Ένα παλιό εξώφυλλο του περιοδικού Time με τίτλο «Πυρηνικός εφιάλτης», της 9ης Απριλίου 1979, «ξέθαψε» ο Economist για να αναδείξει την στροφή των Big Tech προς την πυρηνική ενέργεια.
Το κεντρικό θέμα εκείνου του τεύχους αφορούσε το πυρηνικό εργοστάσιο στο Three Mile Island στην Πενσυλβάνια, όπου ένας από τους δύο αντιδραστήρες είχε υποστεί ατύχημα. Ο κυβερνήτης διέταξε την εκκένωση όλων των ευάλωτων ατόμων σε ακτίνα πέντε μιλίων από το εργοστάσιο, καθώς ραδιενεργά αέρια είχαν διαφύγει.
Τελικά, το ατύχημα δεν είχε ως αποτέλεσμα τραυματισμούς ή απώλειες ανθρώπινων ζωών. Δύο δεκαετίες αργότερα, ο Economist επισκέφθηκε την ενδοχώρα της Πενσυλβάνια και διαπίστωσε ότι ο δεύτερος, μη προβληματικός αντιδραστήρας λειτουργούσε ακόμη καλά και απολάμβανε ισχυρή τοπική υποστήριξη. Παρήγαγε ρεύμα μέχρι που τέθηκε εκτός λειτουργίας το 2019, όχι λόγω ανησυχιών για την ασφάλεια, αλλά λόγω του ανταγωνισμού από το φθηνό σχιστολιθικό αέριο.
Τώρα το Three Mile Island… ανασταίνεται. Στις 20 Σεπτεμβρίου η Microsoft, μέλος του κλειστού κλαμπ των Big Tech, και η Constellation Energy, εταιρεία κοινής ωφέλειας που απέσυρε τον αντιδραστήρα που δεν παρουσίαζε προβλήματα, υπέγραψαν συμφωνία για την επαναλειτουργία του. Η εταιρεία κοινής ωφέλειας θα δαπανήσει περίπου 1,6 δισ. δολάρια για την αποκατάσταση του εργοστασίου μέχρι το 2028. Στη συνέχεια, η Microsoft θα αγοράζει την ενέργεια χωρίς άνθρακα για τα επόμενα 20 χρόνια.
Έχοντας κατακόρυφη πτώση κατά τις δεκαετίες του 1990 και του 2000, το μερίδιο της παγκόσμιας πυρηνικής ενέργειας που παράγεται από νέους σταθμούς αυξάνεται τώρα και πάλι (βλ. διάγραμμα 1). Αν και η Αμερική φιλοξενεί 94 συμβατικούς πυρηνικούς αντιδραστήρες, περίπου το ένα πέμπτο του συνόλου των πυρηνικών αντιδραστήρων στον κόσμο, έχει κατασκευάσει πολύ λίγους τις τελευταίες δεκαετίες. Υπάρχουν, ωστόσο, πάνω από πέντε δωδεκάδες πυρηνικοί αντιδραστήρες υπό κατασκευή παγκοσμίως, κυρίως στην Κίνα και τη Ρωσία, αλλά όλο και περισσότερο και σε άλλα μέρη (βλ. διάγραμμα 2). Τον Ιούλιο, για παράδειγμα, η Τσεχία ολοκλήρωσε τα σχέδια για ένα πυρηνικό έργο ύψους 17 δισ. δολαρίων. Και το ενδιαφέρον για τους μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες (SMR), οι οποίοι είναι φθηνότεροι και ταχύτεροι στην κατασκευή, αυξάνεται παντού. Μια νέα εποχή για την πυρηνική ενέργεια μπορεί να ανατέλλει, σημειώνει ο Economist.
Αναγέννηση μέσω τεχνητής νοημοσύνης
Η ζήτηση από εταιρείες των Big Tech όπως η Microsoft, η Amazon και η Google, οι οποίες αγωνίζονται να βρουν επαρκή καθαρή ενέργεια για να τροφοδοτήσουν τα κέντρα δεδομένων που στηρίζουν την έκρηξη της τεχνητής νοημοσύνης (AI), επιταχύνει την πυρηνική αναγέννηση. Ο Μπραντ Σμιθ, πρόεδρος της Microsoft, εξηγεί ότι ακόμη και πριν εμφανιστεί η τεχνητή νοημοσύνη, η υπόσχεση της εταιρείας του να απομακρύνει από την ατμόσφαιρα περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου από όσα έχει συνεισφέρει σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας της ήταν φιλόδοξη. Τώρα, χάρη στην Τεχνητή Νοημοσύνη, υπολογίζει ότι η Microsoft θα καταναλώνει πέντε έως έξι φορές περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια μέχρι το 2030 από ό,τι υπολόγιζε όταν έθεσε τον στόχο το 2020.
Η πυρηνική ενέργεια είναι κατάλληλη για τα κέντρα δεδομένων επειδή παρέχει μια αξιόπιστη πηγή καθαρής ενέργειας όλο το εικοσιτετράωρο, σε αντίθεση με την αιολική και την ηλιακή ενέργεια, αναφέρει στον Economist ο Ντέιβιντ Βίκτορ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Σαν Ντιέγκο. Η τεράστια κλίμακα των πυρηνικών εργοστασίων τα καθιστά επίσης ελκυστικά: η λειτουργία ενός κέντρου δεδομένων τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να απαιτεί έως και ένα γιγαβάτ (GW) ισχύος. Αυτή η ισχύς θα μπορούσε να παρέχεται από εκατομμύρια ηλιακούς συλλέκτες ή από ένα μόνο πυρηνικό εργοστάσιο.
Ανάγκη για νέα πυρηνικά εργοστάσια
Δυστυχώς, υπάρχουν λίγοι παροπλισμένοι πυρηνικοί αντιδραστήρες στην Αμερική, την Ευρώπη και την Ιαπωνία που θα ήταν κατάλληλοι για την ανάσταση που επιζητούν οι Big Tech. Επομένως, θα πρέπει να κατασκευαστούν νέα εργοστάσια. Τα έργα αυτά απορροφούν τεράστια κεφάλαια και είναι ευαίσθητα στις διακυμάνσεις των επιτοκίων και στις μεγάλες καθυστερήσεις. Επιπλέον, ο κίνδυνος υπερβάσεων είναι μεγαλύτερος σήμερα, επειδή οι αλυσίδες εφοδιασμού και η τεχνογνωσία που απαιτούνται για την κατασκευή πυρηνικής ενέργειας έχουν ατροφήσει, τουλάχιστον εκτός Κίνας και Ρωσίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο πυρηνικός σταθμός Vogtle που άνοιξε πρόσφατα στη Γεωργία, ο πρώτος της Αμερικής εδώ και δεκαετίες. Κόστισε 35 δισ. δολάρια, υπερδιπλάσια της αρχικής εκτίμησης, και ολοκληρώθηκε με επτά χρόνια καθυστέρηση.
Ένας τρόπος για να μετριάσουν οι τεχνολογικοί κολοσσοί τον κίνδυνο είναι να φέρουν εξωτερικούς επενδυτές. Τον περασμένο μήνα η Microsoft συνεργάστηκε με την BlackRock, μια εταιρεία διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων, και άλλους επενδυτές για να ξεκινήσει ένα ταμείο υποδομών ύψους 30 δισ. δολαρίων αφιερωμένο στην τεχνητή νοημοσύνη. Ο Σμιθ, ο οποίος λέει ότι η δύναμη πυρός του ταμείου θα μπορούσε να ανέλθει στα 100 δισ. δολάρια όταν προστεθεί χρέος, αναμένει ότι θα χρηματοδοτήσει μεταξύ άλλων πυρηνικά έργα. Αναμένει επίσης ότι θα προκύψουν τρία ή τέσσερα τέτοια ταμεία υπό την ηγεσία άλλων τεχνολογικών εταιρειών, και υποδηλώνει ότι η Microsoft «μπορεί να συμμετάσχει σε όλα».
Αυξημένο ενδιαφέρον των Big Tech για τους SMR
Την ίδια στιγμή, οι τεχνολογικοί τιτάνες έχουν εκδηλώσει αυξανόμενο ενδιαφέρον για τους SMR. Επί του παρόντος λειτουργούν μόνο δύο, στην Κίνα και τη Ρωσία. Όμως δυτικοί κατασκευαστές ενεργειακού εξοπλισμού, όπως η GE Vernova και η Rolls Royce, αναπτύσσουν επιμελώς μοντέλα τους, όπως και πολυάριθμες νεοφυείς επιχειρήσεις. Η TerraPower, μια startup που ασχολείται με τους SMR που υποστηρίζεται από τον Μπιλ Γκέιτς, έθεσε σε λειτουργία το πρώτο της εργοστάσιο στο Γουαϊόμινγ τον Αύγουστο. Η Oklo, μια άλλη startup που μετρά τον Σαμ Άλτμαν, το αφεντικό της OpenAI, μεταξύ των υποστηρικτών της, σκοπεύει να αναπτύξει αρκετές μικρές πυρηνικές μονάδες μέχρι το 2030. Νωρίτερα φέτος υπέγραψε συμφωνία για την παροχή 500 μεγαβάτ πυρηνικής ενέργειας στην Equinix, φορέα εκμετάλλευσης κέντρων δεδομένων, η οποία περιλαμβάνει προπληρωμή που αναμένεται να τη βοηθήσει να χρηματοδοτήσει την κατασκευή.
Στην Αμερική σχεδιάζονται ή κατασκευάζονται περισσότεροι SMR από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο, χάρη σε μεγάλο βαθμό στον ενθουσιασμό της βιομηχανίας της τεχνολογίας. Τον περασμένο μήνα η Oracle, γίγαντας στον κλάδο του λογισμικού, παρουσίασε σχέδια για ένα κέντρο δεδομένων κλίμακας GW που θα τροφοδοτείται από τρεις SMR, για τους οποίους η εταιρεία έχει ήδη εξασφαλίσει άδειες. Στις 3 Οκτωβρίου ο Σουντάρ Πιτσάι, το αφεντικό της Google, επιβεβαίωσε ότι η εταιρεία του εξετάζει επίσης το ενδεχόμενο χρήσης SMR για την τροφοδοσία των κέντρων δεδομένων της.
Αλυσιδωτή αντίδραση
Παρόλα αυτά, η τεχνολογία πίσω από τους SMR παραμένει αναπόδεικτη σε κλίμακα, σημειώνει ο Economist. Εν τω μεταξύ, η βαριά και αβέβαιη τιμή της κατασκευής συμβατικών πυρηνικών εργοστασίων θα συνεχίσει να επιβαρύνει την ανάπτυξη του κλάδου και τις ελπίδες των Big Tech να τροφοδοτήσει την επανάσταση της Τεχνητής Νοημοσύνης χωρίς να εκτοξεύσει τεράστιες ποσότητες άνθρακα στην ατμόσφαιρα.
Ο Κρις Γουόμακ, διευθύνων σύμβουλος της Southern Company, στην οποία ανήκει ο πυρηνικός σταθμός στη Τζόρτζια, εκτιμά ότι η δημόσια υποστήριξη θα βοηθούσε. «Η κυβέρνηση πρέπει να παράσχει κάποια ασφάλεια για την υπέρβαση του κόστους», υποστηρίζει. Ο εξορθολογισμός των χρονοβόρων διαδικασιών αδειοδότησης θα ήταν ακόμη καλύτερος.
Οι κυβερνήσεις φαίνεται να γίνονται όλο και πιο… θερμές προς την πυρηνική ενέργεια, μετά από δεκαετίες ψυχρότητας. Σε μια εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της Εβδομάδας του ΟΗΕ για το Κλίμα στη Νέα Υόρκη τον περασμένο μήνα, αξιωματούχοι παρατάχθηκαν για να επιβεβαιώσουν τη δέσμευση που ανέλαβαν πάνω από 20 χώρες στη σύνοδο κορυφής για το κλίμα στο Ντουμπάι πέρυσι για τον τριπλασιασμό της παγκόσμιας παραγωγής πυρηνικής ενέργειας μέχρι το 2050.
Δεκατέσσερις μεγάλες τράπεζες δήλωσαν επίσης ότι είναι έτοιμες να χρηματοδοτήσουν νέα πυρηνικά έργα. Ωστόσο, υποστηρίζουν ότι έως τώρα υπήρξε αλλαγή βήμα-βήμα στη δυναμική του τομέα της πυρηνικής ενέργειας. Για να συνεχιστεί, θα χρειαστεί ένα μείγμα τεχνικής εφευρετικότητας, οικονομικής μαγείας και υποστηρικτικής πολιτικής, καταλήγει ο Economist.
