Πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία στο Ινστιτούτο Κύπρου, η διάλεξη με θέμα «Οικονομικές και Χρηματοπιστωτικές Κρίσεις: Η άποψη ενός (στατιστικoύ) φυσικού», με ομιλητή τον διεθνούς φήμης Jean-Philippe Bouchaud, Καθηγητή στο École Normale Supérieure, Ιδρυτή και πρόεδρο της Capital Fund Management (CFM).
Η εκδήλωση εντάσσεται στο πλαίσιο της καθιερωμένης σειράς διαλέξεων «Hubert Curien Memorial Lecture» που διοργανώθηκε για την 14η χρονιά. Τον ομιλητή προσφώνησε το Επίτιμο Μέλος του Συμβουλίου των Επιτρόπων του Ινστιτούτου Κύπρου, Ομότιμος Καθηγητής στο École Normale Supérieure και πρώην Πρόεδρος της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών, Καθ. Edouard Brézin.
Η εκδήλωση, η οποία έγινε στο αμφιθέατρο «Κώστας Στεφανής» του Ινστιτούτου Κύπρου, ήταν ανοικτή για το κοινό και σε αυτή παρευρέθηκαν μέλη του διπλωματικού σώματος, εξέχουσες προσωπικότητες από την ακαδημαϊκή και επιχειρηματική κοινότητα, πολιτικοί αξιωματούχοι, και πλήθος κόσμου.
Κατά την διάρκεια της διάλεξης, ο καθηγητής Jean-Philippe Bouchaud, εξήγησε τα αίτια των οικονομικών κρίσεων, βασιζόμενος στις θεωρίες της στατιστικής φυσικής. Ο ομιλητής επικεντρώθηκε ειδικότερα στις μικρές αλλαγές στην οικονομία που μπορούν να προκύψουν σε ατομικό επίπεδο, οι οποίες είναι ικανές να οδηγήσουν σε δραματικές επιπτώσεις σε συλλογικό επίπεδο. Παράλληλα, στη διάλεξη αναφέρθηκαν παραδείγματα, τα οποία θα καταδεικνύουν την ανάγκη εξέλιξης των υφιστάμενων κλασικών οικονομικών μοντέλων.
Επιπρόσθετα, ο καθηγητής Bouchaud αναφέρθηκε στο άρθρο του Νομπελίστα φυσικού P.W.Anderson, με τίτλο «More is Different», ο οποίος ανέφερε ότι η συμπεριφορά μεγάλων ομάδων δεν μπορεί να γίνει κατανοητή από την συμπεριφορά κάποιων μεμονωμένων ατόμων. Αντιθέτως, εντελώς νέα αποτελέσματα, μερικές φορές θεαματικά και δύσκολα μπορεί να εμφανιστούν και να απαιτήσουν νέες ιδέες και μεθόδους.
Ο Καθηγητής Jean-Philippe Bouchaud στη διάλεξή του εξήγησε ότι ο σκοπός της στατιστικής φυσικής είναι ακριβώς να προσπαθήσει να κατανοήσει αυτά τα συλλογικά φαινόμενα, τα οποία δεν ανήκουν σε κανένα από τα υποκείμενα στοιχειώδη συστατικά. «Η αριθμητική προσομοίωση σωματιδίων στη φυσική, στη μηχανική ή σε άλλους παράγοντες, όπως η επιδημιολογία, οι κοινωνικές επιστήμες, τα οικονομικά, επιτρέπει στο άτομο να συνυπολογίσει τις αλληλεπιδράσεις και τις ετερογένειες, οι οποίες είναι δύσκολο να συμπεριληφθούν στις αναλυτικές θεωρίες. Κάθε παράγοντας (ή σωματίδιο) ακολουθεί απλούς κανόνες, παράλληλα με άλλες αλληλεπιδράσεις, ωστόσο, στο μακροεπίπεδο μπορεί κανείς να αποκαλύψει απροσδόκητες, πολύπλοκες δυναμικές που αναδύονται διαμέσου αυτών των αλληλεπιδράσεων», σημείωσε.
Καταληκτικά, ο Καθηγητής Bouchaud, σημείωσε ότι ειδικότερα, μικρές αλλαγές σε ατομικό επίπεδο μπορούν να οδηγήσουν σε δραματικές επιπτώσεις σε συλλογικό επίπεδο. Ακολούθως, ανέπτυξε αρκετά απλά παραδείγματα που κατέδειξαν την ανάγκη υπέρβασης των μοντέλων της κλασικής οικονομίας, με βάση την ιδέα ενός ορθολογικού «αντιπροσωπευτικού παράγοντα», για τον οποίο μόνο εξωγενή γεγονότα μπορούν να οδηγήσουν σε κρίσεις - ενώ πολλά κοινωνικοοικονομικά ή χρηματοπιστωτικά φαινόμενα φαίνεται να έχουν ενδογενή χαρακτήρα.
«Τα κλασικά μοντέλα επιστρέφουν πάντα προς τη μοναδική ισορροπία και τείνουν να υπερεκτιμούν την ανθεκτικότητα του συστήματος. Ωστόσο, σε μοντέλα που βασίζονται σε εξωγενείς παράγοντες, οι «γεννήτριες σεναρίων», μερικές φορές δυσκολεύονται να φανταστούν και να προβλέψουν ή ακόμη και να ξεπεράσουν την εμβέλεια των κλασικών μοντέλων» είπε, ενώ τόνισε ότι η προσομοίωση και τα σενάρια είναι το μέλλον της οικονομίας της πολυπλοκότητας. Τέλος υπέδειξε ότι σε ριζικά αβέβαιες καταστάσεις χρειαζόμαστε μια ποιοτική «γεννήτρια σεναρίων», καθότι τα αναδυόμενα φαινόμενα συνυπολογίζονται σε υψηλό βαθμό στη φυσική και άλλες επιστήμες, εντούτοις εξακολουθούν να εμφανίζονται οριακά στα οικονομικά μοντέλα. Συνεπώς, «είναι προτιμότερο να πλησιάζεις στο σωστό, παρά να είσαι ακριβώς λάθος», κατέληξε ο Καθ. Bouchaud.
Ο Jean-Philippe Bouchaud είναι ιδρυτής και πρόεδρος της εταιρίας “Capital Fund Management” (CFM) και Kαθηγητής στο École Normale Supérieure στο Παρίσι, από όπου και αποφοίτησε το 1985. Εργάστηκε για το CNRS και το CEA, ενώ εργάστηκε και στο Εργαστήριο Cavendish, στο Πανεπιστήμιο του Cambridge το 1992. Πρόκειται για πρωτοπόρο στην οικονοφυσική, ο οποίος συν-ίδρυσε την εταιρεία “Science et Finance” το 1994, η οποία αργότερα συγχωνεύθηκε με την “Capital Fund Management” (CFM) το 2000. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στη φυσική των «σύνθετων» συστημάτων, τις στατιστικές των διακυμάνσεων των χρηματιστηρίων, τη μικροδομή των τιμών διαμόρφωσης και τη μακρο-οικονομική μοντελοποίηση βασισμένη σε παράγοντες. Ο Kαθηγητής Bouchaud έχει βραβευτεί με το “IBM Young Researcher Prize” (1989), το αργυρό μετάλλιο “CNRS” (1995) και εξελέγη “Risk Quant of the Year” (2017) και είναι μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών (2017). Κατείχε επίσης την έδρα Bettencourt Innovation στο Collège de France το 2021.
Η διακεκριμένη σειρά διαλέξεων εις μνήμην του Hubert Curien, καθιερώθηκε από το Ινστιτούτο Κύπρου προς τιμήν του αείμνηστου Kαθηγητή Hubert Curien, ενός από τους σημαντικότερους επιστήμονες και πολιτικούς του 20ου αιώνα. Ο Kαθηγητής Curien υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Διεθνούς Συμβουλίου του Ινστιτούτου Κύπρου και μέλος του Συμβουλίου Επιτρόπων. Νομπελίστες και διεθνώς αναγνωρισμένοι ακαδημαϊκοί, πολιτικοί και επιχειρηματίες που εξειδικεύονται σε θέματα παγκόσμιας σημασίας, διαχρονικά συγκαταλέγονται στους ομιλητές αυτής της σειράς διαλέξεων.
