Η δυνατότητα συχνών μετακινήσεων από χώρα σε χώρα και από ήπειρο σε ήπειρο και μάλιστα σε ιδιόκτητα ακίνητα, όπως επίσης και η δυνατότητα να εργάζονται ή να «απασχολούνται» σε διάφορα γεωγραφικά μήκη και πλάτη της γης, είναι κάποια από τα προνόμια που έχουν οι υπερπλούσιοι του κόσμου – εις βάρος βεβαίως της φυσικής υγείας και της βιωσιμότητας του πλανήτη, αφού οι μετακινήσεις αυτές, που συχνά γίνονται και με ιδιωτικά τζετ, έχουν μέγα περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

Στη νέα έκδοση της έκθεσής του με τίτλο «Barnes global Property Handbook, trends and views 2024», το διεθνές δίκτυο πολυτελών ακινήτων Barnes αποκρυπτογραφεί τις νέες τάσεις πλούτου των υπερπλούσιων. Και ως «υπερπλούσιους» (Ultra-High-Net-Worth Individuals ή UHNWI) ο όμιλος ορίζει όσους ιδιώτες ή οικογένειες διαθέτουν προσωπική περιουσία άνω των 35 εκατ. δολαρίων. Ως απλώς πλούσιοι (High-Net-Worth Individuals ή HNWI) ορίζονται εκείνοι των οποίων η περιουσία κυμαίνεται από ένα έως 35 εκατ. δολάρια.

Η έκθεση βασίζεται σε διάφορες «μελέτες αναφοράς» που πραγματοποιήθηκαν ως επί το πλείστον από την Wealth-X/Altrata, την PWC, την UBS, τη McKinsey και την Capgemini. Είναι το συμπίλημα των ερευνών που πραγματοποιήθηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια του 2023 με ένα δείγμα περισσότερων από 89.000 πελατών, υπαλλήλων και συνεργατών της Barnes.

Ιδού τα «5 αποκαλυπτικά στοιχεία που βοηθούν στην κατανόηση των παραγόντων εκείνων που είναι καθοριστικοί για τις επενδυτικές αποφάσεις αυτών των πολύ πλούσιων ατόμων ή οικογενειών», όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά από την Barnes, που χωρίζει τους υπερπλούσιους σε τρεις μεγάλες κατηγορίες προέλευσης του πλούτου τους: τους επιχειρηματίες, τους μεγαλομάνατζερ επιχειρηματικών ομίλων και τους κληρονόμους.

1. Διαθέτουν 3,7 σπίτια ανά την υφήλιο

Αποτελoύμενος κυρίως από επιχειρηματίες, ο πληθυσμός των υπερπλουσίων εμφανίζεται τα τελευταία χρόνια πιο κινητικός από ποτέ. Αυτός ο «νομαδισμός υψηλού επιπέδου» που εκτινάχθηκε τις μεγάλες τεχνολογικές προόδους και από την τηλεργασία, έχει αισθητές επιπτώσεις στις επενδύσεις σε ακίνητα διεθνώς.

Και, σε ό,τι αφορά κυρίως τους κροίσους που προέρχονται από αναδυόμενες οικονομίες, η τάση είναι να ψάχνουν για ακίνητα στις χώρες της Δύσης, οι οποίες βέβαια τους καλοδέχονται – εξ ου και οι περιβόητες «χρυσές βίζες» που τους παρέχουν με εκφυλιστικά αποτελέσματα, βέβαια, για τις εγχώριες αγορές ακινήτων που λόγω ακρίβειας γίνονται πλέον απρόσιτες για τους ντόπιους. Είναι χαρακτηριστικό ότι η μία μετά την άλλη οι χώρες υποδοχής ξένων «επενδυτών» σε ακίνητα τους κλείνουν τα σύνορα – η Πορτογαλία και η Αυστραλία είναι οι πλέον πρόσφατες.

«Δεν είναι πλέον σπάνιο σήμερα να βλέπεις ολόκληρες οικογένειες να ταξιδεύουν πολλές φορές το χρόνο σε ολόκληρο τον κόσμο. Αυτοί οι νεόκοποι ιδιοκτήτες που είναι ολοένα και περισσότερο μετακινούμενοι, μπορούν να εργάζονται από οποιαδήποτε χώρα, πράγμα που σημαίνει ότι δεν είναι πλέον συνδεδεμένοι σε μία τοποθεσία. Η παρουσία παιδιών σχολικής ηλικίας δεν αποτελεί πλέον εμπόδιο στις μετακινήσεις των οικογενειών, χάρη στις ανταλλαγές και τις συνεργασίες που διοργανώνονται μεταξύ σχολείων με διεθνή παρουσία», σημειώνει ο πρόεδρος της Barnes Τιμπό ντε Σεν Βενσάν. 

Έτσι οδηγηθήκαμε σε μια πρωτοφανή παγκόσμια πολυιδιοκτησία ακινήτων. Σύμφωνα με την έκθεση, οι υπερπλούσιοι διαθέτουν κατά μέσο όρο 3,7 κατοικίες σε διαφορετικές χώρες του κόσμου. Η κύρια κατοικία τους, όπου διαμένουν τον περισσότερο χρόνο κάθε έτους, είναι συνήθως κοντά στην επιχείρηση ή τον τόπο άσκησης της κύριας δραστηριότητάς τους. Επισκέπτονται όμως τις δευτερεύουσες κατοικίες τους και μένουν σ’ αυτές πολλές φορές κατά τη διάρκεια των εποχών του έτους, όχι μόνο για διακοπές.

Η τάση αυτή ενίσχυσε τη «μεγάλη επιστροφή» των ανθρώπων από τα προάστια στα κέντρα των πόλεων. Σε ό,τι αφορά τις πόλεις που προτιμούν οι υπερπλούσιοι για να αγοράσουν δεύτερη κατοικία και να έχουν ένα pieds-à-terre, όπως έχει επικρατήσει να το ονομάζουν, είναι στις ΗΠΑ η Νέα Υόρκη και το Μαϊάμι. Στην Ευρώπη προτιμώνται το Λονδίνο («παρά το Brexit», σημειώνει η Barnes), η Γενεύη και το Παρίσι, ενώ αίσθηση προκαλεί η διαπίστωση ότι στην Άπω Ανατολή δεν προτιμώνται τόσο τα φιλελεύθερα χρηματοοικονομικά κέντρα της Σιγκαπούρης ή του Χονγκ Κονγκ ή τέλος πάντων το υπερσύγχρονο Τόκιο, αλλά το πολυπρόσωπο και αντιφατικό Πεκίνο.

2. Ανδροκρατία (και) στο μεγάλο κεφάλαιο

Οι ανισότητες μεταξύ των δύο φύλων προσλαμβάνουν ακραίες διαστάσεις όταν μιλάμε για τέτοια επίπεδα περιουσιών. Ο πληθυσμός των κροίσων ανά τον κόσμο ανδροκρατείται κατά τρόπο κραυγαλέο καθώς, σύμφωνα με την έρευνα, μόνο το 10,9% των υπερπλουσίων είναι γυναίκες. Παρεμπιπτόντως, η μέση ηλικία των υπερπλουσίων είναι τα 65,7 έτη.

Εσχάτως, πάντως, φαίνεται πως εισβάλλουν και στον κόσμο των κροίσων οι ποσοστώσεις. «Η διαφοροποίηση των αγορών την τελευταία δεκαετία, καθώς και η εξέλιξη των πολιτιστικών συμπεριφορών σε ό,τι αφορά τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων, έχουν οδηγήσει σε σταδιακή αύξηση της δέσμευσης και της εκπροσώπησης των γυναικών σε επιχειρηματικό επίπεδο», σημειώνουν οι συντάκτες της έρευνας της Barnes. Αλλά «θα χρειαστεί να περάσουν ακόμα αρκετές γενιές για να προχωρήσει αποκατασταθεί μια φυλετική ισορροπία στο χώρο αυτό», υπογραμμίζεται.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το ποσοστό των γυναικών επί του συνόλου όσων διαθέτουν περιουσία άνω των 35 εκατ. δολαρίων είναι αυξημένο στις νεότερες γενιές. Για τις γυναίκες κάτω των 50 ετών φτάνει στο 17,9%, ενώ για τις ηλικίες 50-70 ετών πέφτει στο 11,4% και για τις άνω των 70μ ετών στο 11,2%.

Επιπλέον σημαντική για την κατανόηση της «θέσης της γυναίκας» στα κλιμάκια των ανώτατων εισοδηματικών τάξεων είναι το γεγονός ότι «μεταξύ των τριών αρχετύπων που χαρακτηρίζουν τους υπερπλούσιους, δηλαδή τους επιχειρηματίες, τους διευθυντές επιχειρήσεων και τους κληρονόμους, η συντριπτική πλειονότητα των γυναικών κατατάσσονται στην κατηγορία των κληρονόμων». Μια πολύ μικρή μειονότητα βρίσκεται στην κατηγορία των επιχειρηματιών.

3. Σκάφη, αεροσκάφη και έργα τέχνης

Είναι γνωστό ότι οι υπερπλούσιοι επενδύουν στην πολυτέλεια, ανεξαρτήτως των χρήσεων που μπορεί αυτή να έχει – εκείνο που μετράει σε πολλές περιπτώσεις είναι οι τοποθετήσεις να αποδίδουν σε βάθος χρόνου και ασφαλώς να βεβαιώνουν την καλή αισθητική ή έστω την οξυδερκή διαίσθηση του ιδιοκτήτη. Γι’ αυτό και η μικρή αυτή κατηγορία των ανθρώπων συγκαταλέγεται μεταξύ των σπουδαίων υποστηρικτών της τέχνης.

Διαθέτουν ιδιωτικά σκάφη και αεροσκάφη, αυτοκίνητα προστιθέμενης αξίας, συλλογές έργων τέχνης, αλλά οι προτιμήσεις τους εξαρτώνται άμεσα από την προέλευση που έχει ο πλούτος που κατέχουν, όπως επισημαίνουν οι αναλυτές της Barnes.

Έτσι οι μάνατζερ, επειδή είναι αριθμητικά περισσότεροι από τους επιχειρηματίες και τους κληρονόμους, είναι πιθανό να κατέχουν περισσότερα από αυτά τα είδη πολυτελείας. Εμφανίζονται στην κορυφή των ιδιοκτητών ιδιωτικών αεροσκαφών, που συχνά εξυπηρετούν τις ανάγκες τους όχι μόνο για μετακινήσεις αναψυχής αλλά και για δουλειές. Το 61% του συνόλου των υπερπλουσίων διαθέτει ιδιωτικό αεροσκάφος.

Αντίθετα, οι επιχειρηματίες υπερεκπροσωπούνται μεταξύ των ιδιοκτητών πλεούμενων αναψυχής και συλλογών έργων τέχνης. Αναλογικά, ωστόσο, οι μεγαλύτεροι συλλέκτες έργων τέχνης είναι όσοι ανήκουν στο λεγόμενο «old money». «Είναι ένα εύρημα της έρευνας που δεν πρέπει να εκπλήσσει, διότι μπορούμε να υποθέσουμε ότι οι κληρονόμοι επωφελήθηκαν από μια καλλιτεχνική κουλτούρα ανώτερη από εκείνη άλλων κατηγοριών από την παιδική τους ηλικία», σημειώνουν οι ειδικοί της Barnes, αδιαφορώντας αν πικραίνουν με τις παρατηρήσεις τους τούς νεόπλουτους.

Πολυτελή αυτοκίνητα και άλλα οχήματα αξίας άνω των 200.000 δολαρίων, συμπεριλαμβανομένων ελικοπτέρων, οι πλούσιες οικογένειες έχουν γενικά πολλά. Ωστόσο, η κοινωνική εξέλιξη που παρατηρείται σε όλο τον κόσμο με την άφιξη των γενεών Χ, Υ και Ζ «έχει θολώσει τα νερά όσον αφορά τη χρήση και την αντίληψη του αυτοκινήτου ως είδους πολυτελείας», σημειώνουν οι ερευνητές. Εξαιρούνται βέβαια τα αυτοκίνητα αντίκες, που σύμφωνα με άλλες έρευνες βρίσκονται στις κορυφαίες θέσεις των πλέον αποδοτικών επενδύσεων για πλουσίους και υπερπλουσίους. 

4. Φιλάνθρωποι και φίλαθλοι

Ένα ακόμα εύρημα της έρευνας είναι ότι η φιλανθρωπία αποτελεί μεν μια φροντίδα και των τριών αρχετύπων των υπερπλουσίων. Αλλά δεδομένου ότι οι επιχειρηματίες και οι μεγαλομάνατζερ έχουν και άλλες ασχολίες που τους τρώνε τον χρόνο, τα ποσοστά των φιλανθρώπων γι’ αυτούς είναι αντίστοιχα 40,2% και 34,1%. Αντίθετα, για το 52,8% των κληρονόμων η φροντίδα να προσφέρουν κοινωνικό έργο δαπανώντας μέρος των εισοδημάτων ή/και της περιουσίας τους, αποτελεί κορυφαία προτεραιότητά τους.

Οι κληρονόμοι επικεντρώνουν περισσότερο το ενδιαφέρον τους σε μη κερδοσκοπικές δραστηριότητες, σύμφωνα με την Barnes. Διαθέτοντας πολλές επιλογές δραστηριοτήτων και άφθονο ελεύθερο χρόνο από πολύ νεαρή ηλικία, τείνουν να συμμετέχουν σε περισσότερες φιλανθρωπικές δράσεις και πρωτοβουλίες. Αυτή η «ανάγκη για ανταπόδοση στην κοινωνία» παρατηρείται επίσης μεταξύ επιχειρηματιών και διευθυντών αλλά εμφανίζεται αργότερα στη ζωή τους, όταν φθάνουν δηλαδή σε μεγαλύτερη ηλικία.

Ένα άλλο σημαντικό εύρημα της έκθεσης είναι ότι ο αθλητισμός αποτελεί το δεύτερο πιο δημοφιλές κέντρο ενδιαφέροντος και για τις τρεις ομάδες των υπερπλουσίων – σχεδόν ισοδύναμο με τη φιλανθρωπία για τους επιχειρηματίες και τους μάνατζερ. Στην τρίτη θέση μεταξύ των «παθών» των υπερπλουσίων και των τριών κατηγοριών βρίσκεται η τεχνολογία (όχι τόσο για τους κληρονόμους που, όπως είπαμε, προτιμούν την τέχνη).

Σε γενικές γραμμές, οι πολυεκατομμυριούχοι ενδιαφέρονται για τον αθλητισμό σε κάθε ηλικιακή φάση της ζωής τους, ενώ το ενδιαφέρον για τη φιλανθρωπία αυξάνεται με την πάροδο των χρόνων. Η τεχνολογία ευλόγως ενδιαφέρει περισσότερο τους πιο νέους.

5. Πλουσιότεροι των υπερπλουσίων οι επιχειρηματίες

Τέλος, μεταξύ των υπερπλουσίων πλουσιότεροι είναι οι ιδιοκτήτες και μεγαλομέτοχοι επιχειρήσεων. Σύμφωνα με την έρευνα, η περιουσία που διέθεταν το 2023 αποτιμούνταν στα 77,7 εκατ. δολάρια κατά μέσον όρο. Ακολουθούσαν οι κληρονόμοι με μέση περιουσία 52,4 εκατ. δολάρια και οι μάνατζερ των μεγάλων επιχειρήσεων με περιουσία 40,9 εκατ. δολαρίων.

«Κάθε περίπτωση είναι προφανώς μοναδική. Το επίπεδο πλούτου του καθενός είναι αποτέλεσμα της προσωπικής του κατάστασης, των φιλοδοξιών του, της οικογενειακής του κατάστασης, της εκπαίδευσής του, των κοινωνικών δικτύων και του οικονομικού του περιβάλλοντος στο οποίο ανήκει», σημειώνεται στην έρευνα.

Ωστόσο, η προέλευση της περιουσίας ενός ατόμου έχει αντίκτυπο στη στάση και τις προοπτικές του σχετικά με τη διατήρηση των περιουσιακών του στοιχείων, τις πιθανές φιλανθρωπικές του δράσεις και γενικότερα τον τρόπο διαχείρισης των υποθέσεών του.

Οι επιχειρηματίες έχουν συσσωρεύσει το μεγαλύτερο μέρος του προσωπικού τους πλούτου ιδρύοντας ή συνιδρύοντας και κατέχοντας μία ή περισσότερες επιχειρήσεις, στις οποίες έχουν πάντα την υψηλή εποπτεία. Τα καλύτερα παραδείγματα στην κατηγορία των επιχειρηματιών είναι πιθανώς ο Ίλον Μασκ (Tesla, X, Space X) ή ο Τζακ Μα (Alibaba).

Οι μάνατζερ καταλαμβάνουν θέσεις ευθύνης «με υψηλές ή και δυσθώρητες αποδοχές, όπως ο Σάτια Ναντέλα, ο σημερινός διευθύνων σύμβουλος της Microsoft», σημειώνεται στην έρευνα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα πλούσιας κληρονόμου είναι η Άλις Γουόλτον, κόρη του ιδρυτή της Walmart Σαμ Γουόλτον, η περιουσία της οποίας υπολογίζεται στα 65 δισ. δολάρια.

Πηγή: ΟΤ.gr