193 εκατ. άνθρωποι σε 53 χώρες αντιμετώπισαν οξεία επισιτιστική ανασφάλεια το 2021
Πόλεμοι, κλιματική αλλαγή και κορωνοϊός, έχουν διπλασιάσει τα τελευταία δύο χρόνια τον αριθμό των ατόμων που αντιμετωπίζουν σοβαρή επισιτιστική ανασφάλεια, δήλωσε ο ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, κατά τη διάρκεια Υπουργικής Συνάντησης την περασμένη βδομάδα στα κεντρικά γραφεία του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη. Συγκεκριμένα, από 135 εκατομμύρια πριν από την πανδημία, οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν συνθήκες λιμού σήμερα ανέρχονται σε 276 εκατομμύρια. Σε σχέση με το 2016, η αύξηση αυτή είναι πάνω από 500%, πρόσθεσε.
Όπως είπε ο ΓΓ του ΟΗΕ, οι συγκρούσεις αποτελούν αίτιο και αποτέλεσμα της επισιτιστικής κρίσης καθώς «αν δεν ταΐζουμε ανθρώπους, τροφοδοτούμε τις συγκρούσεις», είπε στην ομιλία του, σύμφωνα με ανακοίνωση αναρτημένη στην ιστοσελίδα του Οργανισμού. Επιπλέον, η κλιματική έκτακτη ανάγκη είναι ένας άλλος παράγοντας της παγκόσμιας πείνας, πρόσθεσε, επισημαίνοντας ότι 1,7 δισεκατομμύρια άνθρωποι έχουν επηρεαστεί από ακραίες καιρικές συνθήκες και καταστροφές που σχετίζονται με το κλίμα την τελευταία δεκαετία.
Το οικονομικό σοκ που προκλήθηκε από τον κορωνοϊό, ανέφερε, έχει επιδεινώσει την επισιτιστική ανασφάλεια μειώνοντας τα εισοδήματα και διαταράσσοντας τις αλυσίδες εφοδιασμού, με ορισμένα αναπτυσσόμενα κράτη να βρίσκονται πλέον στο χείλος της χρεοκοπίας.
Την ίδια ώρα, ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει επιταχύνει αυτούς τους παράγοντες, είπε ο Γκουτέρες, καθώς, η Ουκρανία και η Ρωσία παράγουν σχεδόν το ένα τρίτο του παγκόσμιου σιταριού και κριθαριού και το μισό ηλιέλαιο. Η Ρωσία και η Λευκορωσία είναι οι νούμερο δύο και τρία παραγωγοί ποτάσας στον κόσμο, βασικό συστατικό του λιπάσματος.
Ο πόλεμος απειλεί να οδηγήσει «δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους στην επισιτιστική ανασφάλεια, ακολουθούμενη από υποσιτισμό, μαζική πείνα και λιμό, σε μια κρίση που θα μπορούσε να διαρκέσει για χρόνια», προειδοποίησε ο επικεφαλής του ΟΗΕ. «Εάν συνεχιστούν οι υψηλές τιμές των λιπασμάτων, η σημερινή κρίση στα σιτηρά και το μαγειρικό λάδι θα μπορούσε να επηρεάσει πολλά άλλα τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένου του ρυζιού, επηρεάζοντας δισεκατομμύρια ανθρώπους στην Ασία και την Αμερική», διευκρίνισε.
Επιπρόσθετα, παιδιά απειλούνται από ανεπάρκεια για μια ζωή, εκατομμύρια γυναίκες και παιδιά θα υποσιτιστούν, κορίτσια θα σταματήσουν να πηγαίνουν σχολείο και θα αναγκαστούν να εργαστούν ή να παντρευτούν και οικογένειες θα ξεκινήσουν επικίνδυνα ταξίδια στις ηπείρους, μόνο και μόνο για να επιβιώσουν, είπε.
Ετήσια έκθεση GNAFC
Η ετήσια έκθεση που κυκλοφόρησε στις 4 Μαΐου από το Παγκόσμιο Δίκτυο Κατά των Επισιτιστικών Κρίσεων (GNAFC) - μια διεθνή συμμαχία των Ηνωμένων Εθνών, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κυβερνητικών και μη κυβερνητικών φορέων που εργάζονται από κοινού για την αντιμετώπιση των επισιτιστικών κρίσεων, και βρίσκεται αναρτημένη στη σελίδα του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO), αποκαλύπτει ότι περίπου 193 εκατομμύρια άνθρωποι σε 53 χώρες αντιμετώπισαν οξεία επισιτιστική ανασφάλεια το 2021. Αυτό αντιπροσωπεύει μια αύξηση σχεδόν 40 εκατομμυρίων ανθρώπων σε σύγκριση με τον ήδη αριθμό ρεκόρ 2020.
Από αυτούς, πάνω από μισό εκατομμύριο άνθρωποι (570.000) στην Αιθιοπία, τη νότια Μαδαγασκάρη, το Νότιο Σουδάν και την Υεμένη χρειάστηκαν επείγουσα δράση για την αποφυγή εκτεταμένης κατάρρευσης των μέσων διαβίωσης τους, της πείνας και του θανάτου.
Σύμφωνα με την έκθεση, οι συγκρούσεις παραμένουν ο κύριος μοχλός της επισιτιστικής ανασφάλειας. Ενώ η ανάλυση προηγείται της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, η έκθεση διαπιστώνει ότι ο πόλεμος έχει ήδη εκθέσει τη διασυνδεδεμένη φύση και την ευθραυστότητα των παγκόσμιων συστημάτων τροφίμων, με σοβαρές συνέπειες. Οι χώρες που αντιμετωπίζουν ήδη υψηλά επίπεδα οξείας πείνας είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στους κινδύνους που δημιουργεί ο πόλεμος στην Ανατολική Ευρώπη, ιδίως λόγω της υψηλής εξάρτησής τους από τις εισαγωγές τροφίμων και γεωργικών εισροών και της ευπάθειας σε παγκόσμιες κρίσεις των τιμών των τροφίμων, σημειώνει.
Έκθεση Maplecroft
Η εταιρεία συμβουλευτικών υπηρεσιών και εκτίμησης κινδύνων Maplecroft, σε έκθεσή της που δημοσιεύτηκε τον Μάιο στην ιστοσελίδα της, με θέμα πώς το κόστος ζωής οδηγεί σε πολιτικές αναταραχές αναφέρει ότι οι οικονομίες μεσαίου εισοδήματος θα κινδυνεύσουν περισσότερο. Σύμφωνα με τις Προβλέψεις του Δείκτη Πολιτικής Αναταραχής, που δημοσιεύει η εταιρεία, 10 από αυτές τις χώρες – συμπεριλαμβανομένης της Βραζιλίας, της Αιγύπτου, της Τυνησίας, του Πακιστάν και της Σενεγάλης – αναμένεται να υποστούν το μεγαλύτερο πλήγμα τους επόμενους έξι μήνες.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η καταλυτική του επίδραση στις τιμές των τροφίμων και των καυσίμων ασκεί περαιτέρω πίεση στους ισολογισμούς, ιδιαίτερα για χώρες που εξαρτώνται από τις εισαγωγές τροφίμων και καυσίμων ή/και διατηρούν σύστημα επιδοτήσεων βασικών αγαθών, αναφέρει η Maplecroft. Η Σρι Λάνκα και το Καζακστάν έχουν ήδη βιώσει αποσταθεροποιητικές αναταραχές φέτος. Στην περίπτωση της Σρι Λάνκα, η αύξηση των τιμών των τροφίμων και των καυσίμων ήταν βασικός παράγοντας, ενώ η προσπάθεια του Καζακστάν να μειώσει τις επιδοτήσεις καυσίμων ήταν η αφορμή.
Σύμφωνα με την εταιρεία, οι 10 αναδυόμενες αγορές που αντιμετωπίζουν παρόμοιες πιέσεις είναι η Αργεντινή, η Βραζιλία, η Αίγυπτος, η Τυνησία, ο Λίβανος, η Σενεγάλη, η Κένυα, το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές και οι Φιλιππίνες.
Το ότι η περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής αντιπροσωπεύει 3 στις 10 χώρες δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη, σύμφωνα με την έκθεση της Maplecroft. «Η περιοχή εξαρτάται από τις εισαγωγές τροφίμων, γεγονός που την αφήνει ευάλωτη στις αυξήσεις των τιμών και παραδοσιακά προμηθεύεται σημαντικές αναλογίες των σιτηρών της από την Ουκρανία και τη Ρωσία, που υπόκεινται σε διαταραχές λόγω του πολέμου. Ενώ οι πλούσιοι παραγωγοί υδρογονανθράκων, όπως το Κατάρ και η Σαουδική Αραβία, μπορούν να χειριστούν την πριμοδότηση στις εισαγωγές σιτηρών και επωφελούνται από τις υψηλότερες τιμές ενέργειας, οι φτωχότερες, εξαρτώμενες από τις εισαγωγές χώρες όπως η Αίγυπτος, η Τυνησία και ο Λίβανος είναι πολύ πιο εκτεθειμένες», αναφέρει.
Επιπλέον, στην Υποσαχάρια Αφρική, η ξηρασία στην Κένυα αφήνει τη χώρα να εξαρτάται ακόμη περισσότερο από δαπανηρές εισαγωγές τροφίμων, ενώ το κόστος ζωής θα παίξει επίσης βασικό ρόλο στη Σενεγάλη, αναφέρει η έκθεση.
Στην Αμερική, οι υψηλές τιμές των λιπασμάτων, που προκλήθηκαν επίσης από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, θα αυξήσουν το κόστος των τροφίμων στη Βραζιλία και την Αργεντινή, ενώ ο υψηλός πληθωρισμός και οι περικοπές στα προγράμματα επιδοτήσεων θα επιδεινώσουν το αυξανόμενο κόστος διαβίωσης. Ο πληθωρισμός ήταν ήδη το σκηνικό μιας πολιτικά ταραχώδους χρονιάς για τη Βραζιλία, φθάνοντας σε υψηλό έξι ετών πάνω από 10% το 2021. Και στην Αργεντινή, η πανδημία έφερε μια σημαντική οικονομική συρρίκνωση μετά από χρόνια στασιμότητας, ενώ οι πολίτες αναμένεται να αντιμετωπίσουν ένα ακόμη έτος πληθωρισμού που θα σπάσει το ρεκόρ, σύμφωνα με τη Maplecroft.
Οι υψηλές τιμές των τροφίμων και των καυσίμων θα μπορούσαν επίσης να είναι ένας αποσταθεροποιητικός παράγοντας στην Ασία πέρα από τη Σρι Λάνκα, εκτιμά η Maplecroft. Το Μπαγκλαντές και το Πακιστάν εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές τροφίμων και καυσίμων, ενώ ο αυξανόμενο κόστος ζωής θα κάνει τη ζωή δύσκολη και στις Φιλιππίνες.
Ενέργειες της Παγκόσμιας Τράπεζας
Στο μεταξύ, η Παγκόσμια Τράπεζα ανακοίνωσε την περασμένη βδομάδα τις ενέργειες που σχεδιάζει να λάβει ως μέρος μιας συνολικής, παγκόσμιας απάντησης στη συνεχιζόμενη κρίση επισιτιστικής ασφάλειας, με έως και 30 δισεκατομμύρια δολάρια σε υπάρχοντα και νέα έργα σε τομείς όπως η γεωργία, η διατροφή, η κοινωνική προστασία, το νερό και η άρδευση. Αυτή η χρηματοδότηση θα περιλαμβάνει προσπάθειες για την ενθάρρυνση της παραγωγής τροφίμων και λιπασμάτων, τη βελτίωση των συστημάτων τροφίμων, τη διευκόλυνση του μεγαλύτερου εμπορίου και την υποστήριξη ευάλωτων νοικοκυριών και παραγωγών, αναφέρεται σε ανακοίνωση αναρτημένη στην ιστοσελίδα της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Η Παγκόσμια Τράπεζα εργάζεται με χώρες για την προετοιμασία νέων έργων ύψους 12 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τους επόμενους 15 μήνες για την αντιμετώπιση της κρίσης επισιτιστικής ασφάλειας, με την πλειονότητα των πόρων να πηγαίνουν στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή, την Ανατολική Ευρώπη και την Κεντρική και Νότια Ασία.
Επιπλέον, το υπάρχον χαρτοφυλάκιο της Παγκόσμιας Τράπεζας περιλαμβάνει ακόμα 18,7 δισεκατομμύρια δολάρια, μη εκταμιευμένα, σε έργα με άμεσες συνδέσεις με θέματα ασφάλειας τροφίμων και διατροφής, που καλύπτουν τη γεωργία και τους φυσικούς πόρους, τη διατροφή, την κοινωνική προστασία και άλλους τομείς.
Η παγκόσμια απάντηση του Ομίλου της Παγκόσμιας Τράπεζας θα αφορά τέσσερις προτεραιότητες. Την υποστήριξη της παραγωγής και των παραγωγών, τη διευκόλυνση του εμπορίου, την υποστήριξη ευάλωτων νοικοκυριών και τη βιώσιμη ασφάλεια τροφίμων και διατροφής.
Στο ίδιο πλαίσιο κινούνται και τα επείγοντα βήματα στα οποία κάλεσε στην προαναφερθείσα ομιλία του ο ΓΓ του ΟΗΕ για την επίλυση της βραχυπρόθεσμης κρίσης και την πρόληψη μακροπρόθεσμων ζημιών, ξεκινώντας με τη μείωση της πίεσης της αγοράς αυξάνοντας τις προμήθειες τροφίμων – χωρίς περιορισμούς στις εξαγωγές και πλεονάσματα διαθέσιμα σε όσους έχουν μεγαλύτερη ανάγκη.
«Αλλά ας είμαστε ξεκάθαροι: δεν υπάρχει αποτελεσματική λύση στην επισιτιστική κρίση χωρίς την επανένταξη της παραγωγής τροφίμων της Ουκρανίας, καθώς και των τροφίμων και των λιπασμάτων που παράγονται από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, στις παγκόσμιες αγορές, παρά τον πόλεμο», σημειώνει.
Δεύτερον, τα συστήματα κοινωνικής προστασίας πρέπει να καλύπτουν όσους έχουν ανάγκη με τρόφιμα και χρήματα, ενώ πρέπει να παρέχεται σε όσους χρειάζονται νερό, μέτρα υγιεινής, διατροφή και μέσα βιοπορισμού.
Επιπλέον, οι κυβερνήσεις πρέπει να ενισχύσουν τη γεωργική παραγωγή και να επενδύσουν σε ανθεκτικά συστήματα τροφίμων που προστατεύουν τους μικροκαλλιεργητές. Τέλος, οι ανθρωπιστικές επιχειρήσεις πρέπει να χρηματοδοτηθούν πλήρως για την πρόληψη της πείνας και τη μείωση της πείνας, αναφέρει ο Γκουτέρες.
«Η επισιτιστική κρίση δεν σέβεται τα σύνορα και καμία χώρα δεν μπορεί να την ξεπεράσει μόνη της», προσθέτει. «Η μόνη μας ευκαιρία να βγάλουμε εκατομμύρια ανθρώπους από την πείνα είναι να δράσουμε μαζί, επειγόντως και με αλληλεγγύη», επισημαίνει.
