Από το Ρίσλινγκ και τη Ριόχα, μέχρι το Σαρντονέ και το Πινό Γκρίτζιο: Τα ευρωπαϊκά κρασιά χαίρουν παγκόσμιας φήμης. Τα τελευταία χρόνια όμως η Ε.Ε. έχει δαπανήσει εκατομμύρια για να τα μετατρέψει σε… φθηνή βιομηχανική αλκοόλη. Από τις αρχές του 2023 η Ε.Ε. έχει δώσει περισσότερα από 105 εκατομμύρια ευρώ για «αποστάξεις κρίσης» ευρωπαϊκών κρασιών. Κατά τη διαδικασία αυτή τα κράτη-μέλη κάνουν απόσταξη του κρασιού που περισσεύει, προκειμένου η αλκοόλη να χρησιμοποιηθεί για βιομηχανικούς σκοπούς.

Πέρυσι η Ε.Ε. ξόδεψε 34 εκατομμύρια ευρώ για τις αποστάξεις αυτές – και φέτος δαπανήθηκαν μόνο τον Ιανουάριο 71 εκατομμύρια ευρώ. Το υψηλότερο ποσό δαπανήθηκε στη Γαλλία – 68,5 εκατομμύρια ευρώ κατά το 2023 και τον Ιανουάριο του 2024. Στη Γερμανία δεν έγινε καμία τέτοια απόσταξη με ευρωπαϊκά κονδύλια.

Οι αποστάξεις ως μέτρο ενάντια στην κρίση

Το ειδικό αυτό μέτρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επιτρέπει στα κράτη-μέλη να παίρνουν μέσω των αποστάξεων κρίσης το κρασί που περισσεύει από τις οινοπαραγωγές. Στόχος είναι να σταθεροποιηθεί με αυτόν τον τρόπο η αγορά κρασιού και να αυξηθεί ο διαθέσιμος αποθηκευτικός χώρος για τις νέες παραγωγές. Κατά την Επιτροπή τα τρόφιμα και τα ποτά είχαν ακριβύνει τόσο πολύ εξαιτίας του πληθωρισμού, ώστε οι άνθρωποι αγόραζαν ολοένα και λιγότερο κρασί. Επιπλέον, οι σοδειές ήταν καλές και ως εκ τούτου η προσφορά μεγαλύτερη, τη στιγμή που οι επιχειρήσεις δεν είχαν καταφέρει να ανακάμψουν από την κρίση που προκάλεσε η πανδημία.

Κατά την εποχή της πανδημίας η Ε.Ε. επένδυσε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ στον μετασχηματισμό της ευρωπαϊκής οινοπαραγωγής. Το 2020 δόθηκαν 250 εκατομμύρια ευρώ – 127 εκατομμύρια επενδύθηκαν στην απόσταξη γαλλικών κρασιών. Το 2021 το ποσό που δαπανήθηκε στις αποστάξεις κρίσης έφτασε τα 43 εκατομμύρια ευρώ. Καμία από τις δύο χρονιές δεν δόθηκαν ευρωπαϊκά κονδύλια για αποστάξεις στη Γερμανία. Διότι, όπως εξηγεί η Γερμανική Ένωση Οινοπαραγωγών, οι πωλήσεις στη χώρα δεν έχουν μειωθεί σημαντικά.

Μία αντιοικονομική διαδικασία

«Το κρασί δεν βελτιώνεται με την αποθήκευση», τονίζει η Ζιμόνε Λόζε, ειδική στη βιομηχανία κρασιού και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Γκάιζενχαϊμ. Η κατανάλωση κρασιού μειώνεται παγκοσμίως. Όμως οι αμπελώνες καλλιεργούνται συχνά βάσει πλάνου με ορίζοντα 30 ή και 40 ετών. Όταν οι αποθηκευτικοί χώροι είναι πλήρεις και τα παλαιότερα κρασιά πρέπει να δώσουν τη θέση τους στις νέες σοδειές, μπορεί να γίνει απόσταξη του αποθηκευμένου κρασιού, ώστε να αξιοποιηθεί αυτό στη βιομηχανία. «Με αυτόν τον τρόπο το προϊόν αποκτά μία νέα χρησιμότητα. Ωστόσο η βιομηχανική αλκοόλη θα μπορούσε να παραχθεί πολύ φθηνότερα με τη χρήση κυτταρίνης», εξηγεί η ειδικός. «Εξ ου και πρόκειται για μία ιδιαίτερα αντιοικονομική διαδικασία».

Κατά τη Λόζε η μέθοδος των αποστάξεων κρίσης έχει νόημα όταν καταφεύγει κανείς σε αυτήν προκειμένου να τονώσει μεμονωμένα την αγορά και να πετύχει έτσι την ανάκαμψη της κατανάλωσης. Μέχρι στιγμής όμως δεν φαίνεται να συμβαίνει κάτι τέτοιο. Γι’ αυτό και η καθηγήτρια εκτιμά πως θα ήταν προτιμότερο να επενδυθούν τα κονδύλια στην αναδιαμόρφωση των αμπελώνων. Δεδομένου ότι οι άνθρωποι αγοράζουν συνολικά λιγότερο κρασί, θα ήταν ωστόσο πιο λογικό να μειωθούν οι αμπελώνες στην Ευρώπη. Ακολούθως οι εκτάσεις αυτές θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για άλλες γεωργικές καλλιέργειες, να μετατραπούν σε περιοχές βιοποικιλότητας ή να φιλοξενήσουν εγκαταστάσεις παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας.

Πηγή: DW