Το Διεθνές Συνέδριο συνδιοργάνωσαν η Κυπριακή Ακαδημία Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών και το Ινστιτούτο Κύπρου, από τις 26 μέχρι και τις 28 Σεπτεμβρίου 2024, στη Λάρνακα, και σε αυτό συμμετείχαν 250 επιστήμονες και διαμορφωτές πολιτικών διεθνούς εμβέλειας από 22 χώρες, με ισχυρή παρουσία από χώρες της περιοχής μας.
Κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου παρουσιάστηκαν στρατηγικές για μετριασμό των επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής, σε περιφερειακό επίπεδο, και αναλύθηκαν οι νομικές, κοινωνικές και ηθικές πτυχές της μετάβασης σε μια πράσινη οικονομία, μηδενικού άνθρακα. Συζητήθηκαν, επίσης, μετρήσεις και προβλέψεις μοντέλων για την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της, ειδικότερα στους τομείς της ενέργειας, του νερού, των τροφίμων και της γεωργίας, των ωκεανών, της υγείας και της πολιτιστικής κληρονομιάς. Συζητήθηκε εκτεταμένα και υπήρξε απόλυτη συμφωνία για την ανάγκη διασυνοριακών δράσεων.
Στην εξαιρετικά κρίσιμη κατάσταση στην περιοχή, λόγω των υφιστάμενων συγκρούσεων, έκανε αναφορά ο Καθηγητής Jeffrey Sachs, Διευθυντής του Δικτύου των Ηνωμένων Εθνών για την Αειφόρο Ανάπτυξη (UN-SDSN), υποδεικνύοντας πως οι συγκρούσεις αυτές δυσκολεύουν και την εφαρμογή ενός περιφερειακού σχεδίου δράσης. Γι’ αυτό και η πρωτοβουλία της Κύπρου για περιφερειακή συνεργασία για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, τόνισε, είναι εξαιρετικά σημαντική, αφού αποτελεί μια γέφυρα που επιτρέπει συνεργασία επιστημόνων και πολιτικών για να αναζητήσουν λύσεις συλλογικά, σε μια περιοχή που επικρατεί πολιτικο-στρατιωτική αντιπαράθεση. Γιατί, κατέληξε ο καθηγητής Sachs, δεν υπάρχει δυνατότητα τα έθνη της περιοχής να λύσουν τα προβλήματά τους χωρίς μια περιφερειακή προσέγγιση.
Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε η ομιλία του Καθηγητή Φυσικής στο MIT και πρώην Υπουργού Ενέργειας των ΗΠΑ, Ernest J. Moniz, ο οποίος τόνισε ότι η συζήτηση για το κλίμα θα πρέπει να αποτελέσει μέρος μιας ταυτόχρονης συζήτησης μαζί με τα θέματα της ενέργειας, της ασφάλειας και της κοινωνικής ισότητας, διαφορετικά οι αντιστάσεις από την κοινωνία θα είναι σημαντικές. Υπογράμμισε, επίσης, τη σημασία της εφαρμογής της Κυπριακής Πρωτοβουλίας για την Κλιματική Αλλαγή στην Ανατολική Μεσόγειο και Μέση Ανατολή. Η μετάβαση σε μια απανθρακοποιημένη οικονομία, τόνισε ο καθηγητής Moniz, θα πρέπει να εξασφαλίζει την ενεργειακή ασφάλεια και την κοινωνική ισότητα, υποδεικνύοντας παράλληλα, πως η καθαρή (πράσινη) ηλεκτρική ενέργεια είναι μεν απαραίτητη για αυτή τη μετάβαση αλλά όχι επαρκής, καθώς απαραίτητα είναι, επίσης, τα καθαρά καύσιμα, τα έξυπνα δίκτυα και η ενεργειακή αποθήκευση.
Την Τελετή έναρξης του Συνεδρίου κήρυξε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κ. Νίκος Χριστοδουλίδης, ο οποίος ανακοίνωσε την αναβίωση και την ενδυνάμωση της Πρωτοβουλίας που ανέλαβε η Κυπριακή Δημοκρατία το 2019, για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής σε περιφερειακό επίπεδο. Συγκεκριμένα, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ανέφερε ότι η Κυπριακή Κυβέρνηση έχει λάβει απόφαση για την ενεργό επιχειρησιακή εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης, όπως αυτό αποφασίστηκε στη Σύνοδο της COP27 το Νοέμβριο του 2022.
Ο πρίγκιπας της Ιορδανίας Hassan Bin Talal, εξέχουσα προσωπικότητα διεθνούς κύρους, γνωστός για τις πρωτοβουλίες του για αντιμετώπιση των κλιματικών και περιβαλλοντολογικών απειλών, προειδοποίησε ότι οι παρατεταμένοι καύσωνες και οι αμμοθύελλες ενδέχεται να καταστήσουν τις περιοχές της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής μη κατοικήσιμες. Συνεπεία των ακραίων καταστροφών, σημείωσε, περισσότερα από 20 εκατομμύρια άνθρωποι εκτοπίζονται κάθε χρόνο, την τελευταία δεκαετία, με αποτέλεσμα το φαινόμενο των «κλιματικών προσφύγων» να εξελίσσεται σε ένα οικουμενικό πρόβλημα που απαιτεί μια οικουμενική λύση.
Στην ομιλία της, κατά την ολοκλήρωση των εργασιών του Συνεδρίου, η Υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Μαριλένα Ραουνά, τόνισε την τεράστια σημασία που αποδίδει η Κυπριακή Κυβέρνηση στην Περιφερειακή Πρωτοβουλία της οποίας την επανεκκίνηση ανακοίνωσε ο Προέδρος της Δημοκρατίας, διευκρινίζοντας ότι η λειτουργία της προσωρινής γραμματείας θα ανατεθεί στο Ινστιτούτο Κύπρου. Επανέλαβε τις επισημάνσεις που έκαναν νωρίτερα η Υπουργός Περιβάλλοντος κα Μαρία Παναγιώτου, ο Υπουργός Ενέργειας κ. Γιώργος Παπαναστασίου και ο Γενικός Διευθυντής της Διεύθυνσης ΚΛΙΜΑ της ΕΕ κ. Kurt Vandenberghe. Έκανε ειδική αναφορά στην προνομιακή θέση της Κύπρου, ως της μόνης χώρας στην περιοχή της Μέσης Ανατολής που είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και επεσήμανε τις ευκαιρίες που διαφαίνονται με την ανάληψη της προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τη χώρα μας το 2026.
Στο Συνέδριο συμμετείχαν κορυφαίοι επιστήμονες, προερχόμενοι από πέραν των 40 εκπαιδευτικών και ερευνητικών ιδρυμάτων και 12 Εθνικών και Διεθνών Ακαδημιών. Εκτός των Κυπρίων Υπουργών, έντονη ήταν η παρουσία πολιτικών προσωπικοτήτων από την περιοχή, την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική. Πλέον των 10 πρώην υπουργών είχαν ενεργό συμμετοχή στο πρόγραμμα του Συνεδρίου.
Εκτός από την ανακοίνωση της επανεκκίνησης της Περιφερειακής Πρωτοβουλίας για το Κλίμα υπό την ηγεσία της κυπριακής κυβέρνησης, το πιο εντυπωσιακό ήταν η ομοφωνία των συμμετεχόντων στη Διάσκεψη από χώρες συμπεριλαμβανομένων του Ισραήλ, της Παλαιστίνης, της Ιορδανίας, της Αιγύπτου, του Λιβάνου και της Σαουδικής Αραβίας, σχετικά με την ανάγκη περιφερειακής συνεργασίας σε θέματα κλιματικής δράσης, ιδίως διασυνοριακής φύσης, στο φόντο των εντεινόμενων εχθροπραξιών στη Μέση Ανατολή.
Το Διεθνές Συνέδριο για την «Κλιματική Κρίση στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή» στηρίζει η Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο.
