Σύμφωνα με την ψυχολόγο του Βερολίνου και ειδική σε θέματα γνωριμιών Πία Κάμπιτς, οι διαδικτυακές γνωριμίες έχουν γίνει απαραίτητες σε πολλές χώρες σήμερα, ιδίως για τη νέα γενιά. «Μια έρευνα του 2023 διαπίστωσε ότι το 77% των ανθρώπων 16 έως 29 ετών και το 66% των ανθρώπων 30 έως 49 ετών έχουν βγει ραντεβού με κάποιον που έχουν γνωρίσει στο διαδίκτυο. Επιπλέον, τα περισσότερα ζευγάρια σήμερα γνωρίζονται ουσιαστικά διαδικτυακά».

Μία τέτοια περίπτωση είναι και αυτή της 31χρονης Βραζιλιάνας Τζοβάνα Ζανφορλίν και της συντρόφου της Τζουλιάνα. Όπως λέει η Τζοβάνα, «οι διαδικτυακές γνωριμίες είναι συχνά επιφανειακές όμως είναι και αρκετά πρακτικές. Δεν χρειάζεται να πας κάπου για να γνωρίσεις κάποιον. Και ξέρεις αμέσως ποιος είναι ο σεξουαλικός του προσανατολισμός».

Καθοριστικός ο αλγόριθμος

Οι γνωριμίες μέσω δημοφιλών εφαρμογών όπως το Tinder, το Bumble ή το Grindr λειτουργούν συνήθως ως εξής: οι χρήστες δημιουργούν ένα προφίλ με φωτογραφίες και κάποιες προσωπικές πληροφορίες και γράφουν τι ψάχνουν. Στη συνέχεια, ένας αλγόριθμος τους φέρνει σε επαφή με άλλους χρήστες, ανάλογα με τον τόπο διαμονής, τις προτιμήσεις και τα ενδιαφέροντά τους.

Το Tinder προσφέρει ένα τέτοιο είδους online dating. Οι χρήστες μπορούν να μετακινήσουν τα προτεινόμενα προφίλ στην οθόνη προς τα αριστερά, ώστε να τα απορρίψουν ή προς τα δεξιά όταν ο προτεινόμενος χρήστης τους αρέσει. Έτσι, οι ενδιαφερόμενοι αποφασίζουν μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα ποιο προφίλ τους αρέσει.

Όταν πριν από μερικά χρόνια έγινε γνωστό ότι ο αλγόριθμος του Tinder εφάρμοζε το λεγόμενο «elo score», προωθώντας τους πιο «ελκυστικούς» χρήστες, ξεσηκώθηκαν τεράστιες αντιδράσεις.

«Πουλάς τον εαυτό σου σαν προϊόν στο ράφι»

Ο Ισπανός Αλφόνσο Ροσάλες Γκαρθία ο οποίος εδώ και δύο χρόνια ζει στο Βερολίνο και χρησιμοποιεί την εφαρμογή γνωριμιών Hinge, επικρίνει επίσης το πόσο επιφανειακές είναι οι εφαρμογές γνωριμιών: «Είναι αστείο, μερικές φορές αισθάνεσαι ότι πρέπει να πουλήσεις τον εαυτό σου όπως ένα προϊόν σε ράφι καταστήματος». Ο 29χρονος επισημαίνει και ένα ακόμη παράδοξο των εφαρμογών γνωριμιών: όσο καλύτερα λειτουργήσει η εφαρμογή, τόσο πιο γρήγορα χάνει τους πελάτες της. «Οι πάροχοι θέλουν να βγάλουν κέρδος από τις ζωές των ανθρώπων που γνωρίζονται στην εφαρμογή. Γι’ αυτό και προβάλλουν περισσότερο τους χρήστες που πληρώνουν περισσότερα».

Όπως ο Αλφόνσο, πολλοί είναι απογοητευμένοι από ορισμένες πτυχές του online dating. Η Πία Κάμπιτς συμφωνεί, ωστόσο πιστεύει ότι είναι λάθος να ψάχνουμε τα ελαττώματα μονάχα στις εφαρμογές: «Το πώς οι χρήστες χρησιμοποιούν τις εφαρμογές και τι κάνουν με τις νέες γνωριμίες τους, εξαρτάται από τους ίδιους. Και ακριβώς εδώ βρίσκονται συχνά οι λόγοι της απογοήτευσης: οι χρήστες αποδέχονται δεκάδες προφίλ, για παράδειγμα και στη συνέχεια διαμαρτύρονται πως οι γνωριμίες τους είναι επιφανειακές και μη δεσμευτικές».

Πάντως οι εφαρμογές γνωριμιών έχουν και άλλα μειονεκτήματα. Όπως άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενέχουν τον κίνδυνο του εθισμού. Μερικοί άνθρωποι δεν μπορούν να σταματήσουν να ψάχνουν τα διάφορα προτεινόμενα προφίλ. Η προοπτική και μόνο για ένα νέο ταίρι συνεπάγεται μία ισχυρή δόση ντοπαμίνης για τον εγκέφαλο.

Κίνδυνοι για την ψυχική υγεία;

Ακόμη, οι άπειρες επιλογές μπορούν να γίνουν άκρως κουραστικές για τον χρήστη, ο οποίος «υπερφορτώνεται», χάνοντας την προσοχή και την υπομονή του ολοένα και περισσότερο από γνωριμία σε γνωριμία.

Αρκετές μελέτες καταδεικνύουν επίσης ότι οι εφαρμογές γνωριμιών μπορεί να προκαλέσουν άγχος, δυσαρέσκεια ή να επιδεινώσουν ψυχικά προβλήματα. Ο Ελίας Αμπουτζάουντε, καθηγητής ψυχιατρικής και επιστημών συμπεριφοράς στο Πανεπιστήμιο Στάντφορντ, μελέτησε τις περιπτώσεις 1.300 χρηστών του Tinder και το κατά πόσο είναι ικανοποιημένοι με την εφαρμογή.

Στα πορίσματα της έρευνάς του αναφέρει πως «οι διαδικτυακές γνωριμίες φαίνεται να αποτελεί μία αναποτελεσματική λύση για τους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν προβλήματα με την ψυχική τους υγεία». Ως κάποιος που έχει ασχοληθεί με την προβληματική χρήση του διαδικτύου εδώ και 15 χρόνια, παραλληλίζει το Tinder με άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία μπορούν να επιδεινώσουν την κατάθλιψη, το άγχος και τη χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Κλειδί η σωστή χρήση της εφαρμογής

Οι ίδιοι οι χρήστες μπορούν να αποφύγουν την ανθυγιεινή χρήση της εφαρμογής. Η Κάμπιτς τονίζει πως πρέπει κανείς να έχει επίγνωση του τι ακριβώς ψάχνει. Οι χρήστες θα πρέπει επίσης να αφιερώνουν χρόνο προκειμένου να εξετάσουν τα προτεινόμενα προφίλ και να μην ξεχνούν ότι πίσω από κάθε προφίλ κρύβεται ένας άνθρωπος με συναισθήματα. Εάν «απορριφθούν» οι ίδιοι ή λάβουν λίγα likes, είναι σημαντικό να θυμούνται πως «δεν “απορρίπτεται” κάποιος ως άνθρωπος, αλλά μονάχα το μικρό μέρος του εαυτού του που έχει αποκαλύψει στο διαδίκτυο».

Οι πολλές πόρτες που μας ανοίγουν οι διαδικτυακές γνωριμίες μπορεί να είναι συντριπτικές, τόσο με τη θετική όσο και με την αρνητική έννοια. Και τελικά η συνειδητή χρήση των εφαρμογών μπορεί να είναι ο καθοριστικός παράγοντας για το εάν θα βρει κανείς έναν πραγματικά ταιριαστό σύντροφο ή απλώς θα σπαταλήσει τον χρόνο του.

Πηγή: Deutsche Welle