Η αυξανόμενη προτίμηση των Κυπρίων προς τα ψηφιακά μέσα πληρωμών, αλλά και η ταυτόχρονη επιθυμία διατήρησης της δυνατότητας πληρωμών με μετρητά και επιταγές, αποτελούν τα κύρια συμπεράσματα της έκθεσής της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου, σχετικά με το πεδίο Λιανικών Πληρωμών στην Κύπρο για τα έτη 2014-2021.
Σχετικά με τις προτιμήσεις για την πραγματοποίηση πληρωμών, η έκθεση της ΚΤΚ αναφέρει ότι οι Κύπριοι εξακολουθούν να χρησιμοποιούν μετρητά για την πραγματοποίηση πληρωμών (όγκος συναλλαγών: 88%, αξία: 72% του συνόλου), γεγονός που σύμφωνα με την ΕΚΤ κατατάσσει την Κύπρο μεταξύ των τριών πρώτων χωρών στην ευρωζώνη.
Όπως αναφέρεται, τα μέσα πληρωμής (εκτός μετρητών) που χρησιμοποιούνται στην Κύπρο είναι οι κάρτες πληρωμών, οι μεταφορές πιστώσεων, οι επιταγές, οι άμεσες χρεώσεις και οι πληρωμές με ηλεκτρονικό χρήμα, με τις κάρτες πληρωμών να παραμένουν με διαφορά οι πιο δημοφιλείς σε όγκο συναλλαγών (70%), ενώ όσον αφορά στην αξία κυριαρχούν οι μεταφορές πιστώσεων (86%) και ακολουθούν οι επιταγές (8%).
Σημειώνεται πως οι κάρτες πληρωμών χρησιμοποιούνται σχεδόν τέσσερεις φορές πιο συχνά από τις μεταφορές πιστώσεων, με τις πληρωμές με κάρτα να έχουν εμφανίσει ανοδική τάση από το 2014 (CAGR3: 11%) υπερβαίνοντας το ήμισυ του συνόλου του όγκου συναλλαγών για έκαστο χρόνο της υπό ανάλυσης περιόδου, ενώ το 2021 οι πληρωμές με κάρτα κορυφώθηκαν στο 70% του συνόλου, όπου οι συναλλαγές υπερτριπλασιάστηκαν και ανήλθαν από 39 εκατ. το 2014 σε 124 εκατ. το 2021.
Σε συγκεντρωτικό επίπεδο αναφέρεται πως οι Κύπριοι χρησιμοποιούν κάρτες πληρωμών συχνότερα από τους λοιπούς Ευρωπαίους, ενώ και η χρήση των επιταγών συνέχισε να μειώνεται, καθώς ο όγκος συναλλαγών συρρικνώθηκε περισσότερο από το ήμισυ το 2021 σε σχέση με το 2019, δηλαδή το έτος πριν την πανδημία, ενώ μείωση πάνω από πέντε φορές καταγράφηκε στις συναλλαγές στη θυρίδα των τραπεζών κατά την υπό ανάλυση περίοδο (i.e. 1,7 εκατ. συναλλαγές το 2021 σε σχέση με 7,3 εκατ. το 2014).
Σύμφωνα με την έκθεση της ΚΤΚ, οι βασικοί παράγοντες για τις παραπάνω τάσεις είναι το γεγονός πως η φυσική παρουσία των πελατών στα γραφεία των τραπεζών δεν είναι πάντοτε απαραίτητη, αφού οι προσφερόμενες υπηρεσίες είναι διαθέσιμες διαδικτυακά σε μεγάλο βαθμό, ενώ και τα υποκαταστήματα των τραπεζών μειώθηκαν σταδιακά, καθώς και η ευχρηστία και η μεγαλύτερη ασφάλεια των καρτών πληρωμής σε σχέση με τις επιταγές.
Προστίθεται πως λόγω της πανδημίας, κατά το 2020 αυξήθηκαν οι ανέπαφες συναλλαγές χωρίς την εισαγωγή του οικείου κωδικού PIN με τη χρήση καρτών πληρωμής, έξυπνων τηλεφώνων ή κινητών συσκευών που μπορούν να φορεθούν, με την αύξηση του ορίου ανά ανέπαφη συναλλαγή από 20 ευρώ μέχρι και 50 ευρώ να έχει συμβάλει στην τάση αυτή.
Ταυτόχρονα, αναφέρεται πως οι επιχειρήσεις αποδέχονται όλο και περισσότερο πληρωμές μέσω ψηφιακών μέσων πληρωμών ή έχουν σταματήσει να αποδέχονται επιταγές, ενώ παρατηρήθηκε αύξηση των τερματικών σημείων πώλησης (POSs), λόγω διατάγματος του Υπουργείου Οικονομικών, όπου οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο λιανικό εμπόριο και στον τομέα των υπηρεσιών υποχρεούνται να αποδέχονται κάρτες πληρωμών.
Συμπληρώνεται πως οι Κύπριοι δεν δείχνουν σαφή προτίμηση για τη χρήση άμεσων χρεώσεων για την πραγματοποίηση επαναλαμβανόμενων πληρωμών (π.χ. λογαριασμοί κοινής ωφελείας, ασφάλειες, συνδρομές, δημόσια τέλη, κτλ.) καθώς οι καταναλωτές φαίνεται να προτιμούν να χρησιμοποιούν επίσης τις κάρτες καθώς και μετρητά με φυσική παρουσία σε POSs.
Παρόλο που οι πληρωμές με ηλεκτρονικό χρήμα είναι σχετικά καινούργιες στην Κύπρο, αποκτούν ευρύτερη χρήση και τριπλασιάστηκαν από 2.1 εκατ. συναλλαγές το 2014 σε 6,3 εκατ. συναλλαγές το 2021, αναφέρει η έκθεση, προσθέτοντας πως από το 2018 άρχισε η αδειοδότηση των ιδρυμάτων ηλεκτρονικού χρήματος, τα οποία ανήλθαν σε 18 το 2021 σε σχέση με 1 το 2014.
Σύμφωνα με την ΚΤΚ, σε όρους αξίας συναλλαγών κυριαρχούν οι μεταφορές πιστώσεων (86%), οι οποίες χρησιμοποιούνται για ομαδικές πληρωμές, όπως για παράδειγμα μισθούς, συντάξεις, διάφορες πληρωμές στην κυβέρνηση (π.χ. ΦΠΑ, φορολογίες), κ.λπ., ενώ σημειώνεται ότι από το 2017, ένεκα από κοινού πρωτοβουλίας μεταξύ του Τμήματος Φορολογίας και της ΚΤΚ και σε συνεργασία με τις τράπεζες, η κυβέρνηση έχει αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό την αποδοχή επιταγών με ψηφιακά μέσα πληρωμών, με τις μεταφορές πιστώσεων και τις κάρτες να αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μερίδιο των εισπράξεων της κυβέρνησης σε όρους αξίας.
Σημειώνεται πως η Κύπρος είναι μια από τις λίγες ευρωπαϊκές χώρες όπου οι επιταγές χρησιμοποιούνται ακόμα, κατατασσόμενη δεύτερη σε όρους αξίας (8%), ενώ, παρά το αυξημένο κόστος, οι επιχειρήσεις και οι καταναλωτές συνεχίζουν να εκλαμβάνουν την επιταγή ως σημαντική χρηματοδοτική διευκόλυνση για την πραγματοποίηση λιανικών πληρωμών, όπως φαίνεται από τη σημαντική συμβολή που έχουν οι επιταγές στη συνολική αξία λιανικών πληρωμών, η οποία υπερβαίνει κατά πολύ το μέσο όρο της ΕΕ για το 2021 (ΚΥ: 8%, EΕ: 0,7%), και τον μέσο όρο σε αξία ανά επιταγή, ο οποίος είναι υπερδιπλάσιος του μέσου όρου στην ΕΕ (ΚΥ: 2.400 ευρώ, EΕ: 1.100 ευρώ).
Συμπερασματικά, η έκθεση της ΚΤΚ αναφέρει πως οι Κύπριοι εξακολουθούν να θεωρούν σημαντικό να έχουν πάντοτε την επιλογή να πληρώνουν με μετρητά και επιταγές, με τις προτιμήσεις των καταναλωτών να τείνουν προς ψηφιακά μέσα πληρωμών, όπως αποδεικνύεται από την αυξημένη χρήση των καρτών, κυρίως λόγω της διάδοσης των χρεωστικών καρτών και την πιο δύσκολη πλέον πρόσβαση σε μετρητά σε σχέση με το 2014, λόγω της μείωσης και της εξυγίανσης του τραπεζικού τομέα (μείωση υποκαταστημάτων των τραπεζών κατά 42%, όπως και των αυτόματων ταμειακών μηχανών).
Επιπλέον, σημειώνεται πως οι καταναλωτικές συνήθειες δείχνουν ξεκάθαρη προτίμηση για τη χρήση καρτών σε POSs με φυσική παρουσία (81%) αντί διαδικτυακά, με την πανδημία να μην επηρεάζει σημαντικά τον όγκο συναλλαγών με κάρτα (διαδικτυακά ή στα POSs με φυσική παρουσία) αλλά κυρίως τις διαδικτυακές πληρωμές σε όρους αξίας, με απότομη αύξηση κατά 58% σε 2,9 δισ. ευρώ το 2021 σε σχέση με 1,9 δισ. ευρώ το 2019 (αντίστοιχα οι πληρωμές με κάρτες σε POSs με φυσική παρουσία μειώθηκαν μόνο κατά 6% σε 3,7 δισ. ευρώ το 2021 από 4 δισ. ευρώ το 2019).
Παράλληλα, σημειώνεται πως οι συναλλαγές ηλεκτρονικού εμπορίου με τη χρήση καρτών εξαπλώνονται ολοένα και περισσότερο και αυξήθηκαν πάνω από πέντε φορές τόσο σε όγκο συναλλαγών όσο και σε όρους αξίας από το 2014 μέχρι και το 2021, ωστόσο, η νοοτροπία για τη χρήση ψηφιακών μέσων πληρωμών δεν είναι ακόμα τόσο διαδεδομένη στην Κύπρο σε σχέση με την ΕΕ, καθώς το 2021, ο μέσος όρος σε αξία ανά συναλλαγή με κάρτα ήταν σχεδόν διπλάσιος σε σχέση με τον μέσο όρο στην ΕΕ (ΚΥ: 60 ευρώ; EΕ: 36 ευρώ).
Καταληκτικά, η έκθεση της ΚΤΚ αναφέρει πως η συμπεριφορά των καταναλωτών για τον πληθυσμό της Κύπρου (ο οποίος ανέρχεται σε λιγότερο από ένα εκατομμύριο κατοίκους) τείνει προς τα ψηφιακά μέσα πληρωμής με διπλάσιο ρυθμό σε σχέση με τον μέσο όρο στην ΕΕ (πενταετές CAGR: 18% στην ΚΥ έναντι 9% στην ΕΕ), μία αναμενόμενη τάση δεδομένου πως οι Κύπριοι εξακολουθούν να πληρώνουν με μετρητά και με επιταγές, συνεπώς οποιεσδήποτε αλλαγές σε προτίμηση υπέρ των ψηφιακών μέσων πληρωμών έχουν μεγαλύτερη επίδραση στην Κύπρο σε σχέση με τον μέσο όρο στην ΕΕ, με την πανδημία να έχει επιταχύνει σημαντικά αυτήν την μεταβολή, καθώς από το 2019 οι ψηφιακές πληρωμές αυξήθηκαν κατά 40% στην Κύπρο σε σύγκριση με 18% στην ΕΕ.
ΠΗΓΗ: ΚΥΠΕ
