Τελικά δε μαθαίνει όποιος παθαίνει. Τελικά η επανάληψη ενός παθήματος δε γίνεται μητέρα μαθήματος. Κι ας επιμένει περί του αντιθέτου η λαϊκή σοφία, με τις γλαφυρές παροιμίες της. Αν όντως συνέβαινε κάτι τέτοιο, ίσως να μη προβληματιζόμασταν σοβαρά για νιοστή φορά για τα ζητήματα διαχείρισης και ελέγχου που προκύπτουν με το Γενικό Σύστημα Υγείας, αλλά να είχαμε ήδη προβεί σε ουσιαστικές τομές για την αντιμετώπισή τους.
Στον απόηχο της πρόσφατης συνεδρίας της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Υγείας για το ΓεΣΥ, θα ήθελα να σταθώ σε ορισμένα σημεία-κλειδιά που έθεσαν τόσο ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Υγείας κ. Ζαχαρίας Κουλίας, όσο και ο Πρόεδρος του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου, κ. Πέτρος Αγαθαγγέλου. Τις θέσεις τους είμαι βέβαιη ότι ασπάζονται και πολλοί άλλοι εταίροι στην προσπάθεια για εξορθολογισμό και εξυγίανση του Συστήματος Υγείας.
Πρώτα και κύρια, πρέπει να αλλάξει η σύνθεση του Συμβουλίου του ΟΑΥ. Είναι άκρως αντιεποικοδομητικό να αποτελείται το Συμβούλιο από μέλη συνδικαλιστικών συντεχνιών και εταίρους της βιομηχανίας. Μελετώντας επί σειρά ετών τα συστήματα υγείας άλλων χωρών, μέσα από τις εργασίες της Διεθνούς Ομοσπονδίας Θαλασσαιμίας, μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι αντίστοιχα Συμβούλια απαρτίζονται από εμπειρογνώμονες, καθένας εκ των οποίων έχει κάτι να συνεισφέρει σε έναν διαφορετικό τομέα. Ιατρούς ακαδημαϊκούς, νοσηλευτές, φαρμακοποιούς, ειδικούς επιστήμονες, όπως οικονομολόγους υγείας κ.α., επαγγελματίες δηλαδή με εξειδικευμένες επιστημονικές και άλλες γνώσεις σε τομείς όπως η διασφάλιση ποιότητας των υπηρεσιών υγείας και αποδεδειγμένη εργασιακή, διοικητική ή ερευνητική πείρα στη διαχείριση μονάδων υγείας και πρόνοιας.
Δεύτερον, αντίστοιχη πορεία χρειάζεται να ακολουθήσει και το Συμβούλιο του ΟΚΥπΥ. Ήταν εξαρχής σοβαρό λάθος η πρόσληψη Εκτελεστικών Διευθυντών που, ασχέτως με τα ποικίλα διοικητικά τους προσόντα, δεν είχαν μάχιμη εμπειρογνωμοσύνη στον χώρο της Υγείας, και ιδιαίτερα της Δημόσιας Υγείας, όπως είναι τα δημόσια νοσηλευτήρια και μάλιστα σε ένα κρίσιμο στάδιο όπου ήταν επιβεβλημένη η ολοκλήρωση της αυτονόμησης και της αναβάθμισής τους με πολύ γοργούς ρυθμούς. Τα λάθη και οι παραλείψεις του ΟΑΥ, σε συνδυασμό με την καθυστέρηση της αυτονόμησης των κρατικών νοσηλευτηρίων, οδήγησαν, μεταξύ άλλων, και στην απομάκρυνση πολλών έμπειρων γιατρών από τα νοσηλευτήρια οι οποίοι εργοδοτήθηκαν από τον ΟΑΥ με διπλάσιες και τριπλάσιες απολαβές.
Τρίτον, είναι εξόφθαλμες πλέον οι συνέπειες της απουσίας ελέγχου και εποπτείας των υπηρεσιών υγείας της χώρας. Πολλά φαινόμενα κακοδιαχείρισης, καταχρήσεων, καθυστερήσεων και κακής ή καθυστερημένης εξυπηρέτησης των δικαιούχων συνανθρώπων μας που δε συνάδουν με τις αρχές και υποχρεώσεις του Συστήματος για παροχή αλληλέγγυων και ποιοτικών υπηρεσιών υγείας, ισότιμων ΠΡΟΣ ΌΛΟΥΣ, θα μπορούσαν να είχαν αποτραπεί με την ίδρυση μιας Ανεξάρτητης Επιτροπής Ελέγχου Υπηρεσιών Υγείας. Αυτή η Επιτροπή θα ήταν καλό να εντάσσεται σε ένα ευρύτερο Εθνικό Ινστιτούτο Κλινικής Αριστείας, όπως συνεχώς επαναλαμβάνω, με αντικείμενο όχι μόνο την επιτακτική ποιοτική πιστοποίηση όλων των υγειονομικών υπηρεσιών και αναβάθμιση των κλινικών πρωτοκόλλων, τόσο εντός όσο και εκτός ΓεΣΥ, αλλά και την εποπτεία και λογοδοσία για παραλείψεις και προβλήματα, όπου αυτό απαιτείται.
Και ναι, αν θέλουμε να προσβλέπουμε σε επιτυχή έκβαση των πιο πάνω, να διαθέσουμε κονδύλια για αξιοπρεπή αμοιβή των μελών των συμβουλίων, με όρους εντολής εργασίας, καθορισμό των απαιτούμενων προσόντων και εμπειρίας, και υποχρέωση λογοδοσίας προς τους οργανισμούς που θα εξυπηρετούν και το κράτος που θα τους πληρώνει.
Πότε θα γίνει επιτέλους ο παθός μαθός; Πότε θα αποφασίσουμε να διδαχθούμε από τα παρελθόντα κακώς κείμενα και να ενισχύσουμε με αυτό το πολύτιμο εργαλείο τον πολύπαθο τομέα της Υγείας; Εύχομαι και ελπίζω ότι μετά το πρόσφατο αίτημα της Διεθνούς Ομοσπονδίας Θαλασσαιμίας προς την Προεδρία της Βουλής θα δοθεί σύντομα σημαντική ώθηση στη συζήτηση για τη θεσμοθέτηση του Εθνικού Ινστιτούτου Κλινικής Αριστείας
Κλείνω με μια τελευταία, αλλά αξιοσημείωτη παρατήρηση. Ας αφουγκραστούμε με σοβαρότητα όλους όσοι έχουν κάτι να προτείνουν ή να καταγγείλουν, αλλά να αφήσουμε τους ειδικούς να μας καθοδηγήσουν στις αλλαγές και να μη δαιμονοποιούμε όποιον ή όποιους εισηγούνται και προωθούν βελτιώσεις επί των υφιστάμενων προβλημάτων. Γιατί ναι, υπάρχουν προβλήματα και αδυναμίες και πρέπει να δράσουμε άμεσα, με σύνεση και συναίνεση για την αντιμετώπισή τους και όχι με την αναβλητικότητα, την κωλυσιεργία και ενίοτε τη δυστοκία που μας χαρακτηρίζει. Είμαι πεπεισμένη ότι, εάν έχουμε όλοι ως γνώμονα την καλυτέρευση των παρεχόμενων υπηρεσιών, η Κύπρος θα μπορέσει να γυρίσει σελίδα και θα έχει επιτέλους το δικό της, πραγματικά λειτουργικό, ποιοτικό και βιώσιμο σύστημα υγείας.
*Δρ. Ανδρούλλα Ελευθερίου
Ιολόγος BSC, MSc, PhD
Εκτελεστική Διευθύντρια Διεθνούς Ομοσπονδίας Θαλασσαιμίας (ΔΟΘ)
