Οι αγορές μετοχών στην Κίνα είχαν μια ξέφρενη πορεία το τελευταίο διάστημα. Οι σημαντικότεροι δείκτες αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 30% τις δύο εβδομάδες μετά την ανακοίνωση του Πεκίνου για τα μέτρα ενίσχυσης της εθνικής οικονομίας στις 24 Σεπτεμβρίου. Στη συνέχεια ωστόσο υπέκυψαν στους φόβους ότι τα κίνητρα που εξαγγέλθηκαν μπορεί να αποτύχουν.
Πιθανότατα, οι αγορές να ανακτήσουν τη δυναμική τους μόλις το υπουργείο Οικονομικών αποκαλύψει λεπτομέρειες για τις νέες δημοσιονομικές δαπάνες σε συνέντευξη Τύπου το Σάββατο. Ποιο συναίσθημα είναι πιο κοντά στην αλήθεια: ευφορία ή απόγνωση, είναι το ερώτημα που θέτουν σε ανάλυσή τους οι Financial Times.
Η απάντηση είναι, κανένα από τα δύο, κατά τους FT. Οι αγορές είχαν δίκιο που είδαν την ανακοίνωση τόνωσης ως ένα σημείο καμπής και μια ευκαιρία να επανέλθουν σε υπερεκτιμημένα κινεζικά περιουσιακά στοιχεία. Αλλά δεν εκτίμησαν σωστά την υποκείμενη πρόθεση, που είναι να σταθεροποιήσουν την οικονομία αντί να δημιουργήσουν μια νέα μεγάλη αναπτυξιακή τροχιά. Και υποτίμησαν τους περιορισμούς στα κίνητρα που επιβλήθηκαν από τη μακροπρόθεσμη στρατηγική του προέδρου Σι Τζινπινγκ και από την επιθυμία των υπευθύνων χάραξης πολιτικής να μην επαναλάβουν τα λάθη του παρελθόντος.
Οι στρατηγικοί στόχοι του Σι δεν έχουν αλλάξει. Θέλει να μετατοπίσει τα κεφάλαια από τον τομέα των ακινήτων στη μεταποιητική βιομηχανία έντασης τεχνολογίας, την οποία βλέπει ως τη βάση της μελλοντικής ευημερίας και ισχύος της Κίνας. Η μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη, πιστεύει, καθοδηγείται από τις επενδύσεις στην τεχνολογία, οι οποίες τελικά θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας με υψηλούς μισθούς και αύξηση των εισοδημάτων. Το βασικό καθήκον της Κίνας δεν είναι να μεγιστοποιήσει την ανάπτυξη του ΑΕΠ, αλλά να δημιουργήσει μια αυτάρκη, τεχνολογικά ισχυρή οικονομία απρόσβλητη από τις προσπάθειες των ΗΠΑ να εμποδίσουν την άνοδό της.
Η εθνική στρατηγική και οι πόθοι των επενδυτών
Αυτό το πρόγραμμα είναι πειστικό ως εθνική στρατηγική, αλλά μη φιλικό προς τους χρηματοοικονομικούς επενδυτές. Η έμφαση στις επενδύσεις σημαίνει ότι η προσφορά θα υπερβαίνει πάντα τη ζήτηση, οδηγώντας σε αποπληθωριστικές πιέσεις, κάτι που είναι κακό για τα εταιρικά κέρδη. Ακόμη και οι ευνοημένοι τομείς υψηλής τεχνολογίας αντιμετωπίζουν έντονο ανταγωνισμό που θα διαβρώσει τα περιθώρια κέρδους.
Ο Σι δεν έχει υποχωρήσει από αυτό το όραμα, αλλά έχει αποδεχτεί μια αλλαγή τακτικής. Η απόφαση τόνωσης προήλθε από τα κακά οικονομικά δεδομένα, συμπεριλαμβανομένης της απότομης επιδείνωσης των πωλήσεων στη μεταποίηση και της απασχόλησης, μιας συντονισμένης κριτικής από Κινέζους οικονομολόγους και του αυξανόμενου κινδύνου προστατευτισμού κατά των εξαγωγών της Κίνας. Χρειάζεται βραχυπρόθεσμη σταθεροποίηση για να πετύχει το μακροπρόθεσμο σχέδιο.
Ωστόσο, τα μέτρα θα εφαρμοστούν προσεκτικά για να αποφευχθούν αυτά που οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πιστεύουν ότι ήταν επιζήμια λάθη σε προηγούμενους κύκλους τόνωσης της οικονομίας.
Το λάθος του 2008-09
Ένα τέτοιο «λάθος» ήταν το μεγάλο πρόγραμμα υποδομών του 2008-09, το οποίο βοήθησε την Κίνα να ανακάμψει γρήγορα από την παγκόσμια οικονομική κρίση, αλλά επίσης ξεκίνησε τη συσσώρευση του χρέους της τοπικής αυτοδιοίκησης, το οποίο αυξήθηκε σχεδόν από το μηδέν, πριν από 15 χρόνια σε σχεδόν 80% του ΑΕΠ σήμερα, συμπεριλαμβανομένων των υποχρεώσεων των οχημάτων χρηματοδότησης εκτός ισολογισμού. Ένα άλλο λάθος ήταν η στήριξη του Πεκίνου σε μια φούσκα στο χρηματιστήριο το 2015, που είδε τον δείκτη CSI 300 να διπλασιάζεται σε λίγο περισσότερο από έξι μήνες και στη συνέχεια να χάνει σχεδόν όλα τα κέρδη του σε δύο μήνες.
Η κυβέρνηση του Σι είναι τώρα αποφασισμένη να μην υπερτονώσει την πραγματική οικονομία, ούτε να διογκώσει άλλη μια φούσκα στο χρηματιστήριο. Οι οικονομικοί στόχοι είναι να σταθεροποιηθεί η ανάπτυξη και να αποτραπεί ο αποπληθωρισμός. Ο στόχος της αγοράς είναι να αποκατασταθεί αρκετά η εμπιστοσύνη, ώστε οι τιμές των μετοχών να παρουσιάζουν σταθερές, μέτριες αυξήσεις. Αυτό θα ανοίξει ξανά το παράθυρο για νέες εισαγωγές και θα επιτρέψει στο χρηματιστήριο να επαναλάβει τον ρόλο που του έχει ανατεθεί στη χρηματοδότηση των φιλοδοξιών της βιομηχανικής πολιτικής της Κίνας.
Αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει: οι κινεζικοί φορείς χάραξης πολιτικής έχουν πολλά εργαλεία και ο Σι επιτρέπει επιτέλους τη χρήση τους. Ωστόσο, δεν υπάρχουν ενδείξεις μετατόπισης από τις βασικές πολιτικές που διέπουν το μακροπρόθεσμο όραμα του Σι: κεντρικός έλεγχος της χρηματοδότησης και της κατανομής κεφαλαίων, αυστηρός έλεγχος στην αγορά ακινήτων και προτεραιότητα στις επενδύσεις έναντι της κατανάλωσης.
Η άμεση δημοσιονομική τόνωση μέσω της έκδοσης εξαιρετικά μακροπρόθεσμων κρατικών ομολόγων, εάν είναι αρκετά μεγάλα, αναμένεται να τονώσει την ανάπτυξη και να αποτρέψει τον αποπληθωρισμό. Αλλά αυτό το νέο χρέος θα αναχρηματοδοτήσει κάποιο τοπικό χρέος και θα επιδοτήσει νοικοκυριά και επιχειρήσεις για το εμπόριο παλαιών συσκευών και εξοπλισμού με καινούργια. Η λειτουργία του είναι να κάνει τις επενδύσεις πιο αποτελεσματικές, όχι να δίνει μεγαλύτερο ρόλο στη ζήτηση των καταναλωτών.
Ομοίως, η ανακεφαλαιοποίηση των έξι μεγαλύτερων κρατικών τραπεζών θα επιτρέψει να αναλάβουν περισσότερο ρίσκο παρά τα ιστορικά χαμηλά καθαρά περιθώρια επιτοκίου. Ωστόσο, θα εδραιώσει περαιτέρω τον κεντρικό έλεγχο στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και την κατανομή κεφαλαίων. Η απελευθέρωση των ενυπόθηκων δανείων θα διευκολύνει τις οικογένειες με περιορισμένα μετρητά να αγοράσουν σπίτια, αλλά δεν αντιστρέφει τη βασική απόφαση για τη μείωση του οικονομικού ρόλου της ιδιοκτησίας.
Συνολικά, η οικονομία και οι οικονομικές αποδόσεις είναι πιθανό να ανακάμψουν τους επόμενους μήνες. Μακροπρόθεσμα, ωστόσο, το όραμα της Κίνας παραμένει αμετάβλητο: η τεχνολογία και η αυτάρκεια έχουν μεγαλύτερη σημασία από την ανάπτυξη και τα κέρδη.
