτικές εξελίξεις οδήγησαν τελικά σε μια ώθηση προς την κατεύθυνση των πιο τοπικών υποδομών cloud, όπου αποθηκεύονται και υποβάλλονται σε επεξεργασία τα δεδομένα για πολλές διαδικτυακές υπηρεσίες.

Ο Filippo Sanesi, παγκόσμιος επικεφαλής μάρκετινγκ και λειτουργιών της OVHCloud, δήλωσε ότι η γαλλική εταιρεία cloud βλέπει μεγάλη ζήτηση για τις υποδομές της που βρίσκονται στην Ευρώπη, καθώς, όπως σημειώνει «κατανοούν την αξία του να έχουν τα δεδομένα τους στην Ευρώπη, τα οποία υπόκεινται στην ευρωπαϊκή νομοθεσία».

«Με αυτά τα δεδομένα, μπορείτε πραγματικά να δημιουργήσετε προϊόντα και υπηρεσίες για την Τεχνητή Νοημοσύνη, και αυτές οι υπηρεσίες θα πρέπει να είναι εθνικά κυρίαρχες, να ελέγχονται και να αναπτύσσονται τοπικά», τονίζει.

Ιδιωτική πρωτοβουλία

Η προώθηση της εθνικής κυριαρχίας της AI δεν έχει προωθηθεί από τις ρυθμιστικές αρχές προς το παρόν. Αντίθετα, προέρχεται από ιδιωτικές εταιρείες, οι οποίες ανοίγουν περισσότερα data centers, εγκαταστάσεις που περιέχουν τεράστιους όγκους υπολογιστικού εξοπλισμού για την ενεργοποίηση εργαλείων AI που βασίζονται στο cloud στην Ευρώπη.

Αντικατοπτρίζοντας τις αξίες

Στην Ιταλία, το πρώτο γλωσσικό μοντέλο που εκπαιδεύεται ειδικά για τα δεδομένα της ιταλικής γλώσσας, το οποίο ονομάζεται Italia 9B, ξεκίνησε αυτό το καλοκαίρι.

Ο στόχος του έργου Italia είναι να αποθηκεύσει τα δεδομένα σε μια συγκεκριμένη δικαιοδοσία και να στηριχθεί σε δεδομένα από πολίτες της περιοχής αυτής, ώστε τα αποτελέσματα που παράγονται από τα συστήματα AI να είναι περισσότερο θεμελιωμένα στις τοπικές γλώσσες, τον πολιτισμό και την ιστορία.

«Η εθνικά κυρίαρχη τεχνητή νοημοσύνη έχει να κάνει με την αντανάκλαση των αξιών ενός οργανισμού ή, εξίσου, της χώρας στην οποία βρίσκεσαι και των αξιών και της γλώσσας», δήλωσε στο CNBC ο David Hogan, στέλεχος του κολοσσού της κατασκευής τσιπ Nvidia. 

Η βασική πρόκληση είναι ότι τα περισσότερα από τα μοντέλα σήμερα έχουν εκπαιδευτεί κυρίως σε δυτικά δεδομένα. Στη Δανία, για παράδειγμα, όπου η Nvidia έχει σημαντική παρουσία, οι αξιωματούχοι ανησυχούν για υπηρεσίες όπως η υγειονομική περίθαλψη και οι τηλεπικοινωνίες που παρέχονται από συστήματα AI που δεν «αντανακλούν» την τοπική δανική κουλτούρα και τις αξίες, σύμφωνα με τον Hogan.

Την Τετάρτη, η Δανία παρουσίασε μια λευκή βίβλο-ορόσημο που περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο οι εταιρείες μπορούν να χρησιμοποιούν την Τεχνητή Νοημοσύνη σε συμμόρφωση με τον επερχόμενο σχετικό νόμο της ΕΕ, τον πρώτο σημαντικό νόμο για την AI στον κόσμο. Το έγγραφο προορίζεται να χρησιμεύσει ως πρότυπο για να το ακολουθήσουν και να το υιοθετήσουν άλλα κράτη της ΕΕ.

Πώς η ρύθμιση τροφοδότησε
την αλλαγή νοοτροπίας

Οι κανονισμοί αυτοί έχουν αποδειχθεί σημαντικοί στο να κάνουν τους τεχνολογικούς γίγαντες να σκεφτούν περισσότερο την οικοδόμηση τοπικών υποδομών Τεχνητής Νοημοσύνης στην Ευρώπη.

Ο Sanesi της OVHCloud δήλωσε ότι κανονισμοί όπως το GDPR της ΕΕ προκάλεσαν καταλυτικά το ενδιαφέρον για την onshoring επεξεργασία δεδομένων σε μια συγκεκριμένη περιοχή.

Η έννοια της εθνικής κυριαρχίας της Τεχνητής Νοημοσύνης αποκτά επίσης αποδοχή από τις τοπικές ευρωπαϊκές εταιρείες τεχνολογίας.

Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, η μηχανή αναζήτησης Ecosia με έδρα το Βερολίνο και η ομοειδής της Qwant με έδρα το Παρίσι ανακοίνωσαν μια κοινοπραξία για την ανάπτυξη ενός ευρωπαϊκού ευρετηρίου αναζήτησης από το μηδέν, με στόχο την εξυπηρέτηση βελτιωμένων αποτελεσμάτων στη γαλλική και τη γερμανική γλώσσα.

Η γαλλική εταιρεία τηλεπικοινωνιών Orange δήλωσε ότι βρίσκεται σε συζητήσεις με μια σειρά από θεμελιώδεις εταιρείες μοντέλων AI σχετικά με τη δημιουργία ενός μοντέλου «εθνικά κυρίαρχης τεχνητής νοημοσύνης» βασισμένου σε smartphone για τους πελάτες της, το οποίο θα αντικατοπτρίζει με μεγαλύτερη ακρίβεια τη γλώσσα και τον πολιτισμό τους.

Με την επεξεργασία των δεδομένων στα έξυπνα τηλέφωνα αντί για το cloud, θα συνδυάζονται ο χαρακτήρας του τοπικού με την ασφάλεια.

Πηγή: moneyreview.gr με πληροφορίες από CNBC