O ρυθμός αύξησης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος των ΗΠΑ εκτινάχθηκε στο 2,8% το δεύτερο τρίμηνο του 2024, ενώ η αγορά περίμενε αύξηση μόνο 2,1% σε ετήσια βάση. Πρόκειται για μια εντυπωσιακή ανάκαμψη έπειτα από την απογοητευτική αύξηση κατά μόνο 1,4% που κατέγραψε ο δείκτης το πρώτο τρίμηνο του έτους πέφτοντας στο χαμηλότερο ποσοστό μετά την πανδημική ύφεση.

Αν κάποιος πρέπει να καλωσόρισε με ενθουσιασμό την ευχάριστη αυτή είδηση που ανακοίνωσε την Πέμπτη το Γραφείο Οικονομικών Μελετών της αμερικανικής κυβέρνησης, αυτός δεν είναι τόσο ο πρόεδρος της Fed Τζερόμ Πάουελ, ούτε ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν που πιστώνεται εξάλλου τις καλές επιδόσεις της οικονομίας, αλλά η αντιπρόεδρος των ΗΠΑ και υποψήφια πλέον για την προεδρία της χώρας, Κάμαλα Χάρις.

Η ώρα της Fed

Τη φορά αυτή η ισχυρή αναθέρμανση της αναπτυξιακής διαδικασίας δεν συνοδεύεται από ανησυχίες για τον κίνδυνο υπερθέρμανσης της αμερικανικής οικονομίας.

Πέρυσι ο πληθωρισμός ήταν ακόμα υψηλός στις ΗΠΑ και ο Πάουελ με τους επιτελείς του έχοντας αυξήσει ήδη το βασικό επιτόκιο του δολαρίου πάνω από το 5% αγωνιούσαν να δουν τις στροφές της της οικονομίας να πέφτουν δίχως να προκαλούν πληγή στην αμερικανική κοινωνία. Διότι στις ΗΠΑ η Κεντρική Τράπεζα δεν έχει ως αποστολή μόνο τη διασφάλιση της σταθερότητας των τιμών, όπως στην ΕΕ, αλλά και την εξασφάλιση χαμηλής ανεργίας.

Αγωνιούσαν ως εκ τούτου στη Fed για τις επιπτώσεις που θα είχε η σφιχτή νομισματική πολιτική με τις ακριβές πιστώσεις στην κατανάλωση των αμερικανικών νοικοκυριών και στην αγορά εργασίας. Εν τέλει, όλα φαίνονται να πηγαίνουν κατ’ ευχήν. Οι πιέσεις σε επίπεδο τιμών υποχωρούν, αν και με βραδύτερο ρυθμό συγκριτικά με αυτούς στην Ευρώπη – ο πληθωρισμός αναμένεται να διαμορφωθεί στο 2,8% στα τέλη του τριμήνου που διανύουμε.

Επιπλεόν η έλλειψη πιστώσεων την τελευταία διετία δεν εκτίναξε στα ύψη την ανεργία που δείχνει μάλιστα να υποχωρεί, η οικονομία ανακάμπτει. Εδώ το σενάριο μοιάζει ιδανικό. Συγκεκριμένα η ανεργία ενισχύθηκε στο 4,1%, αλλά παραμένει μέσα στα κοινωνικώς ανεκτά όρια δεδομένου ότι όταν το ποσοστό βρίσκεται χαμηλότερα του 5% σε μια αγορά εργασίας θεωρείται ότι επικρατούν συνθήκες πλήρους απασχόλησης. Μόλις την Πέμπτη ανακοινώθηκε ότι την εβδομάδα που έληξε στις 20 Ιουλίου ο αριθμός των ανέργων στις ΗΠΑ μειώθηκε κατά 10.000 και περιορίστηκε στις 235.000 (στοιχεία εποχικώς σταθμισμένα).

Όπως σημείωσε ο αναλυτής της ΑΒΝ AMRO Κριστόφ Μπουσέ στη «Les Echos», «η συνεχιζόμενη αποκλιμάκωση του πληθωρισμού φαίνεται πως αυξάνει τα πραγματικά εισοδήματα και κατά συνέπεια την κατανάλωση, που αντισταθμίζει τη σφιχτή νομισματική της Fed». Η φτήνια τρώει τον παρά δηλαδή. Κι αυτό φαίνεται στον πίνακα που δείχνει τη μεγάλη συνεισφορά που είχε η κατανάλωση των νοικοκυριών στην αύξηση του ΑΕΠ το τρίμηνο Απριλίου-Ιουνίου 2024. 

Η κατανάλωση των νοικοκυριών αυξήθηκε ουσιαστικά κατά 2,3% το δεύτερο τρίμηνο του έτους έναντι αύξησης 1,5% που είχε καταγραφεί το πρώτο τρίμηνο. Επίσης μεγάλη συνεισφορά στην ανάπτυξη είχαν οι ιδιωτικές επενδύσεις σε τριμηνιαία βάση.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι επενδύσεις των επιχειρήσεων, κυρίως για εξοπλισμό, αυξήθηκαν κατά 11,6% το δεύτερο τρίμηνο, έναντι αύξησης μόλις 1,6% το πρώτο. Οι αμερικανικές επιχειρήσεις επίσης αύξησαν τα διαθέσιμά τους κατά 71,3 δισ. δολάρια το τρίμηνο που πέρασε, έναντι αύξησης κατά 28,6 δισ. δολάρια το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο. Η μοναδική αρνητική ένδειξη είναι ότι οι επενδύσεις των νοικοκυριών για στέγαση εξακολουθούν να μειώνονται – εδώ πρωταγωνιστικό ρόλο θα διαδραματίσει η Fed.

Καβάλα στο κύμα η Κάμαλα
Στις δημοσκοπήσεις δεν έχει (ακόμα;) αποτυπωθεί, αλλά όλα δείχνουν ευνοϊκά για τον προεκλογικό αγώνα της Κάμαλα Χάρις. Ασφαλώς και ο Ντόναλντ Τραμπ θα ευνοηθεί, αν εκλεγεί, από το γεγονός ότι θα παραλάβει μια ανακάμπτουσα οικονομία, όμως η έμφαση που δίνει ο πρώην πρόεδρος για την οικονομική ευημερία είναι η μείωση των φόρων και η μείωση των δημοσίων δαπανών.

Η υποψήφια των Δημοκρατικών ιδεολογικοπολιτικά εστιάζει στην άσκηση κοινωνικής πολιτικής, με αύξηση των δημοσίων δαπανών και ενδεχομένως της φορολόγησης, διότι (υποτίθεται ότι) η παρέμβαση του κράτους αποσκοπεί στην αναδιανομή των εισοδημάτων προς όφελος των ασθενέστερων οικονομικών στρωμάτων. Οι παρεμβάσεις των Ρεπουμπλικανών που σχεδιάζει ο Τράμπ αν εκλεγεί, έχουν να κάνουν με τη μείωση των φόρων, κυρίως των άμεσων σε ιδιώτες και επιχειρήσεις, και στην αύξηση των δασμών στα εισαγόμενα – στον προστατευτισμό με άλλα λόγια.

Η Κάμαλα Χάρις επιπλέον είναι σήμερα αντιπρόεδρος, το Κόμμα της δηλαδή ελέγχει τη σημερινή κυβέρνηση. Και συμπληρωματικά στην αναμενόμενη μείωση των επιτοκίων το Σεπτέμβριο από τη Fed, που θα ελαφρύνει τα δανειακά βάρη των Αμερικανών και θα αυξήσει το διαθέσιμο εισόδημά τους, έχει τη δυνατότητα, το ταμειακό και δημοσιονομικό περιθώριο δηλαδή, να προχωρήσει από τώρα σε μέτρα βελτίωσης της ζωής των ψηφοφόρων.

Is it the really economy?

Ήδη ο Τζο Μπάιντεν εξέφρασε την ικανοποίησή του για τα στοιχεία που βεβαιώνουν την ισχυρή ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας. «Όταν ανέλαβα τα καθήκοντά μου, βρισκόμασταν στη μέση της χειρότερης οικονομικής κρίσης από τη Μεγάλη Ύφεση. Σήμερα, η έκθεση για το ΑΕΠ δείχνει ξεκάθαρα ότι τώρα έχουμε την ισχυρότερη οικονομία στον κόσμο», πανηγύρισε ο απερχόμενος πρόεδρος την Πέμπτη, ενθυμούμενος μάλιστα να αναφέρει και το όνομα της αντιπροέδρου του, Κάμαλα Χάρις.

«Όταν η οικονομία πάει καλά, το κόμμα που βρίσκεται στην εξουσία είναι πιο πιθανό να κερδίσει τις εκλογές», αναφέρει η «Les Echos». Εξάλλου «οι τελευταίοι έξι μήνες πριν από τις εκλογές είναι αυτοί που θυμάται ο κόσμος».

Δεν είναι βέβαιο, ωστόσο, ότι η περιβόητη ρήση του συνεργάτη του Κλίντον «It’s the economy stupid» θα κυριαρχήσει σ’ αυτές τις εκλογές όπως σε παλαιότερες αναμετρήσεις. Τότε που η αμερικανική κοινωνία δεν ήταν τόσο διχασμένη και διαιρεμένη γεωγραφικά, με τους μορφωμένους και ευκατάστατους φιλελεύθερους στα ανατολικά και δυτικά παράλια της χώρας και τους «εγκαταλελειμμένους στην τύχη τους» συντηρητικούς αγρότες στις Μεσοδυτικές Πολιτείες, στους οποίους βρίσκει γόνιμο έδαφος η μισαλλόδοξη και ξενόφοβη ρητορική του Τραμπ.

«Παιχνίδι» με τον Πάουελ

Σε κάθε περίπτωση ο Τραμπ γνωρίζει καλά ότι η αναμενόμενη μείωση των αμερικανικών επιτοκίων στη συνεδρίαση της Fed στα μέσα Σεπτεμβρίου δεν τον ευνοεί. Γι’ αυτό και εδώ και μέρες έχει ξεκινήσει μια προσπάθεια για να επηρεάσει τον Τζερόμ Πάουελ να μη μειώσει τα επιτόκια πριν από τις εκλογές του Νοεμβρίου. «Ο λαϊκιστής ηγέτης γνωρίζει ότι το φθηνό χρήμα ευχαριστεί τους ψηφοφόρους», γράφει η «Les Echos».

Εδώ θα πρέπει να σημειώσει κανείς τις όχι σπουδαίες προσωπικές σχέσεις που έχει η Χάρις με τον Πάουελ. Το 2018, που τον πρότεινε ο Τραμπ για πρόεδρο της Fed η Κάμαλα ήταν μία από τους ελάχιστους γερουσιαστές (13 στους 100) που είχαν καταψηφίσει το διορισμό του.

Ο Μπάιντεν προτού αποσυρθεί από την κούρσα των προεδρικών είχε δηλώσει ότι θα στήριζε την ανανέωση της θητείας του Πάουελ για μία ακόμα τετραετία το 2026 (ο ίδιος την είχε ανανεώσει το 2022). Η Κάμαλα δεν έχει ακόμα τοποθετηθεί επ’ αυτού, ρισκάροντας μια αρνητική αντίδραση λόγω πικρίας, από τον κεντρικό τραπεζίτη. Σε περίπτωση δηλαδή που κάνει το χατίρι του Τραμπ και δεν ρίξει χρήμα στην αγορά πριν από τις εκλογές.

Αλέξανδρος Καψύλης

ΠΗΓΗ:ΟΤ