Οι πόλεις είναι κατασκευασμένες για να είναι πλήρως λειτουργικές κατά τη διάρκεια της ημέρας, ένα πρόγραμμα όμως, που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, διερευνά κατά πόσο υπάρχουν προοπτικές για βιώσιμη ανάπτυξη της οικονομίας των πόλεων τη νύχτα και αν θα μπορούσε να εφαρμοστεί αυτό στη Λευκωσία. Μιλώντας στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΚΥΠΕ) ο Σιμόν ντ' Αντόνιο (Simone d’Antonio), επικεφαλής εμπειρογνώμονας του δικτύου «Πόλεις μετά το σκοτάδι» (“Cities After Dark”) του πρώτου προγράμματος που χρηματοδοτήθηκε ποτέ από την ΕΕ για το θέμα αυτό, λέει πως η νυχτερινή οικονομία είναι κάτι που δημιουργεί θέσεις εργασίας, ενώ σε σχέση με τη Λευκωσία σημειώνει ότι δημιουργούνται νέες ευκαιρίες.

Ο κ. ντ' Αντόνιο βρέθηκε μαζί με άλλους συμμετέχοντες και ειδικούς του δικτύου «Πόλεις μετά το σκοτάδι» (“Cities After Dark”) στη Λευκωσία και συναντήθηκε με φορείς της πόλης και άτομα που σχετίζονται με τη νυχτερινή οικονομία. Μίλησε στο ΚΥΠΕ για τις στρατηγικές και τις καινοτομίες που αφορούν τη νυχτερινή ζωή των πόλεων επισημαίνοντας τη σημασία της εμπλοκής των πολιτών στη δημιουργία βιώσιμων και συνεκτικών πόλεων.

Τι είναι το πρόγραμμα «Νυχτερινή οικονομία για βιώσιμη ανάπτυξη»

Όπως εξήγησε ο κ. ντ' Αντόνιο το έργο αυτό με θέμα «Νυχτερινή οικονομία για βιώσιμη ανάπτυξη» με επικεφαλής την Μπράγκα (Πορτογαλία), περιλαμβάνει άλλες εννέα ευρωπαϊκές πόλεις, ήτοι το Παρίσι (Γαλλία), το Ταλίν (Εσθονία), τη Βάρνα (Βουλγαρία), τη Γένοβα (Ιταλία), τη Μάλαγα (Ισπανία), τη Λευκωσία (Κύπρος), τον Πειραιά (Ελλάδα), το Ζαντάρ (Κροατία) και τη Μπούντβα (Μαυροβούνιο). Σημείωσε ότι εξετάζονται διαφορετικά μεγέθη ευρωπαϊκών πόλεων με στόχο να διερευνηθούν θέματα όπως η οικονομική δραστηριότητα το βράδυ, η αστική κινητικότητα, η ασφάλεια και η πολιτιστική διαχείριση,  οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης, και οι εφοδιαστικές υπηρεσίες.

Πρόσθεσε ότι το έργο αυτό εξετάζει τα μοντέλα της νυχτερινής οικονομίας, δηλαδή το τι συμβαίνει σε οικονομικό επίπεδο από τις 18:00 το απόγευμα έως τις 06:00 το πρωί σε πόλεις της Ευρώπης προκειμένου να αναπτύξει καινοτόμες λύσεις και μοντέλα δράσης που ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες, σε συνεργασία με τοπικούς φορείς, για τη βελτίωση των πολιτικών στην κάθε πόλη.

Ο κ. ντ' Αντόνιο δήλωσε ότι η δράση αυτή διεξάγεται στο πλαίσιο του URBACT το οποίο είναι ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα συνεργασίας που στοχεύει στην προώθηση της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης και είναι χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ξεκίνησε, όπως είπε, τον Ιούνιο του 2023 και θα ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο του 2025.

Ανέφερε ακόμη ότι γίνονται τακτικές συναντήσεις σε ξεχωριστές πόλεις που συμμετέχουν στο δίκτυο «Πόλεις μετά το σκοτάδι» (“Cities After Dark”) προκειμένου να εξεταστούν θεματικές και μεθοδολογικές πτυχές και να δημιουργηθούν καλές στρατηγικές σε αστικό αλλά και σε διεθνές επίπεδο και γι’ αυτό τον λόγο, όπως είπε, γίνονται και αρκετά διαδικτυακά σεμινάρια με εμπειρογνώμονες που παρουσιάζουν καλές πρακτικές από τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Αυστραλία, τις ΗΠΑ και άλλες χώρες.

Επεσήμανε ότι μια σημαντική διάσταση του προγράμματος είναι η συμμετοχή και η ανταλλαγή απόψεων με τους τοπικούς φορείς και τα ενδιαφερόμενα μέρη των κάθε πόλεων. «Αυτό που είναι εντελώς νέο σε αυτό που κάνουμε είναι ότι φέρνουμε τη συζήτηση με τα τοπικά θεσμικά όργανα, οπότε προσπαθούμε να ωθήσουμε τη συνεργασία μεταξύ των τοπικών αρχών και του τομέα της νυχτερινής οικονομίας», είπε ο κ. ντ' Αντόνιο προσθέτοντας ότι αυτό μειώνει τις συγκρούσεις, προάγει την κοινωνική συνοχή και δίνει τη δυνατότητα σε εν δυνάμει επιχειρηματίες ή καλλιτέχνες να κάνουν και να δοκιμάσουν πράγματα για να βελτιώσουν τις πόλεις και την ποιότητα ζωής των ανθρώπων.

«Οι πόλεις είναι συνήθως κατασκευασμένες για να είναι πλήρως λειτουργικές κατά τη διάρκεια της ημέρας. Τι συμβαίνει όμως τη νύχτα; Αυτό ήταν το ερώτημά μας στην αρχή», δήλωσε ο κ. ντ' Αντόνιο σημειώνοντας ότι ο στόχος δεν είναι μόνο οι παραδοσιακοί τομείς που σχετίζονται με τη νύχτα όπως τα μπαρ, τα κλαμπ, τα εστιατόρια, ο κινηματογράφος και τα θέατρα, αλλά και η εξέταση των διαφόρων λειτουργιών που συμβαίνουν στην πόλη κατά τη διάρκεια της νύχτας, όπως η διαχείριση των απορριμμάτων, των χώρων πρασίνου, οι δημόσιες συγκοινωνίες ή η επέκταση των υπηρεσιών τη νύχτα.

Φέρνοντας ως παράδειγμα την Μπράγκα της Πορτογαλίας ανέφερε ότι αυτή η πόλη εγκαινίασε τον πρώτο παιδικό σταθμό που λειτουργεί τη νύχτα και είναι 24ωρος λέγοντας ότι «αυτό είναι κάτι πολύ σημαντικό καθώς υπάρχουν οικογένειες που και οι δύο γονείς εργάζονται το βράδυ, επειδή για παράδειγμα, μπορεί να είναι γιατροί, νοσοκόμοι ή ακόμη αν εργάζονται στον πολιτιστικό τομέα ή σε μπαρ, εστιατόρια ή σε πανεπιστήμια».

Ο κ. ντ' Αντόνιο είπε ότι το πρόγραμμα εδράζεται σε τέσσερις κύριους άξονες στην οικονομική και πολιτιστική δραστηριότητα, στη δημιουργία νέων υπηρεσιών, στη διαχείριση και την ασφάλεια των δημόσιων χώρων, και στην αντιμετώπιση της ηχορύπανσης. Μιλώντας για το ζήτημα της ηχορύπανσης είπε ότι αυτό είναι από τα κύρια θέματα για όλες τις πόλεις καθώς είναι σημαντική η διασφάλιση της ισορροπίας μεταξύ του δικαιώματος στην ξεκούραση και του δικαιώματος στη διασκέδαση ή στην επιχειρηματική δραστηριότητα.

Πρόσθεσε ότι η νυχτερινή οικονομία είναι κάτι που δημιουργεί θέσεις εργασίας, σημειώνοντας ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο μια στις δέκα εργασίες γίνονται το βράδυ. «Πολλές δραστηριότητες λιανικού εμπορίου εξετάζουν την επέκταση του ωραρίου λειτουργίας τους, έχουμε επίσης υπεραγορές που είναι ανοιχτές 24 ώρες. Αυτό λοιπόν είναι θετικό, αλλά θα πρέπει να σκεφτούμε επίσης την ποιότητα της εργασίας, την υγεία των νυχτερινών εργαζομένων». Έθιξε, επίσης, το θέμα της βιώσιμης κινητικότητας τη νύχτα σημειώνοντας ότι υπάρχει σε ευρωπαϊκό αλλά και σε διεθνές επίπεδο έλλειψη οδηγών για τα μέσα μαζικής μεταφοράς.  

Είπε ακόμη ότι η εμπλοκή της κοινωνίας και των τοπικών φορέων είναι σημαντική για την ανάδειξη της πολιτιστικής και οικονομικής αξίας που έχει ο τομέας της νυχτερινής δραστηριότητας για την τοπική οικονομία. Πρόσθεσε ότι η Μπράγκα της Πορτογαλίας διοργάνωσε στα τέλη Ιουλίου το “Braga After Dark Fest”, το οποίο ήταν μια μονοήμερη εκδήλωση όπου παρουσιάστηκε η ποικιλομορφία της νυχτερινής οικονομίας της πόλης με DJs, μπάρμαν, καλλιτέχνες και άλλους. «Για το γεγονός εκδόθηκε και οδηγός που διανεμήθηκε σε εστιατόρια, ξενοδοχεία και σε δήμους και έτσι οι τουρίστες και οι επισκέπτες της πόλης γνώρισαν τα νυχτερινά σημεία της πόλης», ανέφερε.

Μιλώντας για τη νυχτερινή οικονομία της Λευκωσίας ο κ. ντ' Αντόνιο είπε ότι η Λευκωσία διοργάνωσε πρόσφατα εργαστήρια και μαθήματα DJ για νέους ανθρώπους κοντά στην πλατεία Ελευθερίας σημειώνοντας ότι «αυτό ήταν ένα εξαιρετικό παράδειγμα για το πώς χρησιμοποιείται ο δημόσιος χώρος και είναι ένα παράδειγμα που προωθούμε πολύ σε όλη την Ευρώπη». Δήλωσε, επίσης, ότι δημιουργούνται νέες ευκαιρίες σε επίδοξους DJ, ενώ συμπλήρωσε ότι οι πολιτιστικές και άλλες δράσεις που συμβαίνουν στο κέντρο της παλιάς πόλης της Λευκωσίας συνδράμουν στην αναζωογόνηση ολόκληρης της πόλης δημιουργώντας νέες ευκαιρίες και δυναμικές.

Ο κ. ντ' Αντόνιο εξήγησε ότι στη συνάντηση στη Λευκωσία οι ομάδες του προγράμματος επικεντρώθηκαν στο θέμα της επιχειρηματικής και πολιτιστικής δραστηριότητας και της δημιουργίας νέων υπηρεσιών. Δήλωσε ότι έγιναν συναντήσεις, μεταξύ άλλων, με εκπροσώπους όπως ο Σύλλογος Ιδιοκτητών Μπαρ, με τους αρμόδιους για την υποψηφιότητα της Λευκωσίας για πολιτιστική πρωτεύουσα 2030, και άτομα που σχετίζονται με την κινητικότητα στην πόλη. «Είναι σημαντικό και για εμάς να καταλάβουμε ποιες είναι οι επιπτώσεις στους διάφορους κλάδους. Επισκεφθήκαμε διάφορα μέρη τη νύχτα για να δούμε πώς είναι η κατάσταση και ποιες είναι οι προκλήσεις. Πήγαμε σε ένα διάσημο κοκτέιλ μπαρ, σε μια ταβέρνα, πήγαμε σε ένα πάρτι στο κέντρο της πόλης, σε ένα εργοστάσιο και σε ένα θέατρο», είπε.

Ερωτηθείς για τις προοπτικές για την οικονομική ανάπτυξη της Λευκωσίας το βράδυ, ο κ. ντ' Αντόνιο είπε ότι «στην εντός των τειχών Λευκωσία υπάρχουν τόσα πολλά εγκαταλελειμμένα καταστήματα και κτίρια που μπορούν να μετατραπούν σε γκαλερί τέχνης ή μουσεία κατά τη διάρκεια της νύχτας και αυτό μπορεί να γίνει σε πειραματικό στάδιο». Συμπλήρωσε ότι μπορούν να γίνουν νέες επιχειρήσεις και δραστηριότητες που να αφορούν όχι  μόνο μπαρ και κλαμπ, αλλά μουσικούς και πολιτιστικούς χώρους.  «Όλα όσα αποτελούν μέρος της πόλης μπορούν να αναζωογονηθούν σε μεγάλο βαθμό με την διοργάνωση εκδηλώσεων σε διαφορετικά σημεία της πόλης», είπε.  

«Σας προτείνω να χρησιμοποιήσετε τη νύχτα ως έναν τρόπο για τη δημιουργία ειρήνης, για τη δημιουργία συνοχής και κατά κάποιο τρόπο για τη δοκιμή λύσεων. Πραγματικά πιστεύω ότι αυτή η συγκεκριμένη πτυχή μπορεί να είναι πολύ σημαντική επειδή η νύχτα είναι κάτι που ενώνει τους ανθρώπους και θα μπορούσε να είναι ένας καλός τρόπος για την ενίσχυση της σύνδεσης μεταξύ των ανθρώπων», σημείωσε.

Εισήγηση για Επιτροπή
για τη νυκτερινή οικονομία

Παράλληλα, υπέδειξε ότι η αναζωογόνηση της πρωτεύουσας είναι σημαντική καθώς συμβάλει και στην ανάπτυξη των άλλων πόλεων της Κύπρου αλλά και στη δημιουργία εθνικών πολιτικών για τη νυχτερινή οικονομία σημειώνοντας ότι το ζήτημα αυτό έγινε πολύ δημοφιλές τα τελευταία 15 χρόνια με κάποιες πόλεις να διορίζουν ακόμη και «δήμαρχο για τη νύκτα» όπως το Άμστερνταμ, ή ακόμα και «Υπουργό για τη νυχτερινή οικονομία», όπως η Αυστραλία.

Πρόσθεσε ότι κάποιες πόλεις δημιούργησαν Επιτροπές για τη νυχτερινή οικονομία, όπως το Βερολίνο και η Ζυρίχη, κάτι που, όπως είπε, θα ήταν καλό και για τη Λευκωσία. Σημείωσε ότι σε αυτές τις Επιτροπές συμμετέχουν διαφορετικές ομάδες ανθρώπων, συνεργάζονται και εκφράζουν τις απόψεις τους για τη νυχτερινή οικονομία τονίζοντας την ανάγκη για συμμετοχή ομάδων της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας αλλά και της συμμετοχής των γυναικών.

Μιλώντας ειδικά για την ισότητα των φύλων είπε ότι η αντίληψη της νυχτερινής πόλης είναι πολύ διαφορετική αν εξεταστεί η άποψη των ανδρών και των γυναικών καθώς τίθενται θέματα όπως η ασφάλεια και η πρόσβαση στη νυχτερινή εργασία σημειώνοντας ότι η ισότητα των φύλων μπορεί να επιφέρει ρηξικέλευθη προοπτική για το πώς να αναδιοργανώνονται οι δημόσιοι χώροι τη νύχτα.

«Η ασφάλεια είναι αυτό που χρειάζεται τη νύχτα και η συνεργασία με τους κατοίκους είναι σημαντική για να δημιουργείται ένα συνεργατικό αίσθημα ασφάλειας. Οι άνθρωποι αισθάνονται υπεύθυνοι για τους άλλους», είπε. Παρατήρησε, επίσης, ότι πλέον οι νέοι άνθρωποι βγαίνουν λιγότερο έξω καθώς, όπως είπε, τώρα υπάρχουν πολλές μορφές ψυχαγωγίας όπως διαδικτυακές πλατφόρμες και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Τον Σεπτέμβριο του 2025
η παρουσίαση των αποτελεσμάτων

Τέλος, ο κ. ντ' Αντόνιο δήλωσε στο ΚΥΠΕ ότι τα τελικά αποτελέσματα του εν λόγω προγράμματος θα παρουσιαστούν στο Ταλίν της Εσθονίας τον Σεπτέμβριο του 2025, όπου θα γίνει η παρουσίαση των πεπραγμένων και θα διοργανωθεί ένα μεγάλο φεστιβάλ, ενώ στο μεσοδιάστημα θα γίνουν και άλλες εκδηλώσεις και δράσεις σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο για τη νυχτερινή οικονομία.