Μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν κατά της Ρωσίας για την εισβολή, ορισμένοι από τους παγκόσμιους ηγέτες και επιχειρηματίες άρχισαν να προτείνουν εναλλακτικά νομίσματα για το εμπόριο, προειδοποιώντας για τη δύναμη που κατέχει η Ουάσιγκτον. Ανάμεσα σε αυτούς που χτύπησαν «καμπανάκι» ήταν μέχρι και ο Γάλλος πρόεδρος και στενός σύμμαχος των ΗΠΑ Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος προειδοποίησε για την «εξωεδαφικότητα του δολαρίου», υποστηρίζοντας ότι η Ευρώπη πρέπει να μειώσει την εξάρτησή της από το αμερικανικό νόμισμα.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, το κινεζικό γιουάν άρχισε να εκμεταλλεύεται την ευκαιρία, απειλώντας σοβαρά την κυριαρχία του δολαρίου. Έτσι, ενώ το δολάριο διατηρεί την κυριαρχία του, επιταχύνεται η χρήση του γιουάν σε συμβόλαια που διαπραγματεύονται το οτιδήποτε, από το πετρέλαιο μέχρι το νικέλιο.

Στο πλαίσιο αυτό, για πρώτη φορά τον Μάρτιο, η χρήση του γιουάν ξεπέρασε τη χρήση του δολαρίου στις διασυνοριακές συναλλαγές της Κίνας, σύμφωνα με έρευνα του Bloomberg Intelligence στις 26 Απριλίου.

Στις ΗΠΑ δεν εθελοτυφλούν, με την Αμερικανίδα υπουργό Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν να δηλώνει στο CNN τον Απρίλιο: «Όταν χρησιμοποιούμε οικονομικές κυρώσεις που συνδέονται με τον ρόλο του δολαρίου, υπάρχει ο κίνδυνος με την πάροδο του χρόνου να υπονομευθεί η ηγεμονία του».

«Είναι ένα πολύ αποτελεσματικό εργαλείο. Φυσικά, δημιουργεί την επιθυμία από την πλευρά της Κίνας, της Ρωσίας, του Ιράν να βρουν μια εναλλακτική», πρόσθεσε, σημειώνοντας ωστόσο ότι δεν είναι εύκολο να αναπαραχθεί το οικοσύστημα – όπως η υποδομή διεθνών πληρωμών – που υποστηρίζει το δολάριο των ΗΠΑ.

Οι πέντε χώρες που στράφηκαν στο γιουάν για εμπορικές και άλλες συναλλαγές, είτε για να παρακάμψουν τις κυρώσεις είτε ως εναλλακτική λύση στο δολάριο, όπως τις συνοψίζει το Business Insider, είναι:

Ρωσία

Πρώτη στην ουρά για το γιουάν έχει στηθεί η Ρωσία, που είναι άλλωστε η χώρα στην οποία έχουν επιβληθεί σαρωτικές  κυρώσεις από τη Δύση για τον πόλεμό της με την Ουκρανία.

Η οικονομία της Ρωσίας «πληγώθηκε» σοβαρά από τις κυρώσεις και ορισμένες ρωσικές τράπεζες αποκλείστηκαν από το τραπεζικό δίκτυο επικοινωνιών Swift-το οποίο επιτρέπει στις τράπεζες σε όλο τον κόσμο να επικοινωνούν σχετικά με τις διασυνοριακές συναλλαγές.

Επίσης, τουλάχιστον τα μισά από τα ύψους 640 δισ. δολαρίων συναλλαγματικά της αποθέματα έχουν «παγώσει» λόγω των εμπορικών περιορισμών. Όλα αυτά ανάγκασαν τη Ρωσία να αναζητήσει εναλλακτικά νομίσματα για χρήση τους στις διεθνείς συναλλαγές.

Το κινεζικό γιουάν είναι η βασική εναλλακτική, και ένα από τα λίγα βασικά νομίσματα που είναι διαθέσιμα στη Ρωσία μετά τις κυρώσεις της Δύσης που την απέκοψαν τη από το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα που εκφράζεται σε δολάρια.

Οι Ρώσοι αγόρασαν τον Μάρτιο κινεζικό γιουάν αξίας 41,9 δισ. ρουβλίων (ή 538 εκατ. δολαρίων), ποσό που είναι υπερτριπλάσιο από τα 11,6 δισ. ρούβλια του Φεβρουαρίου, σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα της Ρωσίας. Επίσης, στις αγορές συναλλάγματος της Ρωσίας, οι συναλλαγές ρουβλίου-γιουάν αντιπροσωπεύουν το 39% του συνολικού όγκου, ξεπερνώντας το αντίστοιχο ποσοστό μεταξύ ρουβλίου-δολαρίου, που είναι στο 34%.

Βραζιλία

Ο πρόεδρος της Βραζιλίας Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα υπήρξε ένας από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της δημιουργίας εναλλακτικών νομισμάτων διακανονισμού στο εμπόριο, φτάνοντας στο σημείο να καλέσει τις χώρες της διεθνούς ένωσης των BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική) να απομακρυνθούν από το δολάριο.

Η κεντρική τράπεζα της Βραζιλίας έχει ήδη αγοράσει κινεζικό νόμισμα. Το γιουάν ξεπέρασε το ευρώ και έγινε το δεύτερο πιο κυρίαρχο νόμισμα στα συναλλαγματικά αποθέματα της Βραζιλίας, μετά το δολάριο, στα τέλη του 2022, σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα της χώρας.

Τον Μάρτιο, η βραζιλιάνικη τράπεζα Banco BOCOM BBM – που ανήκει στη μεγάλη κινεζική τράπεζα BOCOM – σύναψε συμφωνία με την Κίνα για να επιτρέψει απευθείας συναλλαγές σε βραζιλιάνικο ρεάλ και γιουάν αντί να χρησιμοποιείται το δολάριο ως προεπιλεγμένο νόμισμα, σύμφωνα με την Υπηρεσία Προώθησης Εμπορίου και Επενδύσεων της Βραζιλίας.

Παράλληλα, ο Λούλα κάλεσε τις χώρες της ένωσης BRICS να δημιουργήσουν ένα κοινό νόμισμα για τις συναλλαγές. «Γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε συναλλαγές με βάση τα δικά μας νομίσματα;», διερωτήθηκε κατά την διάρκεια επίσημης επίσκεψής του στην Κίνα τον Απρίλιο, σύμφωνα με τους Financial Times.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ο μεγαλύτερος παραγωγός χαρτιού και χαρτοπολτού της Βραζιλίας, η εταιρεία Suzano εξετάζει το ενδεχόμενο να πουλήσει τα προϊόντα της στην Κίνα με τιμή να εκφράζεται σε γιουάν. Το νόμισμα της Κίνας «διογκώνεται» και οι μικρότεροι πελάτες εκεί απαιτούν συμφωνίες που συνδέονται με το γιούαν, δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Suzano, Walter Schalka, σε συνέντευξή του στο Bloomberg. Σημειώνεται ότι η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος αγοραστής βασικών προϊόντων και αντιπροσωπεύει το 43% της αγοράς χαρτοπολτού  της Suzano.

«Η Κίνα θα μεγαλύτερη παρουσία στην παγκόσμια αγορά, δεν έχω καμία αμφιβολία», είπε ο Schalka. «Η δική μου αντίληψη είναι ότι θα ήταν πολύ καλύτερο να υπάρξει μια μακροπρόθεσμη συνεργασία μεταξύ Δύσης και Ανατολής, αλλά αυτό που βλέπουμε αυξάνει την ένταση αυτή τη στιγμή».

Μπαγκλαντές

Το Μπαγκλαντές συμφώνησε τον Απρίλιο να πληρώσει στη Ρωσία το ποσό των 318 εκατ. δολαρίων για την κατασκευή πυρηνικού σταθμού, χρησιμοποιώντας το κινεζικό γιουάν.

Οι δύο χώρες βρίσκονταν σε αδιέξοδο για ένα χρόνο προτού καταλήξουν στο γιουάν, επειδή το Μπαγκλαντές δεν ήταν σε θέση να πληρώσει τη Ρωσία σε δολάρια.

Η Rosatom, η κρατική εταιρεία πυρηνικής ενέργειας που κατασκευάζει το εργοστάσιο στο Μπαγκλαντές, είχε αρχικά ζητήσει ρούβλια για την πληρωμή, σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg στις 18 Απριλίου που επικαλέστηκε δύο αξιωματούχους με γνώση του θέματος.

Ωστόσο, οι δύο χώρες συμφώνησαν τελικά να διευθετήσουν τη συμφωνία σε γιουάν επειδή η Κίνα είχε εξουσιοδοτήσει ορισμένες τράπεζες του Μπαγκλαντές, που δεν αναφέρονται, να διευθετήσουν συμφωνίες με την Κίνα σε γιουάν, ανέφερε η Washington Post στις 17 Απριλίου, επικαλούμενη εκπρόσωπο της Rosatom.

Σχολιάζοντας τότε ο εκτελεστικός διευθυντής του Πολιτικού Ερευνητικού Ινστιτούτου στο Μπαγκλαντές, Ahsan Mansur, είπε ότι η χώρα του έπρεπε να ενεργήσει για το εθνικό της συμφέρον και να λάβει μια ρεαλιστική απόφαση για την ενεργειακή της ασφάλεια. «Τα συμφέροντα χωρών του Τρίτου Κόσμου όπως το Μπαγκλαντές δεν είναι τα ίδια με αυτά της Κίνας και των ΗΠΑ», δήλωσε στην Washington Post . «Πρέπει να διατηρήσουμε σχέσεις και με τους δύο».

Αργεντινή

Η Αργεντινή δήλωσε στις 26 Απριλίου ότι θα αρχίσει να πληρώνει σε γιουάν, αντί για το δολάριο, για εισαγωγές από την Κίνα.

Η κίνηση υποκινήθηκε κυρίως από την επιθυμία της Αργεντινής να περιορίσει τα δολάρια από τα συναλλαγματικά της αποθέματα.

Η μείωση των αποθεμάτων σε δολάρια-που σημειώνει πτώση λόγω της πολιτικής αβεβαιότητας και της μείωσης των αγροτικών εξαγωγών μετά από μια ιστορική ξηρασία- πιέζει το πέσο της Αργεντινής. Η πίεση αυτή με τη σειρά της τροφοδοτεί τον πληθωρισμό.

Το πρόγραμμα πληρωμών σε γιουάν αναμενόταν να ξεκινήσει τον Απρίλιο με τη χώρα να στοχεύει να πληρώσει εισαγωγές αξίας 1 δισ. δολαρίων χρησιμοποιώντας το κινεζικό νόμισμα. Μετά από αυτό σχεδιάζει να καταβάλλει μηνιαίες εισαγωγές αξίας περίπου 790 εκατ. δολαρίων σε κινεζικό νόμισμα.

«Αυτά τα είδη μέτρων δίνουν στα αποθέματά μας μεγαλύτερη δύναμη και είναι το κλειδί για τη βελτίωση των προοπτικών για τα καθαρά αποθεματικά, δίνοντάς μας μεγαλύτερη ελευθερία και ικανότητα να παρέμβουμε απέναντι σε αυτούς που κερδοσκοπούν και υπερεκτιμούν την οικονομική κατάσταση», ανέφερε σε ανάρτησή του ο υπουργός Οικονομικών της χώρας, Σέρχιο Μάσα.

Οι παραγγελίες εισαγωγής που βασίζονται στο γιουάν θα μπορούσαν σύντομα να λαμβάνουν έγκριση μέσα σε 90 ημέρες αντί για τις 180 ημέρες που συνηθίζεται, κάτι που σημαίνει ταχύτερη διεκπεραίωση, πρόσθεσε.

Ιράν

Το Ιράν, σε βάρος του οποίου έχουν επίσης επιβληθεί αυστηρές κυρώσεις, συζητούσε τη χρήση του γιουάν ήδη από το 2010. Στη συνέχεια, το 2012, η ​​Κίνα άρχισε να αγοράζει αργό πετρέλαιο από το Ιράν χρησιμοποιώντας το κινεζικό νόμισμα.

Οι διεθνείς κυρώσεις κατά του Ιράν άρθηκαν το 2016, μετά τη συμφωνία για τον περιορισμό του πυρηνικού του προγράμματος.Όμως η ηρεμία δεν είχε μεγάλη διάρκεια. Το 2018, οι ΗΠΑ επέβαλαν εκ νέου κυρώσεις κατά του Ιράν μετά τη μονομερή απόφαση του τότε προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να αποσυρθούν οι ΗΠΑ από τη διεθνή συμφωνία για τον περιορισμό του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης.

Όπως η Ρωσία, οι ιρανικές τράπεζες έχουν αποκλειστεί από το Swift από το 2018, ωθώντας την Τεχεράνη να αναζητήσει ένα εναλλακτικό σύστημα πληρωμών.

Τον Φεβρουάριο του 2023, η Τεχεράνη και το Πεκίνο συζήτησαν για την αυξημένη χρήση του γιουάν και του ιρανικού ριάλ στο διμερές εμπόριο.

Παράλληλα η Τεχεράνη συνδέθηκε επίσης τον Φεβρουάριο με το σύστημα πληρωμών της Ρωσίας System for Transfer of Financial Messages (SPFS), που ισοδυναμεί με το σύστημα Swift, σύμφωνα με το Al Jazeera. «Το οικονομικό κανάλι μεταξύ του Ιράν και του κόσμου αποκαθίσταται», δήλωσε ο Μοχαμάντρεζα Φαρζίν, διοικητής της κεντρικής τράπεζας του Ιράν, σύμφωνα με το ειδησεογραφικό πρακτορείο.

Πηγή: naftemporiki.gr