Το ευρωπαϊκό εγχείρημα πλησιάζει σε σημείο καμπής, καθώς ένας συνδυασμός πολιτικής παράλυσης, εξωτερικών απειλών και οικονομικής δυσπραγίας απειλεί να τερματίσει τις φιλοδοξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να γίνει μια παγκόσμια δύναμη από μόνη της, ωθώντας τα κράτη μέλη να υπερασπιστούν τα δικά τους συμφέροντα, αναφέρει σε ανάλυσή του το Bloomberg. Μετά από δεκαετίες προειδοποιήσεων και υποδεέστερης ανάπτυξης, οι ηγέτες της περιοχής αντιμετωπίζουν ξαφνικά έναν καταιγισμό αποδείξεων ότι η παρακμή δεν μπορεί να σταματήσει.

Bloomberg: Πού απέτυχε η ΕΕ

Ο ευρωπαϊστής πρόεδρος της Γαλλίας παρέδωσε την εξουσία βέτο επί της κυβέρνησής του στην ακροδεξιά, η μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία της Γερμανίας μιλάει για κλείσιμο εργοστασίων στην πατρίδα της για πρώτη φορά και αμερικανικοί τεχνολογικοί κολοσσοί γυρίζουν την πλάτη στην ευρωπαϊκή αγορά λόγω των νέων περιορισμών της στην τεχνητή νοημοσύνη, είναι τρία παραδείγματα που χρησιμοποιεί το Bloomberg για να αναδείξει τα προβλήματα που μαστίζουν την ΕΕ αυτή τη χρονική περίοδο.

Όλες αυτές οι εξελίξεις δείχνουν την αποτυχία της ΕΕ να ενεργήσει ως συνεκτικό και δυναμικό οικονομικό μπλοκ, διαβρώνοντας το κύρος της και υποβαθμίζοντας την ικανότητά της να ανταποκριθεί σε ένα ευρύ φάσμα απειλών, από την κινεζική βιομηχανική πολιτική έως τη ρωσική στρατιωτική επιθετικότητα, ή ακόμη και σε μια μελλοντική ανταγωνιστική κυβέρνηση στις ΗΠΑ.

Η πρόσφατη απάθεια και οι αντιδράσεις των κυβερνήσεων μετά την έκκληση του πρώην πρωθυπουργού της Ιταλίας Μάριο Ντράγκι για περισσότερες επενδύσεις και κοινά ομόλογα για την καταπολέμηση της αδύναμης αύξησης της παραγωγικότητας υπογραμμίζει ότι η περιοχή έχει σχεδόν εγκαταλείψει την προσπάθεια, σχολιάζει το αμερικανικό πρακτορείο. 

Το θεμελιώδες πρόβλημα είναι ότι ο κόσμος βιώνει τις δραματικές αλλαγές της κλιματικής κατάρρευσης, της δημογραφικής αλλαγής και της μετάβασης σε μια μεταβιομηχανική οικονομία, φαινόμενα στα οποία η ικανότητα και η προθυμία της Ευρώπης να ανταποκριθεί υστερεί. Οι γεωπολιτικοί αντίπαλοι της περιοχής επιδιώκουν να εκμεταλλευτούν αυτούς τους μετασχηματισμούς, ενώ πάρα πολλά από τα μεγαλύτερα μέλη της ΕΕ είναι φορτωμένα με οικονομικά μοντέλα που απέτυχαν να αποδώσουν για πολύ καιρό και ανήσυχους ψηφοφόρους που δεν δέχονται εναλλακτικές λύσεις.

Φυσικά, η Κίνα παλεύει με τη δική της οικονομική επιβράδυνση και οι ΗΠΑ οδεύουν προς δυνητικά ανατρεπτικές εκλογές με τα δημόσια οικονομικά τους σε μη βιώσιμες βάσεις. Αλλά και τα δύο αυτά έθνη έχουν συστήματα που συγκεντρώνουν σε μεγάλο βαθμό τη λήψη αποφάσεων και δημιουργούν τεράστια ποσά ιδιωτικών ή δημόσιων κεφαλαίων για την άμυνα και τις επενδύσεις σε τεχνολογία αιχμής. Η Ευρώπη δεν έχει κανένα από αυτά τα πλεονεκτήματα και αυτό γίνεται όλο και πιο εμφανές.

Η αλλαγή του
οικονομικού περιβάλλοντος

«Πραγματικά πιστεύω ότι κινδυνεύουμε», δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν νωρίτερα αυτό το μήνα σε ένα πάνελ στο Βερολίνο. «Στα επόμενα δύο με τρία χρόνια, αν ακολουθήσουμε την κλασική μας ατζέντα, θα βγούμε από την αγορά. Δεν έχω καμία αμφιβολία».

Αυτοί οι κίνδυνοι έχουν ήδη αρχίσει να αποκρυσταλλώνονται για την ΕΕ, καθώς η εξάρτηση του μπλοκ από την κινεζική οικονομία αυξάνεται, ακόμη και παρά τον αυξανόμενο αριθμό διαφορών με το Πεκίνο.  Ο Μακρόν υποστηρίζει ότι η απώλεια των φθηνών ρωσικών ορυκτών καυσίμων μετά την εισβολή στην Ουκρανία το 2022 και η έλευση της επιθετικής βιομηχανικής πολιτικής του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, η οποία περιέχει σε μεγάλο βαθμό επιδοτήσεις, σηματοδοτούν μια ρήξη με το παλιό μοντέλο που επέτρεψε στις οικονομίες της Ευρώπης που βασίζονται στις εξαγωγές για να ευδοκιμήσουν. Αυτό έρχεται να προστεθεί στις προϋπάρχουσες προκλήσεις που θέτει η άνοδος της Κίνας και της δικής της τεράστιας μεταποιητικής μηχανής, καθώς και το παγκόσμιο άλμα προς τα εμπρός στην τεχνολογική καινοτομία που έχει σε μεγάλο βαθμό παρακάμψει την περιοχή.

Νέες τάσεις

Δεν είναι μόνο οι ευρωσκεπτικιστές, όπως ο Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας, αγκάθια για το μπλοκ. Οι αξιωματούχοι στις χώρες του ευρωπαϊκού πυρήνα αρχίζουν να βλέπουν την ΕΕ ως ένα εμπόδιο που πρέπει να παρακάμψουν και όχι ως την πηγή ευημερίας και προστασίας που αντιπροσώπευε μέχρι τώρα.

Πολωνοί αξιωματούχοι αναφέρουν παρόμοιες πρωτοβουλίες για την άμυνα. Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας, παραδοσιακά ένα από τα πιο φιλοευρωπαϊκά κράτη, υπονομεύει την εμπορική της πολιτική για να προσεταιριστεί τις κινεζικές επενδύσεις.

Η σχετική παρακμή της ΕΕ ήταν αδιάκοπη κατά τη διάρκεια των 25 χρόνων από τη δημιουργία της νομισματικής ένωσης, λέει το Bloomberg. Μια ανάλυση του Bloomberg Economics δείχνει ότι η οικονομία του μπλοκ θα ήταν κατά περίπου 3 τρισ. ευρώ μεγαλύτερη αν είχε συμβαδίσει με τις ΗΠΑ, αρκετά για να ενισχύσει το εισόδημα του μέσου εργαζόμενου κατά περίπου 13.000 ευρώ ετησίως.

Οι βασικές συστάσεις του Ντράγκι για την αξιοποίηση της οικονομικής δύναμης της ΕΕ με περισσότερες κοινές εκδόσεις χρέους απορρίφθηκαν αμέσως από τους Γερμανούς, οι οποίοι είναι επιφυλακτικοί απέναντι στη συγκέντρωση περισσότερων κινδύνων με άλλα κράτη μέλη. Άλλες προτεραιότητες, όπως η δημιουργία μιας κοινής κεφαλαιαγοράς, δεν έχουν ακόμη αποκτήσει δυναμική. Η έκθεση έχει πέσει σε μεγάλο βαθμό στο κενό προς το παρόν, αφήνοντας ορισμένους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να ανησυχούν ότι το παράθυρο της περιοχής για να δράσει κλείνει γρήγορα.