Περίπου μία εβδομάδα πριν εκπνεύσει η συμφωνία της Μαύρης Θάλασσας, η παράτασή της κρέμεται από μία κλωστή, με τη Ρωσία να κατηγορεί τα Ηνωμένα Έθνη ότι δεν τηρούν τα συμπεφωνημένα.

«Ο ΟΗΕ δεν τήρησε το μέρος της συμφωνίας για τα σιτηρά που ωφελεί τη Ρωσία» σχολίασε χαρακτηριστικά η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα στον τηλεοπτικό σταθμό Rossiya-1.

Σύμφωνα με τη Ζαχάροβα, είναι δύσκολο να πιέσεις για την εφαρμογή της συμφωνίας όταν «το καθεστώς του Κιέβου ανατινάζει έναν αγωγό αμμωνίας ενώ ο κόσμος κοιτάζει».

Πάντως, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών διαμήνυσε ότι η Ρωσία κάνει τα πάντα ώστε όλα τα πλοία που καλύπτονται από τη συμφωνία να μπορέσουν να εγκαταλείψουν τη Μαύρη Θάλασσα πριν αυτή εκπνεύσει στις 17 Ιουλίου.

Από την πλευρά του ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες δήλωσε ότι οι συμφωνίες που επιτρέπουν τις ασφαλείς εξαγωγές σιτηρών και λιπασμάτων στη Μαύρη Θάλασσα από τα λιμάνια της Ουκρανίας και διευκολύνουν τις εξαγωγές από τη Ρωσία «είναι ζωτικής σημασίας» για την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια.

Ρωσία: Δε βλέπει λόγους για να ανανεώσει

Η Ρωσία διατείνεται ότι η πρωτοβουλία της Μαύρης Θάλασσας βοήθησε στο να παραδωθούν ουκρανικά σιτηρά σε χώρες «καλοθρεμμένες», αλλά απέτυχε να βοηθήσει εκείνες που το χρειάζονταν περισσότερο στην Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική.

Οι πέντε φτωχότερες χώρες – η Αιθιοπία, η Υεμένη, το Αφγανιστάν, το Σουδάν και η Σομαλία – είχαν λάβει μόνο το 2,6% των σιτηρών που αποστέλλονταν, ανέφερε. Εν τω μεταξύ, η κατάσταση σχετικά με τις ρωσικές εξαγωγές σιτηρών και λιπασμάτων είχε «συνεχίσει να επιδεινώνεται».

Η Ρωσία τονίζει ότι δεν έχει δει καμία πρόοδο σε μια σειρά από αιτήματα που έχει υποβάλει, συμπεριλαμβανομένης της επανασύνδεσης της κρατικής αγροτικής τράπεζάς της στο διεθνές σύστημα πληρωμών SWIFT.

Ερντογάν – Ζελένκσι

Το φλέγον αυτό ζήτημα απασχόλησε και τη συνάντηση που είχαν στην Κωνσταντινούπολη ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Ουκρανό ομόλογό το: «Πραγματοποιήσαμε μια σημαντική συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη πέρυσι. Από κοινού με τον ΟΗΕ, συμφωνήθηκε η πρωτοβουλία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας. Στο πλαίσιο αυτής, 33 εκατομμύρια τόνοι τροφίμων έχουν σταλεί σε χώρες που έχουν ανάγκη. Θέλουμε η πρωτοβουλία για τα σιτηρά να είναι παρατείνεται», είπε ο Ερντογάν, εκφράζοντας παράλληλα την ελπίδα ότι η συμφωνία για τα σιτηρά στη Μαύρη Θάλασσα θα παραταθεί κατά τουλάχιστον τρεις μήνες. Έσπευσε ωστόσο, να προσθέτει ότι καλύτερη επιλογή θα ήταν να διαρκέσει για δύο ακόμη χρόνια.

«Ελπίζω ότι η συμφωνία για τον διάδρομο σιτηρών θα παραταθεί ξανά, πέρα ​​από τις 17 Ιουλίου. Αναμένουμε ότι θα παραταθεί τουλάχιστον για τρεις μήνες, αλλά ευνοούμε την παράτασή της κατά δύο χρόνια», υπογραμμισε.

Καθυστερήσεις

Από την υπογραφή της συμφωνίας για τα σιτηρά στην Κωνσταντινούπολη στις 22 Ιουλίου 2022, σχεδόν 33 εκατομμύρια μετρικοί τόνοι σιτηρών και άλλων τροφίμων έχουν εξαχθεί στις παγκόσμιες αγορές, συμβάλλοντας στη χαλάρωση των τιμών των τροφίμων, οι οποίες εκτινάχθηκαν μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του περασμένου έτους.

Όμως οι εξαγωγές έχουν επιβραδυνθεί σημαντικά από τον Μάιο, καθώς οι επιθεωρήσεις και οι νηολογήσεις πλοίων μειώθηκαν δραματικά. Διπλωμάτες είχαν κατηγορήσει στο παρελθόν τη Ρωσία για επιβράδυνση των επιθεωρήσεων.

Ο ΟΗΕ δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι δεν έχουν νηολογηθεί νέα πλοία για διέλευση από τη Μαύρη Θάλασσα από τις 26 Ιουνίου στο Κοινό Κέντρο Συντονισμού στην Κωνσταντινούπολη, το οποίο επιβλέπει τη συμφωνία.

Ομαλή διέλευση

Ο ΟΗΕ υππγραμμίζει ότι είναι ζωτικής σημασίας να διασφαλιστεί ότι τα τρόφιμα και τα λιπάσματα από την Ουκρανία και τη Ρωσία θα συνεχίσουν να κατευθύνονται σε χώρες που έχουν ανάγκη, «ομαλά, αποτελεσματικά και σε κλίμακα».

«Αυτές οι συμφωνίες είναι μια πολύ σπάνια απόδειξη του τι μπορεί να κάνει ο κόσμος όταν έχει το μυαλό του στις μεγάλες προκλήσεις της εποχής μας», είπε.

«Μαζί, οι συμφωνίες συμβάλλουν σε συνεχείς μειώσεις στις παγκόσμιες τιμές των τροφίμων, οι οποίες είναι τώρα περισσότερο από 23% κάτω από τα υψηλά ρεκόρ που σημειώθηκαν τον Μάρτιο του περασμένου έτους».

Πλησιάζει η εποχή της συγκομιδής

Ο επικεφαλής οικονομολόγος του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών, Maximo Torero, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου, τονίζοντας ότι η χρονική συγκυρία είναι ιδιαίτερα κρίσιμη καθώς ξεκινά η συγκομιδή: «Ελπίζουμε ότι θα ανανεωθεί και αν όχι, τότε θα παρατηρήσουμε μια άνοδο όσον αφορά τις τιμές των προϊόντων δημητριακών».

Αποκλιμάκωση στις τιμές

Οι διεθνείς τιμές των βασικών προϊόντων διατροφής, κινήθηκαν πτωτικά για ακόμα έναν μήνα τον Ιούνιο, εξαιτίας της μείωσης που καταγράφηκε σε όλα τα βασικά σιτηρά και στα περισσότερα είδη φυτικών ελαίων

Ο Δείκτης Τιμών Τροφίμων του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), ο οποίος καταγράφει τις μηνιαίες μεταβολές στις διεθνείς τιμές των εμπορευμάτων τροφίμων,  διαμορφώθηκε στις 122,3 μονάδες τον Ιούνιο, μειωμένος κατά 1,4% σε σχέση με τον Μάιο και κατά 23,4% από την κορύφωσή του τον Μάρτιο του 2022.

Ο δείκτης τιμών σιτηρών του FAO υποχώρησε κατά 2,1% σε μηνιαία βάση από τον Μάιο. Οι διεθνείς τιμές χονδροειδών σιτηρών μειώθηκαν κατά 3,4% τον Ιούνιο, κυρίως λόγω των αυξημένων αποθεμάτων αραβοσίτου από τις συγκομιδές στην Αργεντινή και τη Βραζιλία και τις βελτιωμένες προοπτικές παραγωγής σε βασικές παραγωγικές περιοχές των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.

Παρά την πτώση ωστόσο, οι τιμές παραμένουν σε αρκετά υψηλά επίπεδα και σε συνδυασμό με την οικονομική ύφεση, τις συγκρούσεις, τις ξηρασίες και τον κίνδυνο του Ελ Νίνιο επιτείνουν τις ανησυχίες για την επισιτιστική ασφάλεια σε πολλά μέρη του κόσμου.

Συνολικά 45 χώρες σε όλο τον κόσμο εκτιμάται ότι χρειάζονται εξωτερική βοήθεια για τα τρόφιμα, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση Crop Prospects and Food Situation , μια τριμηνιαία έκθεση από το Παγκόσμιο Σύστημα Πληροφοριών και Έγκαιρης Προειδοποίησης του FAO ( GIEWS ), που δημοσιεύεται επίσης σήμερα.

Οι υψηλές εγχώριες τιμές των τροφίμων, ένα μέτρο που αποκλίνει από τον Δείκτη Τιμών Τροφίμων του FAO, προκαλούν ανησυχητικά επίπεδα πείνας στις περισσότερες από τις 45 χώρες, 33 από τις οποίες βρίσκονται στην Αφρική, 9 στην Ασία, καθώς και στην Αϊτή, την Ουκρανία και τη Βενεζουέλα.

Ενώ η παγκόσμια παραγωγή δημητριακών προβλέπεται να αυξηθεί κατά 1,1% το 2023 σε σχέση με το προηγούμενο έτος, προβλέπεται να συρρικνωθεί στην ομάδα των 44 Χαμηλού Εισοδήματος Χωρών με Έλλειμμα Τροφίμων (LIFDCs), αυξάνοντας τις ανάγκες εισαγωγών, ανέφερε η έκθεση.

Πηγή: ΟΤ