Όταν ο Εμμανουέλ Μακρόν ανήλθε στην εξουσία το 2017, χαιρετίστηκε ως ο φιλικός προς τις επιχειρήσεις πρώην τραπεζίτης των Ρότσιλντ που θα μετέτρεπε τη Γαλλία σε παγκόσμιο επενδυτικό προορισμό περικόπτοντας τις δημόσιες δαπάνες και μειώνοντας τους φόρους.
Επτά χρόνια αργότερα, τα οικονομικά διαπιστευτήρια του Γάλλου προέδρου βρίσκονται στο «εδώλιο», όπως αναφέρει σκωπτικά το Politico. Η εντυπωσιακή προσαρμογή του προϋπολογισμού της Πέμπτης – 19,4 δισεκατομμύρια ευρώ σε αυξήσεις φόρων και 41,3 δισεκατομμύρια ευρώ σε περικοπές δαπανών – είναι ένα έντονο σημάδι ότι η διαχείριση των χρημάτων της Γαλλίας έχει ξεφύγει από τις ράγες του Μακρόν. Οι πολιτικοί αντίπαλοι του προέδρου απολαμβάνουν την ξαφνική πτώση του και ακονίζουν τα μαχαίρια τους.
Παραδοσιακά, ο Μακρόν πάντα επιδίωκε να κερδίζει πολιτικούς πόντους με το να είναι ο ενήλικας στην αίθουσα με τους οικονομικούς φακέλους. Στη φετινή εκστρατεία των κοινοβουλευτικών εκλογών, κατηγόρησε τόσο τον ακροαριστερό Ζαν-Λικ Μελανσόν όσο και την ηγέτιδα της ακροδεξιάς Μαρίν Λεπέν ως “ανεύθυνους” υποστηρικτές της “σπατάλης” που θα έριχναν τη Γαλλία στην οικονομική άβυσσο. Τώρα ο πρόεδρος παίρνει μια γεύση από το δικό του φάρμακο καθώς αντίπαλοι και σύμμαχοι – θυμηθείτε ότι οι πιθανοί διάδοχοι τώρα επιδιώκουν να δείξουν την ικανότητά τους – επιτίθενται στα «επιτεύγματά» του. Το δημόσιο έλλειμμα της Γαλλίας αναμένεται να φτάσει στο 6,1% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της χώρας φέτος, σε σύγκριση με 2,6% το 2017.
«Έχουν καταστρέψει τη Γαλλία και είπαν ψέματα στους Γάλλους», είπε η ηγέτης της ακροδεξιάς Λεπέν την περασμένη εβδομάδα, κατακρεουργώντας «την οικονομική ανικανότητα του «Μότσαρτ των οικονομικών», σε μια δηκτική αναφορά στην προηγούμενη καριέρα του Μακρόν ως επενδυτικού τραπεζίτη στη Ρότσιλντ.
Ίσως το πιο εντυπωσιακό είναι ότι ο Εντουάρ Φιλίπ, ο οποίος διετέλεσε πρωθυπουργός κατά την πρώτη θητεία του Μακρόν και είναι υποψήφιος για να τον διαδεχθεί, κατηγόρησε επίσης την απερχόμενη κυβέρνηση ότι απέκρυψε την αλήθεια από τον γαλλικό λαό και από την ΕΕ για το τεράστιο επίπεδο του χρέους της Γαλλίας. «Κανείς δεν το πιστεύει!» είπε, αναφερόμενος στην υπόσχεση να ευθυγραμμιστεί το έλλειμμα με τους κανόνες της ΕΕ έως το 2027.
Οικονομολόγοι και ανεξάρτητες αρχές, όπως η κεντρική τράπεζα της Γαλλίας και το Ελεγκτικό Συνέδριο, αμφισβητούν επίσης την οικονομική συνταγή του Μακρόν, η οποία χαρακτηριζόταν από ένα μείγμα φορολογικών μειώσεων για εταιρείες και πλούσιους ιδιώτες σε συνδυασμό με γενναιόδωρες επιδοτήσεις σε εταιρείες.
Καθαρίζοντας την
οικονομική ακαταστασία
Η νέα κυβέρνηση που διορίστηκε μετά την ήττα των κεντρώων του Μακρόν στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές του Ιουλίου και υπό την ηγεσία του πρωθυπουργού Μισέλ Μπαρνιέ αντιμετωπίζει τώρα μια σοβαρή δημοσιονομική κρίση.
Ο Μπαρνιέ κατηγορεί τους προκατόχους του ότι απέτυχαν να πουν στους Γάλλους όλη την αλήθεια για τα άθλια οικονομικά της χώρας. Είπε ότι βρήκε «μια πολύ υποβαθμισμένη κατάσταση, πολύ πιο υποβαθμισμένη από ό,τι έχει ειπωθεί».
Εξέλιξη των δημοσίων οικονομικών
Το ετήσιο έλλειμμα του εθνικού προϋπολογισμού της Γαλλίας εκφράζεται ως ποσοστό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος. Το επισημασμένο εύρος δείχνει τα χρόνια που ήταν πρόεδρος ο Εμανουέλ Μακρόν.
Το έλλειμμα της Γαλλίας –η διαφορά μεταξύ του ποσού που ξοδεύει η χώρα και του ποσού που εισπράττει σε φόρους– έχει υποχωρήσει τους τελευταίους μήνες και θα είναι περίπου 6% του ΑΕΠ της χώρας φέτος, πολύ πάνω από την επίσημη πρόβλεψη της προηγούμενης κυβέρνησης για 5,1% και το όριο του ελλείμματος 3% που ορίζεται από τους κανόνες της ΕΕ. Η Γαλλία αντιμετωπίζει ήδη μια λεγόμενη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος στις Βρυξέλλες για παραβίαση των κανόνων της ΕΕ για τις δαπάνες πέρυσι.
Το μεγάλο clawback της Πέμπτης στον προϋπολογισμό περιλαμβάνει νέο φόρο στις εξαγορές μετοχών, φόρο στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και αύξηση στους εταιρικούς φόρους, ειδικά για μεγάλες ομάδες, και φόρους στα πλουσιότερα νοικοκυριά, που αντιστρέφουν εν μέρει τις προηγούμενες φορολογικές περικοπές του Μακρόν.
Το οικονομικό παιχνίδι του Μακρόν φαινόταν να αποδίδει μερίσματα πριν από την πανδημία του κορωνοϊού. Στην αρχή της πρώτης του θητείας, η κυβέρνηση κατάφερε να διατηρήσει το έλλειμμα της Γαλλίας κάτω από το όριο του 3% του ΑΕΠ που είχε επιβάλει η ΕΕ το 2018 και η Γαλλία απεγκλωβίστηκε από μια προηγούμενη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος της ΕΕ. Την ίδια στιγμή, το ποσοστό ανεργίας της χώρας μειώθηκε στο 7,5% φέτος από 7,9% το 2017 και η χώρα έγινε ο πιο ελκυστικός προορισμός της Ευρώπης για ξένους επενδυτές, σύμφωνα με έρευνα της EY.
Ο οικονομικός μήνας του μέλιτος του Μακρόν τελείωσε όταν οι δημόσιες δαπάνες εκτοξεύθηκαν στα ύψη για να αντιμετωπίσουν την οικονομική κρίση που προκλήθηκε από την πανδημία.
Όπως και άλλες χώρες της ΕΕ, η Γαλλία έκανε τεράστιες κρατικές παρεμβάσεις για να διατηρήσει την οικονομία της ζωντανή, και έγινε η δεύτερη μεγαλύτερη χώρα της Ευρώπης σε δαπάνες που αφορούσαν επιδοτήσεις προς τις επιχειρήσεις, πίσω από τη Γερμανία. Κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης που τροφοδοτήθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Γαλλία και άλλες χώρες της ΕΕ συνέχισαν να ξοδεύουν για να βοηθήσουν τις επηρεαζόμενες επιχειρήσεις και να περιορίσουν τις τιμές του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας.
Στα βράχια από την φορολογική πολιτική του Μακρόν
Όταν η κρίση εκτονώθηκε, η κυβέρνηση πάλεψε να βάλει σε τάξη τα δημόσια οικονομικά της. Αμφισβήτησε το είδος των μεγάλων περικοπών δαπανών ή των αυξήσεων φόρων που θα μπορούσαν να είχαν κάνει τον Μακρόν πιο αντιδημοφιλή στις ευρωεκλογές και τις εθνικές εκλογές αυτό το καλοκαίρι.
«Ο πρόεδρος φοβόταν μια συζήτηση για τον προϋπολογισμό δύο μήνες πριν από τις εκλογές της ΕΕ», είπε ένας πρώην υπάλληλος του υπουργού στο Politico.
«Ο πρόεδρος έχει τραυματιστεί από τα κίτρινα γιλέκα», είπε ένας πρώην βουλευτής του Μακρόν, αναφερόμενος στις βίαιες διαμαρτυρίες ενάντια στα σχέδια του Μακρόν για υψηλότερους φόρους στα καύσιμα που ξέσπασαν το 2018. Τους τελευταίους μήνες, στους διαδρόμους του ισχυρού υπουργείου Οικονομίας της Γαλλίας, γνωστού ως «Bercy», αξιωματούχοι προειδοποίησαν ότι το έλλειμμα της Γαλλίας έβγαινε εκτός ελέγχου. Ωστόσο, δημοσίως, το υπουργείο συνέχισε να δημοσιεύει υπερβολικά αισιόδοξες προβλέψεις για το έλλειμμα.
Αυτή την άνοιξη, όταν η κατάσταση φαινόταν ζοφερή, τότε ο υπουργός Οικονομίας Μπρούνο Λεμέρ πρότεινε την εισαγωγή ενός λεγόμενου διορθωτικού νομοσχεδίου για τον προϋπολογισμό για το 2024 για την εφαρμογή πρόσθετων περικοπών δαπανών και νέων φόρων – μια επιλογή που είχε αποκλείσει δημόσια τότε ο Μακρόν.
Ο Μακρόν και ο πρωθυπουργός του Γκάμπριελ Ατάλ αντιτάχθηκαν στις περικοπές δαπανών και τις αυξήσεις φόρων, καθώς φοβούνταν μια αντίδραση ενόψει των ευρωεκλογών του περασμένου καλοκαιριού, σύμφωνα με το ίδιο υπουργικό επιτελείο.
Το ίδιο σκεπτικό ίσχυε αφού ο Μακρόν προκήρυξε αιφνιδιαστικές πρόωρες εκλογές και η κατάσταση του προϋπολογισμού «σταδιακά ξέφυγε από τον έλεγχο», πρόσθεσε ο αξιωματούχος. Μέχρι τον προϋπολογισμό της Πέμπτης, η αύξηση των φόρων ήταν ταμπού για έναν πρόεδρο που έκανε το όνομά του μειώνοντάς τους. Ο Μακρόν έκανε μεγάλες φορολογικές περικοπές για τις επιχειρήσεις, μειώνοντας τον εταιρικό φόρο από το 33% στο 25% των κερδών, μειώνοντας τις υποχρεωτικές εισφορές που πρέπει να πληρώνουν οι εταιρείες ανεξάρτητα από τα κέρδη τους και τερματίζοντας τον φόρο περιουσίας.
Το Ελεγκτικό Συνέδριο της Γαλλίας είπε ότι αυτές οι φορολογικές μειώσεις ήταν μέρος του προβλήματος. «Αυτές οι φορολογικές μειώσεις, οι οποίες δεν αντισταθμίστηκαν με περικοπές δαπανών, έχουν βαθύνει το έλλειμμα του κράτους και έχουν αυξήσει το χρέος του», έγραψε το Ελεγκτικό Συνέδριο της Γαλλίας σε έκθεση που δημοσιεύθηκε φέτος, λέγοντας ότι η πολιτική φορολογικών περικοπών του Μακρόν κόστισε 62 δισεκατομμύρια ευρώ μεταξύ 2018 και 2023. Το σκεπτικό του Μακρόν ήταν ότι οι χαμηλότεροι φόροι στις εταιρείες θα αύξαναν την οικονομική δραστηριότητα και, σε αντάλλαγμα, θα δημιουργούσαν μεγαλύτερο φορολογικό εισόδημα στα κρατικά ταμεία.
«Καταρχήν, δεν ήταν μια κακή στρατηγική», δήλωσε ο οικονομολόγος Jean-Pisany Ferry, ο εγκέφαλος πίσω από το οικονομικό πρόγραμμα του Μακρόν, σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Le Nouvel Obs. «Αλλά δεν λειτούργησε».
