Η έκθεση, η οποία παρουσιάστηκε από το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) , διερεύνησε τους κινδύνους απάτης στην Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΑΠ), επισημαίνοντας μια σειρά περιπτώσεων όπου οι αιτούντες δεν γνωστοποίησαν σχετικές πληροφορίες ή δημιούργησαν τεχνητά προϋποθέσεις για να πληρούν τα κριτήρια επιλεξιμότητας, ώστε να επωφεληθούν από τα κονδύλια αδικαιολόγητα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρείχε η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF), ο οικονομικός αντίκτυπος των αναφερόμενων παρατυπιών απάτης για την ΚΑΠ την περίοδο 2016-2020 ανήλθε σε 0,09% των συνολικών δαπανών της ΚΑΠ ύψους 262 δισ. ευρώ.
Ένας από τους βασικούς κινδύνους απάτης στην ΚΑΠ είναι το μακροχρόνιο ζήτημα της αρπαγής γης, το οποίο αφορά τη συγκέντρωση της γεωργικής γης και των επιδοτήσεων της ΚΑΠ στα χέρια μεγάλων εταιρειών και επενδυτών, ιδίως σε ορεινές περιοχές και κράτη μέλη της Ανατολικής Ευρώπης.
Αυτό συχνά περιλαμβάνει δόλιες πρακτικές, όπως παραποίηση εγγράφων, εξαναγκασμό, χρήση πολιτικής επιρροής ή εμπιστευτικών πληροφοριών, χειραγώγηση διαδικασιών ή καταβολή δωροδοκιών.
«Δεδομένου ότι τα συστήματα ελέγχου της ΚΑΠ καθιστούν δύσκολη την υπερεκτίμηση της επιλέξιμης έκτασης, οι απατεώνες συχνά στοχεύουν σε εκτάσεις χωρίς ενεργό ιδιοκτήτη», εξήγησαν οι ελεγκτές, προσθέτοντας ότι αυτό μπορεί να ισχύει για δημόσιες εκτάσεις ή ιδιωτικές εκτάσεις με ασαφή ιδιοκτησία.
Η νομοθεσία της ΚΑΠ δεν ορίζει την έννοια της «γης που βρίσκεται στη διάθεση του γεωργού», ούτε απαιτεί από τους γεωργούς να προσκομίζουν αποδείξεις για το δικαίωμά τους επί της γης κατά την υποβολή αίτησης ενίσχυσης, αναφέρει η έκθεση, ασκώντας κριτική στο γεγονός ότι το θέμα εμπίπτει στη νομοθετική εξουσία του κράτους μέλους.
«Είναι πολύ σημαντικό να αναλάβουμε δράση σχετικά με την αρπαγή γαιών για να διασφαλίσουμε ότι τα κονδύλια της ΚΑΠ πηγαίνουν στους νόμιμους δικαιούχους», δήλωσαν οι ελεγκτές στους δημοσιογράφους, προσθέτοντας ότι το θέμα αυτό «δεν θα πρέπει να θεωρείται ως καθαρά εθνική αρμοδιότητα (σχετικά με την ιδιοκτησία και τον έλεγχο της γης), καθώς η αρπαγή γης χρησιμοποιείται για την εκτροπή των κονδυλίων της ΕΕ από τους αρχικούς τους στόχους και αποδυναμώνει την ΚΑΠ».
Πρόσφατα, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επέστησε την προσοχή στο θέμα όταν έκρινε ότι όταν η γη διεκδικείται από τον ιδιοκτήτη και από τρίτο που χρησιμοποιεί τη γη χωρίς νομική βάση, η γη θεωρείται ότι βρίσκεται στη διάθεση του ιδιοκτήτη.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Νικόλαο Μηλιώνη, το μέλος του ΕΕΣ που ηγήθηκε του ελέγχου, η ΓΔ AGRI «δεν κάλυψε επαρκώς» την αρπαγή γαιών, εξηγώντας ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το είδε κυρίως ως θέμα του κράτους δικαίου στα κράτη μέλη.
Εν τω μεταξύ, οι ελεγκτές προειδοποίησαν ότι ο κίνδυνος απάτης είναι ευθέως ανάλογος με την πολυπλοκότητα της ΚΑΠ. «Παρατηρήσαμε ότι ο κίνδυνος απάτης είναι μεγαλύτερος στους τομείς δαπανών που υπόκεινται σε πιο περίπλοκες προϋποθέσεις επιλεξιμότητας», δήλωσε ο κ. Μηλιώνης, διευκρινίζοντας ότι το ζήτημα είναι χειρότερο στην αγροτική ανάπτυξη και στα ειδικά μέτρα για την αγορά.
Με βάση τον έλεγχο, μία από τις δύο κύριες συστάσεις είναι η Επιτροπή «να αποκτήσει και να μοιραστεί βαθύτερη εικόνα των κινδύνων και των μέτρων απάτης στις δαπάνες της ΚΑΠ».
«Ειδικότερα, η Επιτροπή θα πρέπει να αποσαφηνίσει τον ρόλο των οργανισμών πιστοποίησης στην αξιολόγηση των μέτρων καταπολέμησης της απάτης των οργανισμών πληρωμών και να επανεξετάσει τον τρόπο με τον οποίο οι οργανισμοί πληρωμών εφαρμόζουν τις νέες κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τον έλεγχο του κατά πόσον η γη βρίσκεται νόμιμα στη διάθεση του γεωργού», ανέφεραν οι ελεγκτές.
Η δεύτερη σύσταση αναφέρεται στην εισαγωγή τεχνολογιών για την αποτελεσματικότερη παρακολούθηση πιθανών συστημάτων απάτης, συμπεριλαμβανομένων εργαλείων εντοπισμού απάτης όπως το Arachne και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη και τη μηχανική μάθηση για τον εντοπισμό μοτίβων απάτης. «Η καταπολέμηση της απάτης δεν είναι το ίδιο με την καταπολέμηση των σφαλμάτων. Τα στέρεα συστήματα ελέγχου βοηθούν, αλλά πρέπει επίσης να αναπτύξετε μια πιο προληπτική προσέγγιση για τον εντοπισμό της απάτης», ανέφεραν οι ελεγκτές, καλώντας την Επιτροπή να προωθήσει μια «κουλτούρα επαγρύπνησης» που θα υποστηρίζεται από νέες τεχνολογίες για τον εντοπισμό πιθανών περιπτώσεων απάτης.
«Δεν αρκεί να ενεργείτε σε περιπτώσεις που σας αναφέρθηκαν στα μέσα ενημέρωσης. Πρέπει επίσης να είστε σε θέση να εντοπίζετε την απάτη και να διασφαλίζετε ότι οι ύποπτες περιπτώσεις θα διερευνώνται γρήγορα. Στο τέλος, οι ενέργειές σας θα πρέπει να αποτρέπουν τους πιθανούς απατεώνες», τόνισαν. «Μέσω των ενεργειών της Επιτροπής, η OLAF και τώρα η EPPO (Ευρωπαϊκή Εισαγγελία), πρέπει να επιβλέπει την πρόοδο και να ενεργοποιεί τη διόρθωση όπου εντοπίζονται ελλείψεις», καταλήγει η έκθεση, προσθέτοντας ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει «βασικό ρόλο να διαδραματίσει στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών για τον έλεγχο των γεωργικών δαπανών».
Πηγή: euractiv
