Εισηγήσεις για βιώσιμη οικονομία

Μείωση στην εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα και επίσπευση της ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας εισηγείται στην Κύπρο η Κομισιόν, στο πλαίσιο των ευρημάτων του Ευρωπαϊκού Εξάμηνου για το 2022, τονίζοντας ότι θα ήταν καλό η χώρα να καταστήσει το μοντέλο ανάπτυξής της πιο ευρύ και περιβαλλοντικά βιώσιμο. Η Κομισιόν προτείνει επίσης τη βελτίωση της διακυβέρνησης των κυβερνητικών οργανισμών στη βάση των διεθνών προτύπων, την ενίσχυση της εποπτείας του χρηματοοικονομικού τομέα και την ενίσχυση του νομικού πλαισίου για εφαρμογή των δικαστικών αποφάσεων. Παράλληλα, σύμφωνα με την αξιολόγηση που πραγματοποιήθηκε για την Κύπρο μέσω του Μηχανισμού Επαγρύπνησης, η χώρα αντιμετωπίζει υπερβολικές μακροοικονομικές ανισορροπίες. Προστίθεται, ακόμη πως οι δείκτες δημόσιου και ιδιωτικού χρέους μειώθηκαν χάρη στην ανάκαμψη που σημειώθηκε το 2021 και τα ΜΕΔ μειώθηκαν σημαντικά αν και παραμένουν υψηλά. Ωστόσο η εισβολή στην Ουκρανία προκαλεί αβεβαιότητα λόγω και των ανοιγμάτων της Κύπρου στην παροχή υπηρεσιών. Για αυτό, επισημαίνει η Κομισιόν, αν και το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αναμένεται να αντιμετωπίσει αρκετά από τα προβλήματα, υπάρχει περιθώριο για περισσότερες ενέργειες αντιμετώπισης της κατάστασης. Κατά την παρουσίαση του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις υπογράμμισε πως το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ήταν ένα από τα στοιχεία που διασφάλισαν πως οι ευρωπαϊκές οικονομίες ήταν σε καλό σημείο πριν την έναρξη του πολέμου, για αυτό και πρέπει να αναμένεται ανάπτυξη το 2022 και το 2023, αν και χαμηλότερη από τις αρχικές προβλέψεις. Ο κ. Ντομπρόβσκις ανέφερε ακόμα πως οι πολιτικές του πακέτου REPowerEU για απεξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα εντάσσονται στους σχεδιασμούς, καλώντας τα κράτη μέλη να συμπεριλάβουν σχετικό κεφάλαιο στα εθνικά σχέδια Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Από την πλευρά του ο Επίτροπος Οικονομίας Πάολο Τζεντιλόνι ανακοίνωσε πως η ενεργοποίηση της γενικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης συνεχίζεται και το 2023, σημειώνοντας πως η Ευρώπη δεν έχει περάσει σε συνθήκες φυσιολογικής οικονομίας, αλλά υπογραμμίζοντας πως η Κομισιόν δεν προτείνει την επιστροφή στις δαπάνες χωρίς περιορισμούς, αλλά τη σταδιακή επιστροφή από την γενική στήριξη λόγω της πανδημίας σε πιο εξατομικευμένες πολιτικές. Μείωση εξάρτησης από ορυκτά, βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης Πέρα από την εφαρμογή του σχεδίου ανάκαμψης η Κομισιόν καταγράφει τις πιο κάτω προτάσεις: - βελτίωση της διακυβέρνησης των κυβερνητικών οργανισμών στη βάση διεθνών προτύπων, - μείωση της γενικής εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα και περαιτέρω διαφοροποίηση της παροχής ενέργειας μέσω της επίσπευσης της ανάπτυξης ανανεώσιμων, ειδικά μέσω του περαιτέρω εξορθολογισμού των διαδικασιών αδειοδότησης και της επέκτασης της κάλυψης με φωτοβολταϊκά, ανάπτυξη διασυνδέσεων με γειτονικές χώρες και επέκταση και επίσπευση μέτρων ενεργειακής απόδοσης, μεταξύ άλλων στον τομέα των μεταφορών, - ενίσχυση του νομικού πλαισίου για την εφαρμογή δικαστικών αποφάσεων και συμβατικών αξιώσεων, - ενίσχυση της εποπτείας του χρηματοοικονομικού τομέα και - περαιτέρω διαφοροποίηση και περιβαλλοντική βιωσιμότητα του μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης της χώρας, στη βάση της στήριξης που παρέχει το εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και μέσω της εφαρμογής μακροπρόθεσμης στρατηγικής. Στην έκθεση της Κομισιόν για το εθνικό σχέδιο μεταρρυθμίσεων και το πρόγραμμα σταθερότητας της Κύπρου, σημειώνεται πως το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας περιέχει μέτρα για ενίσχυση της οικονομικής και χρηματοοικονομικής σταθερότητας για έναν πιο ανθεκτικό τραπεζικό τομέα, τη μείωση των κινδύνων που σχετίζονται με το ιδιωτικό χρέος, την καλύτερη εποπτεία του μη τραπεζικού τομέα και τη δημιουργία ενός πιο αποτελεσματικού, αποδοτικού και δίκαιου φορολογικού συστήματος. Προστίθεται ακόμη πως το εθνικό σχέδιο βελτιώνει την αποτελεσματικότητα και ψηφιοποίηση του δημόσιου τομέα (συμπεριλαμβανομένων των δικαστικών αρχών) καθώς και τη ψηφιακή συνδεσιμότητα, εισάγοντας μέτρα κατά της διαφθοράς. Βελτιώνεται επίσης η πρόσβαση στην υγειονομική φροντίδα και προωθείται η μετάβαση στα ψηφιακά συστήματα υγείας, αυξάνεται η ποιότητα της εκπαίδευσης σε όλα τα επίπεδα, μεταξύ άλλων όσον αφορά τις ψηφιακές δεξιότητες και την απασχόληση των νέων, αυξάνονται οι δυνατότητες και υποδομές ανακύκλωσης και οι υποδομές για διαχείριση των λυμάτων. Υπερβολικές ανισορροπίες, μείωση ΜΕΔ, επιπτώσεις λόγω Ουκρανίας Όπως ανέφερε ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος Ντομπρόβσκις, η Κομισιόν ανέλυσε την μακροοικονομική κατάσταση σε 12 κράτη μέλη μέσω του Μηχανισμού Επαγρύπνησης. Από αυτές, Ελλάδα, Ιταλία και Κύπρος αντιμετωπίζουν υπερβολικές ανισορροπίες, ενώ μακροοικονομικές ανισορροπίες αντιμετωπίζουν ακόμα η Γαλλία, η Γερμανία, η Ισπανία, οι Κάτω Χώρες, η Πορτογαλία, η Ρουμανία και η Σουηδία. Η Ιρλανδία και η Κροατία δεν αντιμετωπίζουν πλέον ανισορροπίες, καθώς οι δείκτες χρέους έχουν μειωθεί σημαντικά και συνεχίζουν να σημειώνουν πτωτική τάση. Ειδικότερα όσον αφορά τις μακροοικονομικές ανισορροπίες στην κυπριακή οικονομία, η Κομισιόν αναφέρει σε σχετική ανακοίνωση πως οι αδυναμίες που εντοπίζονται «σχετίζονται με υψηλό κυβερνητικό και ιδιωτικό χρέος, μεγάλα ελλείμματα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και το ακόμα υψηλό απόθεμα μη εξυπηρετούμενων δανείων». «Οι δείκτες δημόσιου και ιδιωτικού χρέους σε σχέση με το ΑΕΠ μειώθηκαν και πάλι χάρη στην ισχυρή οικονομική ανάκαμψη το 2021. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στον τραπεζικό τομέα μειώθηκαν σημαντικά χάρη στις μεγάλες πωλήσεις τέτοιων δανείων σε εταιρείες απόκτησης πιστώσεων, αλλά παραμένουν υψηλά», αναφέρεται στην ανάλυση της Κομισιόν. Ταυτόχρονα, «το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών είναι μεγάλο παρά τη βελτίωση που καταγράφηκε το 2021, και επιπλέον αναμένεται να διευρυνθεί το 2022 και να μειωθεί με αργούς ρυθμούς στη συνέχεια, με αποτέλεσμα να μην διασφαλίζεται μια μεσοπρόθεσμα συνετή καθαρή διεθνής επενδυτική θέση». «Οι δείκτες κυβερνητικού και ιδιωτικού χρέους προς το ΑΕΠ αναμένεται να βελτιωθούν περαιτέρω, εν μέρει λόγω της οικονομικής ανάπτυξης» σημειώνεται. «Ωστόσο, οι οικονομικές προοπτικές για το 2022 περιβάλλονται από αυξημένη αβεβαιότητα που σχετίζεται με τον αντίκτυπο της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, δεδομένων των ιδιαίτερα σημαντικών ανοιγμάτων στο εμπόριο υπηρεσιών», προστίθεται. «Εάν εφαρμοστεί εγκαίρως και αποτελεσματικά, το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έχει τη δυνατότητα να συμβάλει σε σημαντική μείωση των τρωτών σημείων, όμως μπορούν να αιτιολογηθούν επιπρόσθετες δράσεις πολιτικής», τονίζεται.