Τα ακριβά τυριά έχουν την τιμητική όχι μόνο στους καταναλωτές, καθώς πλέον έχουν γίνει και αγαπημένος στόχος… ληστών. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, τα εγκλήματα που σχετίζονται με τα τρόφιμα – τα οποία περιλαμβάνουν το λαθρεμπόριο, την παραχάραξη και την κλοπή – κοστίζουν στην παγκόσμια βιομηχανία τροφίμων από 30 έως 50 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ ετησίως).
Τα εγκλήματα αυτά κυμαίνονται από την αεροπειρατεία φορτηγών που παραδίδουν τρόφιμα σε αποθήκες μέχρι την κλοπή 24 ζωντανών αστακών από μια αποθήκη στη Σκωτία.
Ωστόσο, όπως αναφέρει το BBC, ορισμένα από αυτά τα εγκλήματα στον τομέα των τροφίμων έχουν επίσης ως στόχο τη βιομηχανία τυριών – και ειδικότερα τα πολυτελή τυριά, με πιο πρόσφατη περίπτωση την εξαφάνιση 24 τόνων τσένταρ στην Αγγλία.
Στόχος των εγκληματιών τα ακριβά τυριά
Πέρυσι, ενόψει των Χριστουγέννων, τυρί αξίας περίπου 50.000 λιρών κλάπηκε από ένα ρυμουλκούμενο σε ένα πρατήριο καυσίμων κοντά στο Γουόρτσεστερ. Το πρόβλημα δεν είναι καινούργιο – ήδη από το 1998, κλέφτες διέρρηξαν μια αποθήκη και πήραν εννέα τόνους τσένταρ από μια οικογενειακή φάρμα στο Σόμερσετ.
Αυτό συμβαίνει και αλλού στην Ευρώπη: το 2016, εγκληματίες απέσπασαν Parmigiano Reggiano αξίας 80.000 λιρών από μια αποθήκη στη βόρεια Ιταλία. Αυτός ο συγκεκριμένος τύπος παρμεζάνας, ο οποίος απαιτεί τουλάχιστον ένα χρόνο για να ωριμάσει, δημιουργείται ακολουθώντας μια διαδικασία που εφαρμόζεται, με μικρές τροποποιήσεις, εδώ και σχεδόν 1.000 χρόνια. Κατά τη στιγμή της ληστείας, η κοινοπραξία Parmigiano Reggiano της Ιταλίας δήλωσε στο CBS news ότι σε διάστημα δύο ετών είχε κλαπεί τυρί αξίας περίπου 7 εκατομμυρίων δολαρίων.
Το πρόβλημα αναμένεται να αυξηθεί σε ολόκληρο τον κλάδο, καθώς το τυρί γίνεται όλο και πιο πολύτιμο. Οι συνολικές τιμές των τροφίμων και των μη αλκοολούχων ποτών στο Ηνωμένο Βασίλειο αυξήθηκαν κατά περίπου 25% μεταξύ Ιανουαρίου 2022 και Ιανουαρίου 2024, σύμφωνα με το Γραφείο Εθνικών Στατιστικών. Το τυρί, εν τω μεταξύ, είδε παρόμοια αύξηση των τιμών μέσα σε ένα μόνο έτος.
«Η τυροκομία είναι μια ενεργοβόρα επιχείρηση», λέει ο Πάτρικ Μαγκούιγκαν, ειδικός στον τομέα των γαλακτοκομικών προϊόντων. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι κατά τη διαδικασία παραγωγής το γάλα πρέπει να θερμανθεί και, αφού παραχθεί, το τυρί αποθηκεύεται σε ενεργοβόρα ψυγεία, πράγμα που σημαίνει ότι οι τιμές των καυσίμων παίζουν μεγάλο ρόλο στο κόστος. «Και έτσι υπήρξε μεγάλη αύξηση των τιμών μετά την αναστάτωση που προκάλεσε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία».
Το 2024, ο συνολικός πληθωρισμός των τιμών των τροφίμων στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει μειωθεί στο 1,7%, αλλά λιγότερο για τα τυριά. «Η λιανική τιμή του τσένταρ αυξήθηκε κατά 6,5% μέχρι τον Μάιο του 2024», προσθέτει ο Μαγκούιγκαν. «Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο βλέπουμε ετικέτες ασφαλείας σε μπλοκ τσένταρ στα σούπερ μάρκετ. Με βάση την τιμή και μόνο, το τυρί είναι ένα από τα πιο επιθυμητά τρόφιμα που μπορεί να κλέψει ένας εγκληματίας».
Ωστόσο, δεν είναι το πιο εύκολο προϊόν για να μετακινηθεί και πρέπει να διατηρείται σε συγκεκριμένες θερμοκρασίες. Ως εκ τούτου, η μεταφορά του μπορεί να είναι μια δαπανηρή, περίπλοκη διαδικασία που είναι πέρα από τους περισσότερους εγκληματίες – εκτός, φυσικά, αν είναι οργανωμένοι.
Ποιοι τα κλέβουν
Αλλά το ερώτημα που παραμένει, όπως υπογραμμίζει το BBC, είναι ποιοι ακριβώς είναι αυτοί οι οργανωμένοι εγκληματίες – και πού καταλήγουν τα κλεμμένα ακριβά τυριά;
«Υπάρχει μια μακροχρόνια σχέση μεταξύ των τροφίμων και του οργανωμένου εγκλήματος», λέει ο Άντι Κουίν της Εθνικής Μονάδας για το Έγκλημα κατά των Τροφίμων (NFCU), η οποία ιδρύθηκε το 2015 μετά το σκάνδαλο με το κρέας αλόγου του 2013. Ένα παράδειγμα είναι το υψηλό ποσοστό ναρκωτικών που διακινούνται λαθραία μέσω νόμιμων παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού τροφίμων.
Τον Σεπτέμβριο, δεκάδες κιλά κοκαΐνης βρέθηκαν σε παραδόσεις μπανάνας σε τέσσερα καταστήματα ενός γαλλικού σούπερ μάρκετ, με την αστυνομία να μην είναι σίγουρη ποιος ήταν ο προοριζόμενος παραλήπτης. Το να φτάσουν τα ναρκωτικά στο τέλος της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων είναι εξαιρετικά ασυνήθιστο, αλλά αυτή η μέθοδος μεταφοράς παράνομων αντικειμένων διαμέσου των συνόρων σε δοχεία με τρόφιμα είναι συνηθισμένη.
Σύμφωνα με τον Κουίν, μόλις τα καρτέλ ναρκωτικών και άλλοι εγκληματικοί φορείς αποκτήσουν πάτημα στον τρόπο λειτουργίας μιας επιχείρησης τροφίμων, εντοπίζουν άλλες ευκαιρίες. «Θα διεισδύσουν σε μια νόμιμη επιχείρηση, θα πάρουν τον έλεγχο των δικτύων διανομής της και θα τα χρησιμοποιήσουν για τη διακίνηση άλλων παράνομων αντικειμένων, συμπεριλαμβανομένων των κλεμμένων τροφίμων».
Για τα εγκληματικά δίκτυα, τα τρόφιμα έχουν και άλλα θέλγητρα. «Γνωρίζουν ότι τα εγκλήματα που αφορούν τρόφιμα οδηγούν σε λιγότερο αυστηρές καταδίκες από ό,τι για την εισαγωγή ναρκωτικών», λέει ο Κουίν, «αλλά μπορούν να βγάλουν παρόμοια χρηματικά ποσά». Ιδιαίτερα αν πρόκειται για τυρί υψηλής ποιότητας.
Το πρόβλημα για τους εγκληματίες είναι τι να το κάνουν. «Υπάρχουν λίγα μέρη για να τα ξεφορτώσουν», λέει ο Τζέιμι Μοντγκόμερι, ο οποίος διευθύνει τη φάρμα στο Σόμερσετ που έγινε στόχος της ληστείας του 1998. «Το να μεταφέρεις τόσο πολύ χειροποίητο τυρί είναι δύσκολο».
Που καταλήγουν
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι του κλάδου πιστεύουν ότι τα κλεμμένα τυριά συχνά αποστέλλονται στο εξωτερικό σε χώρες όπου υπάρχουν ακμάζουσες μαύρες αγορές τροφίμων – και μάλιστα μαύρες αγορές τυριών.
Η Ρωσία είναι μια χώρα όπου υπάρχει μια ακμάζουσα μαύρη αγορά για το τυρί. Μετά την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας τον Μάρτιο του 2014, η ΕΕ και άλλα κράτη επέβαλαν οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία. Ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν απάντησε απαγορεύοντας τα φρέσκα προϊόντα από τις χώρες που βρίσκονται πίσω από τις κυρώσεις.
Η κρατική τηλεόραση έκανε μεγάλο σόου για την απαγόρευση μεταδίδοντας πλάνα από ξένα τρόφιμα που ισοπεδώνονται, θάβονται ή καίγονται, συμπεριλαμβανομένων τεράστιων τυριών που πετιούνται και συνθλίβονται. Σύντομα η λεγόμενη «τυροκτονία» έγινε παγκόσμια είδηση.
