Την ενεργοποίηση νέων μέτρων αντιμετώπισης κρίσεων για τη στήριξη των τομέων της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας στο πλαίσιο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία αποφάσισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο μηχανισμός αντιμετώπισης κρίσεων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας (ΕΤΘΑΥ) θα προσφέρει άμεση ανακούφιση στις επιχειρήσεις των τομέων της αλιείας, της υδατοκαλλιέργειας και της μεταποίησης θαλασσινών μέσω χρηματικής αποζημίωσης για τις οικονομικές απώλειες και το πρόσθετο κόστος τους. Θα δώσει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να χορηγούν χρηματική αποζημίωση στις επιχειρήσεις για το διαφυγόν τους εισόδημα λόγω της τρέχουσας διατάραξης της αγοράς, καθώς και «ενίσχυση αποθήκευσης» στις οργανώσεις παραγωγών. Το μέτρο αυτό έρχεται να προστεθεί στο προσωρινό πλαίσιο κρίσης, το οποίο παρέχει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να χορηγούν στήριξη μέσω κρατικών ενισχύσεων.
Ο κ. Βιργκίνιους Σινκέβιτσιους, Επίτροπος Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείας, ανέφερε σχετικά: «Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι πόλεμος εναντίον όλων μας. Οι τομείς της αλιείας, της υδατοκαλλιέργειας και της μεταποίησης πλήττονται σοβαρά λόγω των υψηλών τιμών της ενέργειας, του οξυγόνου και των πρώτων υλών. Μετά την πανδημία της COVID-19, είναι τώρα η δεύτερη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο τα τελευταία χρόνια, κι εμείς αναλαμβάνουμε και πάλι γρήγορα δράση για να στηρίξουμε αυτούς τους τομείς σε αυτούς τους ταραγμένους καιρούς. Αυτά τα μέτρα έκτακτης ανάγκης δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να λειτουργήσουν σε βάρος των μακροπρόθεσμων προσπαθειών που καταβάλλουμε με σκοπό τη διαρθρωτική ενεργειακή μετάβαση των τομέων της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας ώστε να επιτύχουμε τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.»
Δυνατότητα παροχής αποζημιώσεων για τη στήριξη των τομέων
Η στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας αύξησε τις τιμές της ενέργειας και των πρώτων υλών, προκαλώντας υψηλό πρόσθετο λειτουργικό κόστος και συμπίεση των περιθωρίων κέρδους στους τομείς της αλιείας, της υδατοκαλλιέργειας και της μεταποίησης θαλασσινών. Ο μηχανισμός που ενεργοποιείται επιτρέπει στα κράτη μέλη να χορηγούν δύο είδη μέτρων αντιμετώπισης της κρίσης:
- Χρηματική αποζημίωση των επιχειρήσεων στους τομείς της αλιείας, της υδατοκαλλιέργειας και της μεταποίησης για το διαφυγόν εισόδημα και το πρόσθετο κόστος λόγω της τρέχουσας διατάραξης της αγοράς. Το πρόσθετο ενεργειακό κόστος μπορεί να καλύπτεται από την αποζημίωση εφόσον συνδέεται με τη διατάραξη της αγοράς που προκάλεσε η στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.
- Χρηματική αποζημίωση των οργανώσεων παραγωγών, εφόσον εφαρμόζουν τον μηχανισμό αποθεματοποίησης της κοινής οργάνωσης των αγορών («ενίσχυση για αποθεματοποίηση»). Ο μηχανισμός αυτός επιτρέπει στις οργανώσεις παραγωγών να αποθεματοποιούν τα προϊόντα των μελών τους προκειμένου να εξασφαλίζουν ικανοποιητικά επίπεδα τιμών στην αγορά.
Ο μηχανισμός αντιμετώπισης κρίσεων του ΕΤΘΑΥ αποτελεί προσωρινό μέτρο. Εφαρμόζεται αναδρομικά από τις 24 Φεβρουαρίου 2022, ημερομηνία έναρξης της επίθεσης της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, και θα διαρκέσει έως το τέλος του 2022. Τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν εάν επιθυμούν ή όχι να κάνουν χρήση των μέτρων αυτών. Εάν αποφασίσουν να τα χρησιμοποιήσουν, θα πρέπει να τα συμπεριλάβουν στην επόμενη έκδοση του οικείου προγράμματος ΕΤΘΑΥ που θα υποβάλουν στην Επιτροπή.
Σημειώνεται ότι λόγω των επιπτώσεων της στρατιωτικής επίθεσης της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, πολλοί αλιείς της ΕΕ δεν πηγαίνουν να αλιεύσουν επειδή αυτό θα τους κόστιζε περισσότερο από το να μείνουν στο λιμάνι. Ολόκληρος ο στόλος της ΕΕ καθίσταται ουσιαστικά μη κερδοφόρος. Τα αλιευτικά σκάφη που δραστηριοποιούνται στον Εύξεινο Πόντο αντιμετωπίζουν επίσης την απειλή πιθανών στρατιωτικών δραστηριοτήτων, με αποτέλεσμα την προληπτική αναστολή της δραστηριότητάς τους. Οι τομείς της υδατοκαλλιέργειας και της μεταποίησης θαλασσινών πλήττονται επίσης από την αύξηση του κόστους της ενέργειας και των πρώτων υλών, καθώς και από το υψηλό υλικοτεχνικό και μεταφορικό κόστος. Αναμένεται ότι η αγορά αλιευτικών προϊόντων θα αντιμετωπίσει κλυδωνισμό λόγω αρνητικής προσφοράς, τόσο σε νωπά αλιευτικά προϊόντα (της ΕΕ) εξαιτίας των αποφάσεων των αλιέων να παύσουν να αλιεύουν, όσο και σε ορισμένα μεταποιημένα ή κονσερβοποιημένα προϊόντα ως συνέπεια της έλλειψης πρώτων υλών.
Βάσει του κανονισμού ΕΤΘΑΥ, η Επιτροπή μπορεί να ενεργοποιεί τον μηχανισμό στήριξης σε περίπτωση έκτακτου συμβάντος που προκαλεί σημαντική διατάραξη των αγορών.
