Αποκαλυπτικοί σε σχέση με τους περιορισμούς που υφίστανται οι γυναίκες, όσον αφορά το νόμιμο δικαίωμα στις αμβλώσεις, ήταν η Εκτελεστική Διευθύντρια του Κυπριακού Συνδέσμου Οικογενειακού Προγραμματισμού, Μαρία Επαμεινώνδα.

Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε ότι όταν κάποιες γυναίκες επισκέφθηκαν νοσηλευτήρια για να προχωρήσουν σε άμβλωση, κάποιοι λειτουργοί τις απέπεμψαν, με το αιτιολογικό ότι η άμβλωση δεν είναι νόμιμη, αν και η αναθεωρημένη νομοθεσία του 2018 θεωρεί την άμβλωση ως νόμιμη ιατρική διαδικασία σε τρεις διαφορετικές περιπτώσεις.

Σύμφωνα με την αναθεώρηση της νομοθεσίας, όπως αναφέρθηκε κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής, σε άμβλωση δύναται να προχωρήσει σε διάστημα έως και 19 εβδομάδων έγκυος που υπήρξε θύμα σεξουαλικής κακοποίησης, ενώ σε διάστημα 12 εβδομάδων μπορεί να επιλέξει την άμβλωση μία έγκυος για οποιονδήποτε λόγο.

Προβλέπεται ότι σε άμβλωση μπορεί να προχωρήσει μία έγκυος ανεξαρτήτως εβδομάδας κύησης, σε συμφωνία με τον θεράποντα, και για ιατρικούς λόγους.

Οι λειτουργοί του Συνδέσμου Οικογενειακού Προγραμματισμού, πάντως, εξέφρασαν την απογοήτευσή τους για το γεγονός ότι η άμβλωση σε περίοδο 12 εβδομάδων, με ελεύθερη επιλογή της εγκύου, δεν καλύπτεται από τον ΟΑΥ. 

Συγκεκριμένα, η εκπρόσωπος του ΟΑΥ εξήγησε ότι ο Οργανισμός καλύπτει μέσω ΓεΣΥ τις υπηρεσίες που κρίνονται «ιατρικά απαραίτητες για πρόληψη και διαχείριση ιατρικών καταστάσεων».

Αυτός ο ορισμός, όπως είπε, έχει ως συνέπεια να μην καλύπτονται οι μέθοδοι αντισύλληψης των γυναικών, ενώ, όσον αφορά τις αμβλώσεις, είπε ότι με πρόσφατη απόφαση του ΔΣ του Οργανισμού, καλύπτονται οι περιπτώσεις που αφορούν αμβλώσεις μέχρι τις 19 εβδομάδες κύησης, εάν πρόκειται για εγκυμοσύνη που είναι συνέπεια σεξουαλικής κακοποίησης, βιασμού ή αιμομιξίας, ή ανεξαρτήτως εβδομάδων κύησης, αν υπάρχει ιατρική ανωμαλία ή αν η εγκυμοσύνη αναμένεται να δημιουργήσει ιατρικό, είτε σωματικό είτε ψυχικό, πρόβλημα.

Κατ’ επέκταση, δεν καλύπτονται από το ΓεΣΥ οι περιπτώσεις αμβλώσεων με ελεύθερη επιλογή της εγκύου, εντός 12 εβδομάδων κύηση, οι οποίες προβλέπονται από τη νομοθεσία, κάτι το οποίο θα ζητήσει και με επιστολή της προς τον Οργανισμό η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής.

Άλλωστε, η εκπρόσωπος του ΟΑΥ σημείωσε ότι, επειδή είναι πρόσφατη η απόφαση σχετικά με τις αμβλώσεις, δεν υπάρχουν στατιστικά στοιχεία, η έλλειψη των οποίων αναδείχθηκε κατά τη συνεδρίαση ως σημαντικό εμπόδιο στη χάραξη στρατηγικής.

Εκπρόσωπος των νοσηλευτικών υπηρεσιών του Υπ. Υγείας, πάντως, κατά την τοποθέτησή της στη συνεδρίαση ανέφερε ότι πράγματι διαπιστώνονται ανισότητες στην πρόσβαση στις αμβλώσεις, λόγω της περιορισμένης οικονομικής δυνατότητας κάποιων γυναικών, και σημείωσε ότι θα έπρεπε η υπηρεσία αυτή να καλύπτεται από το ΓεΣΥ.

Όπως εξήγησε η Εκτελεστική Διευθύντρια του Συνδέσμου Οικογενειακού Προγραμματισμού, Μαρία Επαμεινώνδα, εάν ο ορισμός της υγείας που υιοθετεί ο ΟΑΥ περιλαμβάνει και την ψυχική υγεία, τότε ο Οργανισμός θα έπρεπε να καλύπτει όλες τις νόμιμες περιπτώσεις αμβλώσεων, καθώς ο εξαναγκασμός σε συνέχιση μίας εγκυμοσύνης, εάν μία εγκυμοσύνη δεν εμπίπτει στις δύο κατηγορίες που καλύπτει το ΓεΣΥ και εάν η γυναίκα δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να καλύψει το κόστος η ίδια, μπορεί να έχει συνέπειες στην ψυχική της υγεία.

Εκφράστηκαν, επίσης, ανησυχίες για το πόσο προσβάσιμες είναι οι υπηρεσίες που παρέχονται από το σύστημα υγείας, όταν υπάρχουν επαγγελματίες που αρνούνται να τις παράσχουν, με αποτέλεσμα οι γυναίκες να παραπέμπονται από το ένα στο άλλο νοσηλευτήριο μέσα από μία χρονοβόρα και επίπονη διαδικασία, μέχρι να μπορέσουν να εξυπηρετηθούν, ενώ παράλληλα βρίσκονται ήδη σε μία κατάσταση ρίσκου.

Εκπρόσωπος του ΟΚΥΠΥ επιβεβαίωσε ότι όντως παρουσιάζονται αντιστάσεις από κάποιους γιατρούς σε δημόσια νοσηλευτήρια, όταν καλούνται να παρέχουν υπηρεσίες για άμβλωση.

Αναφέρθηκε, συγκεκριμένα, σε παράδειγμα άρνησης αναισθησιολόγων να παράσχουν τις υπηρεσίες τους σε περιστατικό άμβλωσης, λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων, όπως εξήγησε, με αποτέλεσμα να χρειαστεί ο ΟΚΥΠΥ να αναζητήσει εναλλακτική λύση, με παροχή υπηρεσιών από άλλους επαγγελματίες.

Η Επίτροπος Ισότητας των Φύλων, Ιωσηφίνα Αντωνίου, ανέφερε ότι «η πολιτεία οφείλει να εξασφαλίσει την υγεία και τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα όλων των πολιτών», ενώ σημείωσε ότι αν ένας Οργανισμός όπως ο ΟΑΥ δεν καλύπτει το δικαίωμα της ελεύθερης επιλογής για άμβλωση (σε κύηση έως 12 εβδομάδες), το οποίο είναι νομικά κατοχυρωμένο, αυτό σημαίνει ότι επί της ουσίας δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα αυτό.

Έκανε λόγο, μάλιστα, για «στατιστικό αναλφαβητισμό στην Κύπρο», ελλείψει στοιχείων για τον αριθμό, τη συχνότητα και το είδος των αμβλώσεων στη χώρα μας, ενώ είπε ο αριθμός των 90 αμβλώσεων που αναφέρθηκε, είναι γελοίος και δημιουργεί μία πλαστή εικόνα που είναι επιζήμια.

Υπογράμμισε ιδιαίτερα την ανάγκη της ενημέρωσης των γυναικών γύρω από τη νομοθεσία περί αμβλώσεων και τις επιλογές για σύγχρονους τρόπους αντισύλληψης.

Σημείωσε, δε, ότι η γνώση γύρω από τα δικαιώματα των γυναικών πάνω στο σώμα τους, μπορεί να συμβάλει στον περιορισμό της βίας κατά των γυναικών. «Ο θύτης, μέσω της εξουσίας που νομίζει ότι κατέχει πάνω στη γυναίκα, μπορεί να της απαγορεύσει το δικαίωμα στην άμβλωση ή στην αντισύλληψη», είπε η κα. Αντωνίου.

Το ζήτημα της ελλιπούς ενημέρωσης πρωτίστως των γυναικών αλλά και γενικότερα, αναδείχθηκε από όλους τους φορείς και οργανώσεις.

Ιδιαίτερη αναφορά έγινε, επίσης, στην έλλειψη ψυχολογικής υποστήριξης και συμβουλευτικής προς τις εγκύους, είτε πριν, είτε μετά την άμβλωση, η οποία να μη χαρακτηρίζεται από πρόθεση για χειραγώγηση.

Αντίστοιχα, σοβαρές αδυναμίες διαπιστώθηκαν σε ό,τι αφορά στην ενημέρωση και σεξουαλική διαπαιδαγώγηση παιδιών και νέων.

Οι σχολιατρικές υπηρεσίες ανέφεραν στη συνεδρίαση ότι προσφέρονται σεμινάρια σε διάφορες θεματικές που αφορούν στην σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία.

Κατά τη συνεδρίαση, όμως, τονίστηκε ότι είναι περιορισμένος ο αριθμός των διδακτικών ωρών που καλύπτουν τα σεμινάρια αυτά (μόλις δύο ανά τάξη), ενώ ειδικά σε ό,τι αφορά την αντισύλληψη, τα σχετικά σεμινάρια προσφέρονται όταν πια οι μαθητές φτάσουν στην τρίτη λυκείου.